Tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân giảm
Báo cáo trước Quốc hội, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho biết: Năm 2017, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân có giảm so với năm 2016, thể hiện trên các tiêu chí: Số lượt công dân đến các cơ quan hành chính nhà nước để khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh giảm 8,5%; tổng số đơn khiếu nại, tố cáo giảm 8,9%; tổng số vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính nhà nước giảm 14,8%.
Về khiếu nại, so với năm 2016, giảm 8,67% số đơn và giảm 16,3% số vụ việc. Số đơn khiếu nại về lĩnh vực đất đai chiếm 60,4% trong tổng số đơn khiếu nại. Về tố cáo, so với năm 2016 giảm 9,74% số đơn và giảm 14,4% số vụ việc. Nội dung tố cáo trong lĩnh vực hành chính chiếm tỉ lệ 62,3% tổng số đơn tố cáo.
Về kết quả giải quyết khiếu nại, các cơ quan hành chính nhà nước đã giải quyết 26.120 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, đạt tỷ lệ 83,9%. Qua giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị thu hồi cho Nhà nước, trả lại cho tập thể, cá nhân 54,2 tỷ đồng, 32,7ha đất; bảo vệ quyền lợi cho 1.634 tập thể, cá nhân; kiến nghị xử lý vi phạm hành chính 416 người (đã xử lý 297 người), chuyển cơ quan điều tra 12 vụ, 6 đối tượng.
Đặc biệt, về giải quyết các vụ việc khiếu nại tồn đọng, phức tạp, kéo dài, các cơ quan hành chính nhà nước đã cơ bản hoàn thành việc xem xét, giải quyết 528 vụ việc; đồng thời tiếp tục kiểm tra, rà soát, giải quyết 533 vụ việc. Sau thời gian thực hiện, có 15 địa phương báo cáo không còn vụ việc phức tạp, kéo dài.
“Qua vụ việc xảy ra ở xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội, Thanh tra Chính phủ phối hợp với các bộ, ngành, địa phương lập danh sách, phân loại, xác định rõ thẩm quyền để tham mưu chỉ đạo xử lý, giải quyết dứt điểm 463 vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp”, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho hay.
Khiếu nại, tố cáo phức tạp chủ yếu thuộc lĩnh vực đất đai
Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhất trí với các số liệu và đánh giá của Chính phủ trong Báo cáo và cho rằng tuy tình hình khiếu nại, tố cáo trong năm 2017 giảm nhiều trên hầu hết các tiêu chí nhưng diễn biến khiếu nại, tố cáo vẫn phức tạp, gay gắt và khó lường; số đơn khiếu nại, tố cáo vẫn tập trung nhiều ở lĩnh vực đất đai, nhà ở; số vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, đông người, bức xúc cũng chủ yếu liên quan đến quản lý đất đai; tình trạng khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp vẫn còn nhiều; một số vụ khiếu nại tập trung đông người gây mất trật tự công cộng.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định. Ảnh: Văn Bình.
Ủy ban Pháp luật nhận thấy, nguyên nhân chủ yếu của tình hình khiếu nại, tố cáo vẫn là những bất cập của công tác quản lý nhà nước; một số chính sách, pháp luật chưa phù hợp với thực tiễn, thiếu tính ổn định; chưa bảo đảm hài hòa lợi ích của người dân, Nhà nước, doanh nghiệp trong thực hiện chính sách, pháp luật về đất đai, môi trường, khoáng sản, bảo vệ và phát triển rừng, đầu tư các dự án trong lĩnh vực giao thông theo hình thức BOT, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.... Bên cạnh đó, lãnh đạo và cán bộ có thẩm quyền ở một số cơ quan còn né tránh, chưa làm hết trách nhiệm trong công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhất là từ cơ sở...
Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ tiếp tục thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhất là quy định về trách nhiệm tiếp công dân của người đứng đầu, trách nhiệm tuân thủ đúng thời hạn giải quyết khiếu nại, tố cáo. Đồng thời, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành tập trung rà soát những tồn tại, bất cập của chính sách pháp luật, nhất là pháp luật về đất đai, tài nguyên, môi trường, quản lý tài sản của Nhà nước và một số lĩnh vực khác có phát sinh nhiều khiếu nại, tố cáo để kịp thời sửa đổi, bổ sung hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung; bảo đảm hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp và Nhà nước khi thực hiện các dự án phát triển kinh tế- xã hội nhằm góp phần hạn chế nguyên nhân phát sinh khiếu nại, tố cáo.
Gần dân để giảm khiếu nại, tố cáo
Thảo luận tại hội trường về nội dung này, bày tỏ băn khoăn khi tại sao số lượng vụ việc khiếu nại, tố cáo giảm nhưng tính chất lại nghiêm trọng hơn, đại biểu Võ Đình Tín (Đắc Nông) cho rằng, một trong những nguyên nhân phát sinh khiếu nại, tố cáo, là do công tác tiếp công dân chưa thấu tình đạt lý, khiến người dân mất lòng tin. Còn đại biểu Đỗ Thị Lan (Đoàn Quảng Ninh) đề nghị Chính phủ, Quốc hội cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhằm góp phần khắc phục tình trạng người dân không chấp nhận các phương án giải phóng mặt bằng, giảm đơn thư khiếu nại.
Nhận định báo cáo của Chính phủ khá bao quát, toàn diện nhưng đại biểu Ngọ Duy Hiểu (Đoàn TP Hà Nội) cho rằng vẫn còn thiếu một nguyên nhân về tình hình khiếu nại, tố cáo hiện nay của người dân. Đại biểu cho rằng, chính việc thiếu sâu sát, gần dân, lắng nghe dân và đối thoại với nhân dân của một bộ phận không nhỏ cán bộ là một trong những nguyên nhân của khiếu nại, tố cáo trong thời gian vừa qua.
Đại biểu Ngọ Duy Hiểu (Đoàn TP Hà Nội). Ảnh: Văn Bình.
Đại biểu cho rằng: Việc trong dân xảy ra hằng ngày, từ việc nhỏ đến việc bức xúc, phức tạp, có những việc tạo thành “điểm nóng. Vấn đề đặt ra là cán bộ cơ sở có thực sự sâu sát, gần dân, nắm bắt các vấn đề trong dân, lắng nghe, chia sẻ, đối thoại với dân, cùng dân giải quyết khi các vụ việc mới manh nha hay không.
Đại biểu TP Hà Nội lấy ví dụ Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Nguyễn Phú Cường, một tuần trước, đã chủ trì buổi đối thoại với gần 300 tiểu thương ở chợ Sặt, Biên Hòa, Đồng Nai. Sau vài giờ đối thoại, nhiều chính sách pháp luật đã được giải thích, chia sẻ, nhiều nguyện vọng của tiểu thương được giải quyết, vụ việc cơ bản khép lại sau 11 năm dân khiếu nại. Ngoài ra, còn có nhiều cuộc đối thoại với dân của cựu Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Võ Văn Thưởng, gần đây là Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cùng lãnh đạo nhiều địa phương, ngành...,đã làm hạ nhiệt nhiều “điểm nóng”.
Đại biểu dẫn chứng tại huyện Phúc Thọ (TP Hà Nội) khi rà soát thì không phát hiện “điểm nóng” nào mặc dù trước đó, huyện có nhiều vụ việc rất phức tạp. Lý do đơn giản: Huyện Phúc Thọ đã tổ chức đối thoại với nhân dân từ năm 2014. Từ một huyện đi sau, đi chậm, khó khăn của thành phố, đến nay đã có 20/22 xã đạt chuẩn nông thôn mới; huyện đang phấn đấu là một trong 5 huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới của thành phố. Đại biểu cho rằng, đây chính là minh chứng cho tác dụng và ý nghĩa của đối thoại.
Khẳng định “dân yên, dân tin, dân ủng hộ thì làm việc gì cũng thành công”, đại biểu TP Hà Nội kiến nghị, để những vụ việc không đi quá xa thì Bộ Chính trị, Ban Bí thư cần tiếp tục chỉ đạo các cấp ủy đảng, nhất là người đứng đầu các huyện, xã thực hiện nghiêm quy định đối thoại với người dân; thực hiện nghiêm quy định về tiếp công dân của người đứng đầu các cơ quan hành chính; xử lý nghiêm các cán bộ không tiếp dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, coi đây là một trong những nội dung công tác cần được kiểm điểm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.
PHƯƠNG THẢO