Đa số đại biểu cho rằng, việc ban hành Luật Dân số không chỉ kế thừa các quy định hiện hành mà còn hướng đến một khung chính sách hiện đại, nhân văn, linh hoạt, góp phần xây dựng dân số phát triển toàn diện, thích ứng với già hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và bảo đảm an sinh xã hội bền vững.

Hiện nay, quy mô dân số đang tăng chậm, mức sinh có xu hướng suy giảm tại nhiều địa phương, trong khi mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức đáng báo động và tình trạng già hóa dân số diễn ra nhanh hơn dự báo. Do đó, để giải quyết thực trạng này, dự thảo Luật Dân số đã tập trung vào những giải pháp khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con bởi tỷ suất sinh của Việt Nam đang giảm thấp nhất lịch sử, chỉ còn 1,91 con trên một phụ nữ, trong khi mức thay thế là 2,1. Đề xuất tăng thời gian nghỉ lên 7 tháng khi sinh con thứ hai được kỳ vọng giúp phụ nữ có thêm điều kiện phục hồi sức khỏe và chăm sóc trẻ sơ sinh tốt hơn.

Giảm gánh nặng cho phụ nữ trong việc sinh và chăm sóc con. Ảnh minh họa: phunuvietna.vn

Về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) có ý kiến, trong dự thảo Luật Dân số có quy định tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai, phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng, đây là quy định sẽ nhận được sự đồng tình của khá nhiều người đã, đang và sẽ làm mẹ. Theo đại biểu, vấn đề này cần được cân nhắc kỹ lưỡng thêm một số khía cạnh có liên quan, bởi khi kéo dài thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ thì các doanh nghiệp sẽ có xu hướng e ngại tuyển hoặc bố trí lao động nữ vào các vị trí quan trọng do lo ngại gián đoạn công việc và những chi phí phát sinh khác. Quy định này có thể vô tình trở thành rào cản đối với lao động nữ và làm gia tăng nguy cơ phân biệt đối xử về giới trong tuyển dụng, sử dụng lao động nữ. Bên cạnh đó, đối với nhóm phụ nữ hiện nay có xu hướng coi trọng sự nghiệp, đặc biệt là nhóm lao động trẻ, lao động chất lượng cao, chính sách tăng thời gian nghỉ thai sản có thể tạo tâm lý e ngại sinh con, đặc biệt là sinh con thứ hai, do lo lắng rằng việc vắng mặt dài hơn sẽ ảnh hưởng đến cơ hội thăng tiến, đánh giá hiệu quả công việc hoặc vị trí của người phụ nữ trong cơ quan, doanh nghiệp.

Theo ý kiến của đại biểu, đối với biện pháp tăng thời gian nghỉ thai sản, nên có quy định mở, có sự phân biệt giữa các nhóm nghề, ngành, khu vực trước khi áp dụng. Đồng thời cần song song bổ sung các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, giảm chi phí sử dụng lao động nữ cũng như có chính sách bảo đảm cơ hội thăng tiến bình đẳng cho phụ nữ sau khi nghỉ thai sản. Mặt khác, thay vì chỉ tập trung kéo dài thời gian nghỉ thai sản cho phụ nữ, cần mở rộng các chính sách hỗ trợ thực chất hơn để giảm gánh nặng cho phụ nữ trong việc sinh con và chăm sóc con nhỏ. Nhiều đại biểu đưa ra ý kiến cần xem xét biện pháp hỗ trợ đối với những cặp vợ chồng hiếm muộn, gặp khó khăn trong việc sinh con. Thực tế hiện nay, tình trạng hiếm muộn không còn là vấn đề hiếm gặp. Việc có những chính sách hỗ trợ phù hợp sẽ góp phần thiết thực duy trì mức sinh thay thế và nâng cao chất lượng dân số. Đây cũng là biện pháp mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm, chia sẻ và đồng hành của Nhà nước đối với các gia đình trong hành trình thực hiện thiên chức làm cha, làm mẹ.