Tuyệt đối không sử dụng củ ấu tẩu khi chưa biết cách xử lý

Về vấn đề này, bác sĩ Ninh Thị Ngọc, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, chia sẻ: Mới đây, các bác sĩ của Bệnh viện đã cấp cứu cho một bệnh nhân 70 tuổi bị sốc tim do rối loạn nhịp nặng sau khi sử dụng củ ấu tẩu chưa qua chế biến. Theo người nhà, bệnh nhân có tiền sử đau khớp kéo dài và từng dùng thảo dược này cách đây 20 năm, sau đó tình trạng đau thuyên giảm. Gần đây, do đau tái phát, bà đặt mua củ ấu tẩu qua mạng để nấu nước uống chữa khớp. Dù được hướng dẫn chỉ dùng 1-2 củ/tuần nhưng bệnh nhân đã tự ý sắc liền 5 củ/lần để uống. Khoảng 30 phút sau khi uống, bệnh nhân xuất hiện chóng mặt, nôn và nhanh chóng rơi vào tình trạng tụt huyết áp, rối loạn nhịp tim. Độc chất chính trong củ ấu tẩu là aconitin-một alcaloid cực độc, có thể gây rối loạn dẫn truyền tim (nhịp chậm, ngoại tâm thu thất, co giật, mất ý thức và có thể tử vong nhanh chóng). Đây là ca ngộ độc do dùng quá liều củ ấu tẩu, nhưng may mắn được đưa vào viện sớm và xử lý đúng phác đồ nên bệnh nhân qua được cơn nguy kịch.

Củ ấu tẩu. Ảnh: suckhoedoisong.vn

Củ ấu tẩu còn có tên khác là ô đầu, phụ tử, thường mọc ở vùng núi cao phía Bắc và các tỉnh miền núi Trung Quốc. Trong Đông y, vị thuốc này chỉ được dùng sau khi đã qua chế biến kỹ (phụ tử chế) với liều rất nhỏ để xoa bóp hoặc điều trị ngoại trú có kiểm soát. Ngược lại, củ tươi, củ sống (như bệnh nhân sử dụng) chứa hàm lượng độc chất rất cao, chỉ khoảng 2mg aconitin đã có thể gây rối loạn nhịp tim và 5mg (tương đương với vài củ nhỏ) có thể gây tử vong, 

Người dân tuyệt đối không tự ý mua, sắc uống hay ngâm rượu củ ấu tẩu hay bất kỳ loại thảo dược nào có độc tính cao nếu chưa được chế biến đúng cách. Người dân không nên tin vào các hướng dẫn truyền miệng hoặc thông tin trên mạng về “củ ấu tẩu chữa đau khớp”, bởi nhiều sản phẩm được rao bán không rõ nguồn gốc, chưa qua kiểm định chất lượng và có thể tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc. Khi xuất hiện các triệu chứng bất thường như chóng mặt, buồn nôn, tê môi, loạn nhịp hoặc tụt huyết áp sau khi dùng bất kỳ loại thảo dược nào, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.