Đặt con người vào trung tâm của sự phát triển

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đổi mới đất nước, quan điểm “lấy dân làm gốc” không chỉ được khẳng định như một phương châm hành động mà đã trở thành nguyên tắc nền tảng, xuyên suốt trong tư duy lãnh đạo, tổ chức thực tiễn của Đảng và Nhà nước ta. Từ việc đề ra đường lối, chủ trương đến xây dựng cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện, Đảng ta luôn xuất phát từ lợi ích, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, lấy sự đồng thuận xã hội và niềm tin của nhân dân làm thước đo hiệu quả lãnh đạo.

Chính cách tiếp cận đó đã tạo nên những chuyển biến rõ nét trong thực tiễn phát triển đất nước. Đặc biệt, sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các lĩnh vực văn hóa, xã hội và con người đều đạt nhiều kết quả quan trọng; an sinh xã hội được bảo đảm ngày càng tốt hơn; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng cao.

Ảnh minh họa: qdnd.vn

Trên cơ sở đặt con người ở vị trí trung tâm của phát triển, tăng trưởng kinh tế ngày càng gắn kết chặt chẽ hơn với bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội. Nguồn lực được ưu tiên cho an sinh xã hội và phát triển con người, tạo nền tảng vững chắc để mọi người dân đều được thụ hưởng thành quả phát triển. Các chính sách giảm nghèo bền vững được triển khai đồng bộ với tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm mạnh từ 4,4% (năm 2021) xuống còn 1,3% (năm 2025). Chương trình phát triển nhà ở xã hội được đẩy mạnh; đến tháng 9-2025, cả nước cơ bản hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát. Hệ thống y tế tiếp tục phát triển theo hướng bao phủ toàn dân; tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế đạt 95,2%; tuổi thọ trung bình của người Việt Nam tăng lên 74,7 (năm 2024).

Bên cạnh đó, nhận thức về vai trò của văn hóa đối với sự bền vững lâu dài của đất nước được nâng lên rõ rệt, gắn chặt hơn với yêu cầu xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện. Thể chế, chính sách và nguồn lực đầu tư cho văn hóa tiếp tục được tăng cường theo hướng hướng về cơ sở, lấy người dân làm trung tâm; hệ thống thiết chế văn hóa từng bước được hoàn thiện; các hoạt động văn hóa, nghệ thuật ngày càng đa dạng, phong phú, phản ánh sinh động đời sống xã hội, khát vọng vươn lên và quyền thụ hưởng văn hóa chính đáng của nhân dân. Công nghiệp văn hóa, dịch vụ văn hóa và thị trường văn hóa từng bước hình thành, mở ra không gian sáng tạo mới cho xã hội; hội nhập quốc tế về văn hóa được mở rộng. Đặc biệt, việc xây dựng và triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 cho thấy tầm nhìn chiến lược, lâu dài trong việc chăm lo, bồi dưỡng và phát huy sức mạnh con người Việt Nam.

Các chủ trương, chính sách về phát triển con người ngày càng đầy đủ, trọng tâm và thực chất. Việc phát hiện, thu hút, đào tạo và trọng dụng nhân tài có những chuyển biến tích cực. Chỉ số phát triển con người (HDI) tăng 14 bậc, đạt 0,766 điểm, thuộc nhóm nước phát triển con người cao; chỉ số hạnh phúc tăng 33 bậc, xếp thứ 46/143 quốc gia. Đây là những con số phản ánh rõ nét chất lượng sống và mức độ hài lòng ngày càng cao của người dân.

Công tác giáo dục và đào tạo tiếp tục được đổi mới căn bản, toàn diện. Nội dung, phương thức giáo dục có nhiều đổi mới; chất lượng đào tạo ở các cấp học được nâng lên; hợp tác quốc tế ngày càng mở rộng. Việc miễn, hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông và người học chương trình giáo dục phổ thông không chỉ là chính sách giáo dục mà còn là chính sách xã hội mang đậm tính nhân văn. Chủ trương đầu tư xây dựng các trường học nội trú liên cấp tại các xã biên giới đất liền thể hiện rõ tinh thần quan tâm đến vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, bảo đảm cơ hội học tập công bằng cho mọi người dân.

Đặc biệt, cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị cho thấy đây là một chủ trương đúng đắn, gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn, có ý nghĩa lịch sử và giá trị lâu dài, được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ. Công tác dân vận được tăng cường, góp phần thắt chặt mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân; việc đối thoại, lắng nghe, giải quyết kịp thời những kiến nghị chính đáng của người dân ngày càng được chú trọng; vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị-xã hội được phát huy rõ nét; các phong trào thi đua yêu nước lan tỏa sâu rộng; quyền làm chủ của nhân dân được bảo đảm ngày càng đầy đủ hơn. Những thành tựu đó là minh chứng sinh động cho một quá trình phát triển lấy con người làm trung tâm, lấy nhân dân làm điểm tựa.

Khơi sức dân trên chặng đường mới

Bước vào giai đoạn phát triển mới, Đảng ta xác định yêu cầu hoàn thiện mô hình quản lý phát triển xã hội theo hướng hiện đại, bao trùm và bền vững. Phát triển kinh tế phải gắn chặt với bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, già hóa dân số, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Xuyên suốt cách tiếp cận đó là quan điểm lấy con người làm trung tâm, coi nâng cao chất lượng sống và hạnh phúc của nhân dân vừa là mục tiêu vừa là động lực của phát triển.

Trên tinh thần ấy, xây dựng hệ thống an sinh xã hội đa tầng, hiện đại, bao phủ toàn dân được xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Đảng và Nhà nước chú trọng bảo đảm để mọi người dân đều được tiếp cận và thụ hưởng các dịch vụ xã hội cơ bản, thiết yếu với chất lượng ngày càng cao; ưu tiên các đối tượng chính sách, người yếu thế, khu vực phi chính thức. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 cơ bản không còn hộ nghèo, từng bước thực hiện miễn viện phí toàn dân thể hiện rõ cam kết phát triển vì con người, không để ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình đi lên của đất nước.

Song song với đó, việc xây dựng hệ thống y tế tiếp tục hướng trọng tâm vào tính công bằng, hiệu quả, bền vững, bảo đảm bao phủ chăm sóc sức khỏe cho toàn dân. Mạng lưới y tế từ Trung ương đến cơ sở được củng cố để đáp ứng tốt hơn sự thay đổi của mô hình bệnh tật; công tác phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu được coi trọng, bảo đảm người dân được tiếp cận dịch vụ y tế có chất lượng, an toàn và thuận lợi. Đồng thời, các chính sách về dân số và phát triển được hoàn thiện theo hướng nâng cao chất lượng dân số, tận dụng hiệu quả thời kỳ dân số vàng, chủ động thích ứng với quá trình già hóa đang diễn ra nhanh chóng.

Phát triển xã hội bền vững cũng đòi hỏi một thị trường lao động linh hoạt, đồng bộ, hiện đại và hội nhập. Đảng ta chủ trương chú trọng tạo việc làm bền vững, thu nhập ổn định; quan tâm hỗ trợ người lao động trong khu vực phi chính thức, người sau độ tuổi lao động; khuyến khích làm giàu chính đáng, từng bước mở rộng và củng cố tầng lớp trung lưu, tạo nền tảng xã hội vững chắc cho ổn định và phát triển lâu dài.

Đặc biệt, phát huy vai trò chủ thể của nhân dân được xác định là giải pháp có ý nghĩa quyết định. Mọi chủ trương, chính sách phải xuất phát từ nhu cầu, nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của nhân dân; lấy sự hài lòng của nhân dân làm tiêu chí đánh giá. Phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” tiếp tục được cụ thể hóa bằng các cơ chế minh bạch, khả thi, bảo đảm dân chủ đi đôi với kỷ cương, pháp luật và đồng thuận xã hội.

Trong xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, nguyên tắc gắn bó mật thiết với nhân dân tiếp tục được nhấn mạnh. Các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên phải nêu gương về trách nhiệm, đạo đức công vụ, chịu sự giám sát và trách nhiệm giải trình trước nhân dân. Đồng thời phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đổi mới hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị-xã hội nhằm tăng cường đồng thuận, củng cố niềm tin xã hội.

Những quan điểm và giải pháp đó không chỉ mang ý nghĩa tổng kết thực tiễn mà đã mở ra yêu cầu hành động rõ ràng cho giai đoạn phát triển tiếp theo. Trong bối cảnh đất nước đứng trước cả thời cơ và thách thức đan xen, việc kiên định con đường phát triển vì con người, phát huy đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân, củng cố an sinh xã hội và tăng cường đồng thuận xã hội sẽ quyết định chất lượng, hiệu quả của tăng trưởng cũng như năng lực quản trị quốc gia. Tiến tới Đại hội XIV của Đảng, nhiệm vụ đặt ra là tiếp tục cụ thể hóa các quan điểm đó thành thể chế, chính sách và hành động thực tiễn nhất quán, để mỗi bước phát triển của đất nước đều được nâng đỡ bởi niềm tin, sự tham gia và sức sáng tạo của nhân dân.