Đối thoại chủ nhật: Kê đơn thuốc kéo dài hơn cho người bệnh mạn tính

Đặt yêu cầu cao hơn trong quản lý chuyên môn

Phóng viên (PV): Thông tư 26 quy định cho phép kê đơn tối đa 90 ngày trong điều trị bệnh nhân ngoại trú. Việc này có ý nghĩa như thế nào đối với người mắc bệnh mạn tính, thưa đồng chí?

Đồng chí Vương Ánh Dương: Việc ban hành quy định cho phép kê đơn tối đa 90 ngày trong điều trị bệnh nhân ngoại trú là kết quả của quá trình nghiên cứu, tổng hợp từ thực tiễn điều trị lâu dài, đặc biệt sau giai đoạn đại dịch Covid-19. Thời gian qua, nhiều cơ sở khám, chữa bệnh trên cả nước đã phản ánh, đề nghị Bộ Y tế cho phép kê đơn dài ngày đối với người bệnh mạn tính để giảm tần suất tái khám, đồng thời bảo đảm điều trị liên tục, hiệu quả, an toàn. Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng có ý kiến đề nghị điều chỉnh quy định này cho phù hợp với nhu cầu thực tế, giảm chi phí và thủ tục cho người bệnh.

Theo Thông tư 26, Bộ Y tế đã ban hành danh mục bệnh, nhóm bệnh được phép kê đơn thuốc ngoại trú đến 90 ngày, trong trường hợp các tài liệu chuyên môn không nêu rõ thời gian sử dụng thuốc. Danh mục chủ yếu gồm các bệnh mạn tính phổ biến như tăng huyết áp, đái tháo đường, hen phế quản, cùng một số bệnh huyết học đặc thù như tan máu bẩm sinh (Thalassemia) và các bệnh cần điều trị kéo dài tại các bệnh viện chuyên khoa tuyến trên. Quy định mới vừa tạo thuận lợi cho người bệnh, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo, nơi việc tiếp cận dịch vụ y tế chuyên sâu còn khó khăn, vừa đặt ra yêu cầu cao hơn về quản lý chuyên môn, giám sát chất lượng và ý thức tuân thủ điều trị của người bệnh.

Đồng chí Vương Ánh Dương, Phó cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế).Ảnh: TẠ NGUYÊN

Lợi ích rõ ràng cho người bệnh và cơ sở y tế

PV: Người mắc bệnh mạn tính được hưởng lợi như thế nào từ Thông tư 26, thưa đồng chí?

Đồng chí Vương Ánh Dương: Trước đây, người bệnh mạn tính dù đã ổn định vẫn phải đến bệnh viện mỗi tháng để lấy đơn thuốc, gây tốn kém thời gian, chi phí đi lại và phiền hà cho gia đình. Việc này cũng làm gia tăng áp lực cho bệnh viện khi phải tiếp nhận lượng lớn bệnh nhân tái khám định kỳ. Thông tư 26 sẽ giảm đáng kể tần suất tái khám, góp phần giảm tải cho các cơ sở y tế, nhất là tuyến tỉnh và tuyến Trung ương. Với người bệnh, đây là chính sách nhân văn, thiết thực, giúp duy trì điều trị liên tục, thuận tiện, tiết kiệm chi phí.

PV: Chính sách mới cũng đòi hỏi nâng cao trách nhiệm quản lý và tuân thủ điều trị. Bộ Y tế đã có giải pháp gì để kiểm soát việc tích trữ, bảo quản hoặc sử dụng thuốc không đúng cách?

Đồng chí Vương Ánh Dương: Trước khi ban hành Thông tư 26, Bộ Y tế đã phối hợp với các hội đồng chuyên môn, bệnh viện tuyến cuối và đơn vị liên quan đánh giá kỹ những mặt lợi-hại của chính sách. Các bệnh viện đầu ngành được giao đề xuất nhóm bệnh áp dụng kê đơn dài ngày phải cân nhắc thận trọng giữa lợi ích và nguy cơ. Một số rủi ro được xác định như: Người bệnh không bảo đảm điều kiện bảo quản thuốc, không được theo dõi sát tác dụng không mong muốn, hoặc bệnh tiến triển nhưng chưa được đánh giá lại để điều chỉnh phác đồ. Cũng có trường hợp mất thuốc, dùng không hết gây lãng phí. Tất cả những yếu tố này đã được xem xét kỹ lưỡng trong quá trình xây dựng chính sách.

Về thực thi, quy định không áp dụng đại trà mà yêu cầu bác sĩ phải đánh giá toàn diện tình trạng lâm sàng và tiên lượng ổn định trước khi kê đơn kéo dài. Cùng với đó, người bệnh và gia đình cần nâng cao ý thức trách nhiệm, tuân thủ nghiêm hướng dẫn điều trị để bảo đảm hiệu quả và an toàn.

Thầy thuốc Bệnh viện Quân y 175 thăm khám cho các đối tượng chính sách. Ảnh: HÙNG KHOA

Bảo đảm khả năng thực hiện tại tuyến cơ sở

PV: Việc thực hiện kê đơn dài ngày tại tuyến dưới có thể gặp những khó khăn gì, thưa đồng chí?

Đồng chí Vương Ánh Dương: Ở một số cơ sở y tế tuyến cơ sở, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, có thể phát sinh thách thức trong việc bảo đảm nguồn cung thuốc khi lượng thuốc kê mỗi lần tăng gấp 3 so với trước. Ngoài ra, một số thuốc chuyên khoa có thể chưa phổ biến hoặc khan hiếm tại địa phương ở từng thời điểm. Tuy nhiên, danh mục bệnh áp dụng kê đơn 90 ngày chủ yếu là bệnh mạn tính phổ biến, có nhiều biệt dược và hoạt chất thay thế tương đương nên khó khăn này có thể kiểm soát được. Các bệnh phức tạp như ung thư, bệnh huyết học đặc biệt vẫn điều trị tại tuyến Trung ương nên không tạo áp lực lớn cho tuyến dưới.

Bộ Y tế sẽ tiếp tục ban hành hướng dẫn chuyên môn cụ thể, đồng thời hỗ trợ các địa phương nâng cấp phần mềm quản lý đơn thuốc, cải tiến quy trình kê đơn, đồng bộ hệ thống giám sát để theo dõi hiệu quả thực hiện. Các đơn vị được khuyến khích rà soát, dự trù cơ số thuốc hợp lý, bảo đảm người bệnh được cấp phát đầy đủ, không bị gián đoạn điều trị.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!