20-10-1950: Bác Hồ căn dặn Báo Quân đội nhân dân những gì khi ra số đầu tiên?

Một số sự kiện trong nước và quốc tế diễn ra ngày 20-10:

Sự kiện trong nước:

Ngày 20-10-1930, Hội Phụ nữ phản đế Việt Nam (tiền thân của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam) được thành lập. Hội tập hợp rộng rãi các tầng lớp phụ nữ, đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng phụ nữ theo đường lối của Đảng. Trong hai cuộc kháng chiến và xây dựng đất nước, phụ nữ nước ta có nhiều cống hiến to lớn và xuất sắc. Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đã được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh và Huân chương Sao vàng.

Đây cũng là ngày sinh của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Ông quê ở xã Sơn Hải, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Năm 1950, khi đang học chuyên khoa trường Huỳnh Thúc Kháng, ông tình nguyện vào bộ đội. Ông bắt đầu viết văn từ 1954 và về công tác tại Tạp chí Văn nghệ Quân đội từ năm 1960 cho đến ngày mất. Cuộc đời nhà văn Nguyễn Minh Châu là cuộc đời của một người chiến sĩ tay súng, tay bút chiến đấu không mệt mỏi, là cây bút sung sức, tài năng, luôn trăn trở tìm tòi đổi mới cho văn học, cả lý luận và sáng tác. Ông mất ngày 23-1-1989.

Nhà văn Nguyễn Minh Châu (Ảnh: baotang.hatinh.gov.vn)

Ngày 20-10-1965, dân quân dân tộc H'mông xã Kim Lan, huyện Phù Yên, tỉnh Nghĩa Lộ (nay thuộc tỉnh Yên Bái và Lai Châu) bằng hai phát đạn súng trường đã bắn rơi 1 chiếc máy bay F105 của Mỹ.

Cũng trong ngày này năm 1965, Sư đoàn Bộ binh 2, bộ đội chủ lực Quân khu 5 thành lập.

Ngày 20-10-1976, Quốc hội và Chủ tịch nước công bố Lệnh tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVTND cho 97 đơn vị và 20 cá nhân có thành tích xuất sắc trong sự nghiệp cách mạng, cứu nước.

Ngày 20-10-1995, tại Hà Nội đã khánh thành Bảo tàng phụ nữ Việt Nam. Đây là kiến trúc hiện đại có diện tích 4.500 m². Bảo tàng phụ nữ Việt Nam là trung tâm nghiên cứu về phụ nữ, nơi giữ gìn, bảo quản tài liệu, hiện vật và các bộ - sưu tập hiện vật, thể hiện vai trò của phụ nữ trong tiến trình lịch sử - văn hóa của dân tộc Việt Nam. Đây còn là nơi giao lưu văn hóa giữa phụ nữ Việt Nam và phụ nữ thế giới.

Bảo tàng Phụ nữ lưu giữ nhiều hiện vật thể hiện vai trò của phụ nữ trong tiến trình lịch sử - văn hóa của dân tộc Việt Nam.. (Ảnh: vietnam-tourism.com)

(Theo Ngày này năm xưa, NXB Lao động, 1998)

Ngày 20-10-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết “Thư gửi cho những người Pháp ở Đông Dương”. Với tư cách là một “người bạn chân thật của những người Pháp lương thiện”, Người viết: “Các bạn yêu nước Pháp của các bạn và muốn nó độc lập. Các bạn yêu đồng bào của các bạn và muốn họ được tự do. Lòng yêu nước thương nòi này làm vẻ vang các bạn vì nó là lý tưởng cao quý nhất của loài người.

Nhưng chúng tôi cũng phải được phép yêu nước của chúng tôi và muốn nó độc lập chứ! Chúng tôi cũng phải được phép yêu đồng bào chúng tôi và muốn họ được tự do chứ! Cái mà các bạn coi là lý tưởng cũng phải là lý tưởng của chúng tôi”.

“Thư gửi cho những người Pháp ở Đông Dương” đăng trên Báo Cứu quốc.

Bác khẳng định rằng đã đến lúc phải xây dựng một nền hoà bình, tự do, bình đẳng, bác ái ở tất cả các nước không phân biệt chủng tộc và màu da.  

Cũng trong ngày, tham dự lễ xuất phát của 500 đội viên tuyên truyền xung phong Hà Nội, Bác căn dặn người tuyên truyền viên phải biết rõ mục đích tuyên truyền, biết chịu kham khổ, biết nhẫn nại, chớ lên mặt “quan cách mạng” và diễn đạt ý tưởng phải hết sức phổ thông, tránh dùng từ khó hiểu và “làm sao cho được 50 người hiểu rõ còn hơn là được 500 người chỉ hiểu lờ mờ”.

Ngày 20-10-1946, chiến hạm Dumont D’Urville cập bến cảng Hải Phòng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt chân trở lại Tổ quốc sau hành trình hơn 4 tháng sang thăm và tiến hành cuộc đấu tranh ngoại giao với Chính phủ Pháp.

Ngày 20-10-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh về đến cảng Hải Phòng sau khi thăm nước Pháp. (Ảnh: haiphongport.com.vn)

Trong bài “Cần đẩy mạnh giáo dục chủ nghĩa xã hội khắp nông thôn” đăng trên Báo Nhân dân số 2406 ra ngày 20-10-1960, Bác chỉ rõ: sau khi căn bản làm xong việc hợp tác hoá ở nông thôn, “cần phải đẩy mạnh việc giáo dục chủ nghĩa xã hội cho mọi cán bộ và đảng viên, cho mọi đoàn viên thanh niên và xã viên hợp tác xã”.

Ngày 20-10-1962, Bác thân mật và nồng nhiệt tiếp đoàn đại biểu Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam do Giáo sư Nguyễn Văn Hiếu làm trưởng đoàn ra thăm miền Bắc. Chính trong buổi gặp gỡ này, Bác đã nói một câu làm rung động lòng người: “Hình ảnh của miền Nam yêu quý ở trong trái tim tôi”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại biểu Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam lần đầu tiên ra thăm miền Bắc (20-10-1962) (Ảnh: hochiminh.vn)

Ngày 20-10-1965, Bác gửi điện chúc mừng Hội nghị quốc tế chống căn cứ quân sự của nước ngoài diễn ra tại Jakarta và Hội nghị những vị đứng đầu các nước trong Tổ chức Thống nhất châu Phi tại Acra.

Ngày 20-10-1967, Bác gửi điện mừng Liên Xô vì “lần thứ nhất trong lịch sử loài người, đã cho một trạm nghiên cứu khoa học, trạm Sao Kim 4, đổ bộ nhẹ nhàng xuống sao Kim”. Cũng trong ngày này, Bác Hồ cũng gửi thư khen quân và dân Hà Bắc với thành tích bắn rơi 100 máy bay Mỹ. Trong thư Bác nhắc nhở quân và dân Hà Bắc phải nâng cao cảnh giác, đoàn kết chặt chẽ, tiến lên giành nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa trong chiến đấu, sản xuất và bảo đảm giao thông vận tải.

Ngày 20-10-1968, Bác Hồ viết “Thư khen chiến sĩ và cán bộ đảo Cồn Cỏ” với chiến công liên tiếp bắn rơi ba máy bay Mỹ trong ngày hôm đó. Bác khen ngợi chiến sĩ và cán bộ đảo Cồn Cỏ và căn dặn: “Các chú hãy luôn luôn nâng cao cảnh giác, chiến đấu thật giỏi, lập nhiều chiến công xuất sắc hơn nữa, cùng với quân và dân cả nước quyết đánh thắng hoàn toàn giặc Mỹ xâm lược”.

(Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày này năm xưa, NXB Chính trị quốc gia-Sự thật, 2010; Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị quốc gia-Sự thật, 2011)

Lời Bác dạy ngày này năm xưa

Cách đây tròn 71 năm, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tuyên truyền trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Bộ Tổng Tư lệnh đã quyết định sáp nhập 2 tờ báo “Vệ Quốc quân” và “Quân du kích” thành một tờ báo của quân đội và dân quân Việt Nam. Tờ báo đã vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đặt tên là “Quân đội nhân dân”. Ngay trong quá trình chuẩn bị số báo đầu tiên ra ngày 20-10-1950 tại thôn Khau Diều, xã Định Biên, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, Bác Hồ đã căn dặn cán bộ, phóng viên Báo QĐND những điều hết sức gần gũi mà sâu sắc: “Nói những điều thật thiết thực, đúng đường lối chính trị, ít tếu, viết ngắn, giản dị, vẽ dễ hiểu, trình bày rõ ràng, ít tiếp sang trang khác”. Những lời dặn dò thiết thực và giản dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được các thế hệ nhà báo – chiến sĩ Báo QĐND lấy làm phương châm và định hướng phong cách làm báo trong suốt hơn 70 năm qua.  

Báo Quân đội nhân dân ra số đầu tiên ở thôn Khau Diều, xã Định Biên, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên.

Ngay sau khi tờ báo được ra đời, cán bộ, phóng viên Báo QĐND như những người lính thực thụ không quản ngại gian khổ, hy sinh, xông pha trên các mặt trận, chiến trường, kịp thời phản ánh hoạt động chiến đấu của bộ đội, những tấm gương chiến đấu anh dũng, tình hình chiến sự, truyền đạt các chỉ thị, nghị quyết của Tổng Quân ủy, Bộ Tổng Tư lệnh tới cán bộ, chiến sĩ,v.v. Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, Báo Quân đội nhân dân đã tổ chức Tòa soạn tiền phương, tòa soạn duy nhất trong lịch sử Báo chí cách mạng Việt Nam, xuất bản được 33 số báo ngay tại mặt trận. Những bài báo nóng hổi đã trở thành món ăn tinh thần, người bạn tin cậy, góp phần động viên tinh thần và ý chí quyết chiến, quyết thắng của cán bộ, chiến sĩ vượt qua mọi hy sinh, gian khổ để làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu". Bước sang cuộc kháng chiến chống Mỹ, các phóng viên – chiến sĩ Báo QĐND bám sát các mặt trận, hòa mình vào cuộc sống lao động sản xuất của quân và dân ta. Những bài báo phản ảnh chân thực công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước đã có sức lan tỏa rộng lớn, cổ vũ, động viên quân và dân cả nước quyết tâm chiến đấu đưa cuộc đấu tranh của nhân dân ta đi đến thắng lợi cuối cùng. Để có những tin tức nóng hổi từ chiến trường, nhiều nhà báo-chiến sĩ Báo QĐND đã anh dũng hy sinh, góp phần tô thắm truyền thống vẻ vang của Báo QĐND nói riêng và báo chí cách mạng Việt Nam nói chung. 

Sau ngày đất nước hòa bình, thống nhất, Báo QĐND tiếp tục tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước và hoạt động của lực lượng vũ trang và nhiệm vụ quân sự - quốc phòng. Ngoài ra, những thông tin về mọi mặt đời sống kinh tế-xã hội, văn hóa, đối ngoại cũng được truyền tải tới bạn đọc kịp thời, góp phần phục vụ đắc lực sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Đặc biệt, Báo QĐND là một trong những cơ quan báo chí hàng đầu trong tuyên truyền đấu tranh làm thất bại âm mưu, chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa. Tờ báo được đánh giá là “binh đoàn chủ lực” trong việc định hướng dư luận xã hội, là người bạn, người đồng đội tin cậy của bộ đội và nhân dân và là cầu nối để nhân dân hiểu, tin Đảng, Nhà nước và quân đội.

Trong những năm trở lại đây, trước sự phát triển như vũ bão của của Internet toàn cầu và báo mạng trở thành xu hướng mới trong thời đại công nghệ số, Báo QĐND đã có những bước đi mới để bắt kịp xu thế đó. Vào đúng dịp kỷ niệm 129 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-2019), Báo QĐND đã tổ chức Lễ công bố quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng triển khai Đề án phát triển Báo QĐND theo mô hình cơ quan truyền thông đa phương tiện đến năm 2025 và chính thức khai trương chương trình phát thanh, truyền hình trên nền báo điện tử. Mới đây nhất, báo đã tổ chức Hội nghị Tư vấn xây dựng Đề án phát triển Báo QĐND thành một trong 6 cơ quan truyền thông chủ lực, đa phương tiện, hiện đại theo quy hoạch của Chính phủ.

Nhờ thay đổi giao diện, đổi mới nội dung, tăng tương tác, đầu tư phát triển mạng xã hội và chuyển đổi số, Báo Quân đội nhân dân Điện tử đã có những bước tiến mạnh mẽ trong năm 2021.

Thay đổi giao diện, đổi mới nội dung, tăng tương tác, đầu tư phát triển mạng xã hội và chuyển đổi số đã tạo nên bước tiến mới mạnh mẽ của Báo QĐND Điện tử trong năm 2021. Tính đến ngày 18-10-2021, trên bảng xếp hạng 50 website hàng đầu Việt Nam do Alexa.com đánh giá, có 9 tờ báo điện tử thu hút nhiều người xem nhất trong đó Báo QĐND Điện tử xếp hạng ở vị trí 31 tại Việt Nam và 5669 thế giới.

Ngày này năm xưa trên Báo Quân đội nhân dân

Ngày này năm 1966, trên trang nhất Báo QĐND số 1964 có đăng toàn văn bài nói chuyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại buổi mít-tinh trọng thể kỷ niệm lần thứ 20 ngày thành lập Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam.

Chúc mừng Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam tròn 20 tuổi, Bác nói: “Hội phụ nữ mới 20 tuổi. Nhưng truyền thống anh hùng của phụ nữ Việt Nam ta đã có gần 2.000 năm và ngày càng phát triển”. Người nhấn mạnh: “Nhân dân ta rất biết ơn các bà mẹ cả hai miền Nam Bắc đã sinh đẻ và nuôi dạy những thế hệ anh hùng của nước ta... Như thế là từ xưa đến nay, từ Nam đến Bắc, từ trẻ đến già, phụ nữ Việt Nam ta thật là anh hùng”.

Thư khen của Hồ Chủ Tịch gửi tới toàn thể quân đội, đồng bào và cán bộ được đăng trên Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-10-1966.

Trên trang nhất ngày hôm đó cũng đăng Thư khen của Hồ Chủ Tịch gửi tới toàn thể quân đội, đồng bào và cán bộ.

Trong thư Người viết: “Ngày 14 tháng 10, quân và dân Nghệ An đã bắn rơi chiếc máy bay thứ 1.500 của giặc Mỹ. Đó là thành tích to lớn của quân và dân miền Bắc. Đồng thời quân và dân miền Nam cũng đã giành được nhiều thắng lợi vẻ vang”.

Bác nhắc nhở: “Để hòng gỡ thế thất bại của chúng, giặc Mỹ đang điên cuồng đẩy mạnh chiến tranh xâm lược. Chúng càng liều lĩnh thì chúng càng thất bại nặng nề. Nhân đà thắng lợi của chúng ta, quân và dân ta hãy đoàn kết chặt chẽ, nâng cao cảnh giác, vượt mọi khó khăn. Hãy phát huy truyền thống đấu tranh anh dũng, ra sức thi đua chiến đấu và sản xuất, kiên quyết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, giành nhiều thành tích to lớn hơn nữa, đưa sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn”.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, quân và dân Nghệ An đã vinh dự được Bác nhiều lần gửi thư khen ngợi vì thành tích bắn rơi máy bay, trong đó có “Thư khen đồng bào, bộ đội và cán bộ Nghệ An bắn rơi 100 máy bay Mỹ” đăng trên Báo Nhân dân số 4148 ra ngày 12-8-1965, “Thư khen đồng bào, bộ đội và cán bộ tỉnh Nghệ An” với thành tích bắn rơi chiếc máy bay thứ 900 của giặc Mỹ trên miền Bắc ngày 7-3-1966, “Thư khen quân và dân thành phố Vinh” với thành tích là thành phố đầu tiên bắn rơi 100 máy bay Mỹ, “Thư khen quân và dân Nghệ An” vì đã bắn tổng cộng được 300 chiếc máy bay Mỹ…

Dân quân và nhân dân TP Vinh vận chuyển đạn cho các trận địa pháo phòng không. (Ảnh tư liệu)

Trong các bức thư, Người khen ngợi quân và dân Nghệ An và nhắc nhở bộ đội, cán bộ và đồng bào cần phải luôn luôn nâng cao tinh thần cảnh giác, chiến đấu giỏi, sản xuất giỏi, giành nhiều thắng lợi hơn nữa.

TRẦN HOÀI (Tổng hợp)