Từ thao trường đến phòng vé hơn 700 tỷ đồng

Với việc đầu tư bài bản, đúng hướng của Quân đội vào lĩnh vực điện ảnh (đứng đầu trong 10 ngành CNVH thuộc Chiến lược phát triển các ngành CNVH Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt) đã mang lại những thành công vượt bậc, tạo nên hiện tượng chưa từng có trên màn ảnh rộng Việt Nam. Đó là bộ phim “Mưa đỏ”.

Tiết mục trong Chương trình nghệ thuật “Đất nước trọn niềm vui” do các nghệ sĩ, diễn viên Quân đội biểu diễn kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-2025). Ảnh: XUÂN CƯỜNG

Phim được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng chỉ đạo, giao Tổng cục Chính trị (TCCT), Điện ảnh Quân đội nhân dân phối hợp với các đơn vị trong và ngoài Quân đội sản xuất. Bộ phim cũng đánh dấu là tác phẩm điện ảnh đầu tiên của Quân đội phát hành thương mại (bán vé) rộng rãi tới toàn bộ hệ thống rạp chiếu toàn quốc. Chỉ hơn một tháng phát hành, phim đã đạt được thành tích ấn tượng với doanh thu gần 714 tỷ đồng, chính thức trở thành phim Việt có doanh thu cao nhất từ trước đến nay.

Thành công này không chỉ chứng minh khả năng làm phim điện ảnh chất lượng cao, có sức hút thương mại của Quân đội mà còn lan tỏa mạnh mẽ những giá trị lịch sử, nhân văn sâu sắc. Phim góp phần phá vỡ định kiến về sự “khô khan, cũ kỹ” của dòng phim chiến tranh, thu hút hàng triệu lượt khán giả trẻ đến rạp để lắng nghe câu chuyện về 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ Quảng Trị; khơi dậy mạnh mẽ niềm tự hào, lòng biết ơn sâu sắc của thế hệ hôm nay đối với sự hy sinh anh dũng của thế hệ cha anh.

Thành công thương mại đi đôi với sự công nhận về mặt nghệ thuật và vị thế quốc tế. “Mưa đỏ” đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chọn là đại diện điện ảnh của Việt Nam dự tuyển hạng mục Phim quốc tế hay nhất tại giải thưởng điện ảnh danh giá Oscar lần thứ 98 năm 2026, khẳng định chất lượng nghệ thuật và tầm vóc quốc tế của bộ phim.

Cùng với dấu ấn trên màn ảnh rộng của “Mưa đỏ” là dấu ấn trên màn ảnh nhỏ-lĩnh vực phim truyền hình cũng được đông đảo khán giả đón nhận, giới chuyên môn đánh giá cao với các tác phẩm chất lượng cao như: “Cuộc chiến không giới tuyến” và “Không thời gian”. Sản xuất và công chiếu trên sóng “giờ vàng” phim Việt kênh VTV1, hai bộ phim lần lượt được Kantar Media Việt Nam (đơn vị nghiên cứu, cung cấp dữ liệu và đo lường thị hiếu) công bố là những chương trình truyền hình được xem nhiều nhất cả nước (năm 2024 và 2025); “Cuộc chiến không giới tuyến” dẫn đầu rating (tỷ suất người xem) cả nước với rating đạt 4.8%, trình chiếu trên các nền tảng thu hút khoảng 4,5 triệu người xem/tối/tập và liên tục giữ được người xem. Đây là một trong số ít phim truyền hình trong vài năm gần đây khai thác câu chuyện về người lính có sức lôi cuốn, hấp dẫn lượng lớn khán giả trong suốt thời gian trình chiếu.

GS, TS Trần Thanh Hiệp, Chủ tịch Hội đồng Trung ương thẩm định và phân loại phim truyện, phim kết hợp nhiều loại hình đánh giá: “Đáng trân trọng là sự phối hợp nhịp nhàng và trách nhiệm giữa Tổng cục Chính trị, các đơn vị Quân đội và các cơ quan, tổ chức để thông qua những bộ phim hướng người xem đến những giá trị chân-thiện-mỹ. Hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ với những phẩm chất cao đẹp được phác họa qua từng lát cắt, góc nhìn dù rất nhỏ nhưng đã được trình chiếu trên kênh VTV1 của quốc gia. Điểm cộng của các bộ phim chính là cách tiếp cận hiện thực chân thực, không né tránh, không tô hồng nhiệm vụ của người lính lẫn cuộc sống riêng tư của họ. Tôi tin các nhân vật trong phim sẽ góp phần khẳng định hệ giá trị tinh thần của con người Việt Nam hôm nay, cũng như đóng góp vào sự phát triển của các ngành CNVH của quốc gia thông qua những giá trị gia tăng mà mỗi bộ phim mang lại”.

“Concert quốc gia” chất lượng cao của lính Cụ Hồ

Những chương trình nghệ thuật như: “Đất nước trọn niềm vui” dàn dựng hoành tráng kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước do hơn 1.000 nghệ sĩ, chiến sĩ đến từ các đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp của Quân đội dàn dựng, biểu diễn tại TP Hồ Chí Minh hay chương trình hòa nhạc đặc biệt “80 năm-bản trường ca vang mãi” tại Hà Nội... ca ngợi Đảng quang vinh, hình tượng Bộ đội Cụ Hồ, tôn vinh lịch sử hào hùng và sức mạnh dân tộc, thể hiện khát vọng Việt Nam vươn mình. Mỗi chương trình được giới làm nghề, khán giả đánh giá như những “concert quốc gia” (thuật ngữ được giới trẻ Việt Nam dùng để chỉ các buổi biểu diễn âm nhạc quy mô lớn, mang tầm vóc quốc gia, kết hợp yếu tố văn hóa, lịch sử, giải trí và tinh thần yêu nước). 

Các đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp như: Nhà hát Chèo Quân đội, Nhà hát Kịch nói Quân đội, Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội liên tục gặt hái thành công trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn. Với sự đổi mới về kịch mục, phong cách biểu diễn, các nhà hát, cá nhân nghệ sĩ đã giành được nhiều huy chương, giải thưởng cao trong các liên hoan, hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quốc, khẳng định vị thế dẫn đầu trong làng nghệ thuật Việt Nam.

Tầm nhìn về công nghiệp văn hóa

Bên cạnh một số thành công của lĩnh vực điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, việc đổi mới không gian văn hóa và đào tạo nguồn nhân lực cũng đã được Quân đội chú trọng quan tâm, đầu tư và thực thi. Điển hình như Triển lãm 80 năm văn hóa, văn nghệ Quân đội nhân dân Việt Nam (tổ chức tại khu vực phố đi bộ Hồ Gươm tháng 12-2024) thu hút rất đông người dân, du khách đến tham quan, trải nghiệm, giao lưu với các nhà văn, nhà thơ, văn nghệ sĩ, kiến trúc sư... trong Quân đội. Triển lãm cũng cho thấy Quân đội không chỉ là cái nôi sản sinh ra những vị tướng lĩnh kỳ tài mà còn là cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn, tài năng của những người chiến sĩ-nghệ sĩ. Ở triển lãm này, Báo Quân đội nhân dân được giao chủ trì nội dung và hình thức gian trưng bày về nhiếp ảnh Quân đội. Qua trưng bày thể hiện nhiếp ảnh luôn bám sát đời sống người chiến sĩ, đưa hình tượng Bộ đội Cụ Hồ trở thành nhân vật trung tâm của thời đại Hồ Chí Minh.

Sự đổi mới còn thể hiện rõ nét trong việc chuyển mình của các không gian văn hóa và chiến lược đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển của CNVH.

Công trình Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam đổi mới, nâng cấp, trở thành một điểm đến hấp dẫn không chỉ với du khách trong nước mà còn với bạn bè quốc tế. Việc ứng dụng công nghệ, đa dạng hóa các hoạt động trưng bày đã biến bảo tàng thành một không gian văn hóa sống động, thu hút khách tham quan, đóng góp vào du lịch văn hóa. Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội tích cực đổi mới các giáo trình đào tạo với mục tiêu trọng tâm: Đào tạo cái xã hội cần, Quân đội cần. Chiến lược này tập trung vào những chuyên ngành phục vụ trực tiếp cho CNVH, tạo ra nguồn nhân lực đa năng, năng động, sẵn sàng tham gia vào thị trường nghệ thuật chuyên nghiệp.

Gần đây nhất, việc thành lập Dàn nhạc Giao hưởng Quân đội là một bước đi chiến lược, minh chứng cho sự đầu tư nghiêm túc của Quân đội vào lĩnh vực nghệ thuật đỉnh cao, nhằm nâng cao vị thế và sự đa dạng của CNVH Việt Nam. Cùng với đó, các tài năng trẻ, năng động của nghệ thuật Quân đội liên tục tham gia biểu diễn, sáng tác, biên đạo và giành giải thưởng cao tại các cuộc thi uy tín, cho thấy sự đầu tư đúng đắn vào thế hệ kế cận. Đây là sự kết hợp giữa việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao (giáo dục) và việc tạo ra các sản phẩm văn hóa đỉnh cao (nghệ thuật biểu diễn).

Sự tham gia của Quân đội nhân dân Việt Nam vào các ngành CNVH là minh chứng rõ nét cho xu hướng chuyên nghiệp hóa, hiện đại hóa và thương mại hóa các sản phẩm văn hóa, góp phần quan trọng tạo sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.