Nhớ lời Bác căn dặn: “Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”

Chuyên mục Ngày này năm xưa số ra ngày 5-4-2022 cũng được Báo Quân đội nhân dân Điện tử thực hiện dưới hình thức các tác phẩm phát thanh podcast và video clip trên Chuyên trang Media Báo Quân đội nhân dân Điện tử, trân trọng mời bạn đọc xem thêm.

Một số sự kiện trong nước và quốc tế ngày 5-4

Sự kiện trong nước

- Ngày 5-4-1959, Công an nhân dân vũ trang thành phố Hải Phòng (nay là Bộ đội Biên phòng thành phố Hải Phòng) chính thức được thành lập. Bộ đội Biên phòng thành phố Cảng ngay từ ngày đầu thành lập luôn trung thành với Đảng, tận tụy với nhân dân, mưu trí dũng cảm, vượt mọi khó khăn thử thách hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, xứng đáng là lực lượng nòng cốt trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia.

Trung tướng Lê Đức Thái, Ủy viên Trung ương Đảng, Tư lệnh Bộ đội Biên phòng thừa ủy quyền Chủ tịch nước trao Huân chương Chiến công cho Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng thành phố Hải Phòng. Ảnh: TTXVN

- Ngày 5-4-1963, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký lệnh công bố "Pháp lệnh quy định cơ quan phụ trách quản lý công tác phòng cháy chữa cháy và chế độ cấp bậc của sĩ quan và hạ sĩ quan phòng cháy chữa cháy". Đây là vǎn bản đầu tiên có tính chất pháp quy về công tác phòng cháy chữa cháy.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Hải Vân (Bộ đội Biên phòng thành phố Đà Nẵng) phối hợp với các lực lượng giúp ngư dân trên địa bàn quận Liên Chiểu đưa phương tiện khai thác lên vị trí an toàn (tháng 9-2021).

- Ngày 5-4-1975, ngày truyền thống của Bộ đội Biên phòng thành phố Đà Nẵng. Trải qua hơn 40 năm, Bộ đội Biên phòng thành phố Đà Nẵng luôn phát huy tốt vai trò nòng cốt, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới, biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

- Ngày 5-4-1982, mẻ than cốc đầu tiên được chế luyện từ loại than gầy Quảng Ninh đã ra lò tại Khu gang thép Thái Nguyên. Với công suất 6,7 tấn than cốc/nǎm.

Sự kiện quốc tế

- Ngày 5-4-1974, Chính thức thành lập Hội đồng Quốc gia chính trị Liên hiệp Lào và Chính phủ liên hiệp dân tộc (lần thứ ba) do Hoàng thân Xuvanaphuma làm Thủ tướng, và Hội đồng quốc gia chính trị hiệp thân do Hoàng thân Xuvanaphuma làm Chủ tịch. Đó là nền tảng của việc thành lập chế độ cộng hòa dân chủ nhân dân tháng 12-1975.

- Ngày 5-4-1974, Tòa nhà Trung tâm Thương mại Thế giới khánh thành tại Thành phố New York. Với tòa tháp đôi 110 tầng, đây là công trình cao nhất thế giới trong 11 năm từ khi xây xong.

- Ngày 5-4-1976, Phong trào ngày 5 tháng 4 nổ ra ở Quảng trường Thiên An Môn tại Bắc Kinh.

Theo dấu chân Người

- Ngày 5-4-1930, sau khi thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, từ Trung Quốc, Nguyễn Ái Quốc đã gửi thư đến “đồng chí Zao” (là bí danh của Bùi Công Trừng) “và các học sinh Việt Nam đang học ở Liên Xô”. Bức thư báo tin “Trong nước bây giờ đã có đảng thống nhất vững vàng, không còn những tệ chia lìa ấu trĩ như trước nữa”. Đồng thời, cho biết vào dịp Đại hội Quốc tế Lao động sắp tổ chức ở Liên Xô sẽ có một số đại biểu công nhân ở trong nước sang dự. Do đó, phân công đồng chí Zao tổ chức anh em học sinh Việt Nam giúp đỡ các đại biểu trong nước sang để làm sao cho anh em đại biểu, hăng hái, và yêu mến Xô-Nga, lại có cảm tình với anh em lao động các nước và không để các đại biểu cảm thấy sự phân biệt giữa trí thức và người lao động.

- Ngày 5-4-1948, Bác Hồ viết 12 điều răn yêu cầu mọi người phải nhớ và thực hành khi tiếp xúc với dân.

6 điều không nên:

1. Không nên làm điều gì có thể thiệt đến nương vườn, hoa màu, hoặc làm bẩn, làm hư nhà cửa, đồ đạc của dân.
2. Không nên nǎn nỉ quá hoặc mượn cho bằng được những đồ vật người ta không muốn bán hoặc cho mượn.
3. Không nên đưa gà còn sống vào nhà đồng bào miền ngược.
4. Không bao giờ sai lời hứa.
5. Không nên xúc phạm đến tín ngưỡng phong tục của dân.
6. Không nên làm hoặc nói gì có thể làm cho dân hiểu lầm rằng mình xem khinh họ.

6 điều nên làm:

1. Giúp công việc thực tế hàng ngày cho đồng bào (như việc gặt hái, lấy củi, nước, vá may, v.v.).
2. Tùy khả nǎng mà mua giùm những đồ cần dùng cho những người ở xa chợ búa (như dao, muối, kim, chỉ, bút, giấy, v.v.).
3. Nhân những lúc rảnh, kể cho đồng bào nghe những chuyện vui ngắn, giản dị có ích lợi cho tinh thần kháng chiến mà không lộ bí mật.
4. Dạy dân chữ quốc ngữ và những điều vệ sinh thường thức.
5. Nghiên cứu cho hiểu rõ phong tục mọi nơi, trước là để gây cảm tình và sau để dần dần giải thích cho dân bớt mê tín.
6. Làm cho dân nhận thấy mình là người đứng đắn, chǎm công việc, trọng kỷ luật.

Để cổ động, Bác viết bài thơ: “Mười hai điều trên/ Ai chả làm được/ Hễ người yêu nước/ Nhất quyết không quên/ Tập thành thói quen/ Muôn người như một/ Quân tốt, dân tốt/ Muôn sự đều nên/ Gốc có vững, cây mới bền/ Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”. (Sách Hồ Chí Minh Toàn tập, xuất bản lần thứ nhất, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1985, t.5, tr.77-79)

Ngày 5-4-1958, Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Trường sĩ quan Lục quân. Ảnh: Tư liệu TTXVN

- Ngày 5-4-1958, Bác dự lễ tốt nghiệp khóa 10 của Trường Sĩ quan Lục quân ra đời từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và mang tên vị anh hùng dân tộc “Trần Quốc Tuấn”. Khóa 10 cũng là khóa đầu tiên được đào tạo chính quy ở trong nước, vì trong thời gian chiến tranh, trường đã di chuyển ra ngoài nước. Huấn thị với lãnh đạo và học viên nhà trường, Bác nói: “…cần mạnh dạn áp dụng những điều đã học được, nhưng cần phải áp dụng một cách thiết thực, thích hợp với hoàn cảnh của ta;... cần phải nâng cao tinh thần cảnh giác, nâng cao tính tổ chức, tính kỷ luật, tích cực chấp hành điều lệnh, chấp hành những chủ trương, chính sách của Đảng và Chính phủ. Một điều rất quan trọng nữa, có thể nói là quan trọng bậc nhất, là phải tăng cường đoàn kết”.

- Sau sự kiện Không quân Nhân dân Việt Nam lần đầu xuất kích đánh to và thắng lớn không lực Hoa Kỳ trong các ngày 3 và 4-4-1965, ngày 5-4-1965, Bác gửi thư khen ngợi: “Các chú đã chiến đấu dũng cảm, đã tiêu diệt máy bay Mỹ. Các chú đã thực hiện khẩu hiệu “Đã đánh là thắng”. Như thế là xứng đáng với truyền thống anh hùng của quân và dân ta... Chúc các chú lập nhiều chiến công hơn nữa”.

Cùng ngày, trả lời phỏng vấn nhà báo Iuxi Takanu của báo “Akahata” của Đảng Cộng sản Nhật Bản, Bác đã đưa ra giải pháp để chấm dứt chiến tranh nếu Mỹ không can thiệp vào miền Nam, chấm dứt ném bom miền Bắc thì “sẽ tạo điều kiện thuận lợi để đi đến một hội nghị như kiểu Hội nghị Giơnevơ năm 1954. Đó là cách giải quyết hợp tình hợp lý, có lợi cho hòa bình và có lợi cho nhân dân Mỹ”. Trong bức điện cảm ơn gửi cùng ngày tới Quốc trưởng Campuchia N.Xihanuc, Chủ tịch Hồ Chí Minh một lần nữa khẳng định: “Trước sức mạnh đoàn kết của các dân tộc Việt Nam, Khơme và Lào biểu hiện rõ rệt trong Hội nghị nhân dân Đông Dương vừa qua do Ngài triệu tập, mọi âm mưu xâm lược và gây chiến của đế quốc Mỹ đối với các nước Đông Dương nhất định sẽ bị thất bại hoàn toàn”.

(Theo Sách “Chủ tịch Hồ Chí Minh - Ngày này năm xưa”; “Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử” và “Hồ Chí Minh toàn tập”, NXB Chính trị quốc gia-Sự thật)

Lời Bác dạy ngày này năm xưa

Ở thế kỷ thứ XIII, tư tưởng dựa vào dân để xây dựng và bảo vệ giang sơn xã tắc đã được Trần Hưng Đạo đúc kết: “Khoan thư sức dân để làm kế sâu gốc bền rễ, đó là thượng sách giữ nước”. Đến thế kỷ thứ XV, từ thực tế của nhiều triều đại phong kiến, Nguyễn Trãi đã rút ra kết luận hết sức sâu sắc: Chở thuyền là dân, lật thuyền cũng là dân; vận nước thịnh hay suy, mất hay còn là do sức mạnh của dân quyết định...

Tác phẩm “Nghe lời Bác dạy” của họa sĩ Vương Trình. Ảnh: toquoc.vn

Kế thừa và phát huy các giá trị tinh thần truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu Chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh đánh giá đúng đắn vai trò, vị trí, sức mạnh của nhân dân: “Gốc có vững cây mới bền. Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân” (Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, t.5, tr.410). Nói về lực lượng nhân dân, Bác cho rằng, tất cả đều là nhân dân và dưới bầu trời này, không gì quý bằng nhân dân; trong thế giới, không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân. Người cũng thường nhắc lại câu nói của nhân dân Quảng Bình: “Dễ mười lần không dân cũng chịu. Khó trăm lần dân liệu cũng xong”.

Thấm nhuần những quan điểm đó, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn nhận thức sâu sắc vai trò to lớn của nhân dân, thường xuyên chăm lo xây dựng và củng cố mối liên hệ gắn bó với nhân dân, kết hợp chặt chẽ sự lãnh đạo của Đảng với phát huy năng lực sáng tạo của nhân dân.

Bộ đội Cụ Hồ giúp đỡ dân bản. Ảnh: bqllang.gov.vn

“Vì nhân dân mà chiến đấu” là một nét đặc trưng nổi bật trong bản chất, truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam. “Vì nhân dân mà chiến đấu” là mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội, là động lực tinh thần to lớn thôi thúc lớp lớp cán bộ, chiến sĩ quân đội ta lên đường chiến đấu để thực hiện bằng được mục tiêu, lý tưởng cao cả. “Vì nhân dân mà chiến đấu” được thể hiện sâu sắc trong những lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với cán bộ, chiến sĩ quân đội: “Mình đánh giặc là vì dân. Nhưng mình không phải là “cứu tinh” của dân, mà mình có trách nhiệm phụng sự nhân dân” (Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb CTQG, H. 2000, tr. 207).

Trong điều kiện thời bình, cán bộ, chiến sĩ quân đội càng phải thật sự đi sâu, đi sát, gần gũi nhân dân. “Phải làm thế nào để khi mình chưa đến, thì dân trông mong, khi mình đến thì dân giúp đỡ, khi mình đi nơi khác thì dân luyến tiếc” (Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb CTQG, H. 2000, tr. 207). Thông qua quá trình thực hiện nhiệm vụ, Quân đội nhân dân trong thời kỳ mới cần tiếp tục khẳng định bản chất, truyền thống tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ trong việc giúp đỡ dân, bảo vệ dân, tiếp tục khẳng định việc phát huy vai trò, sức mạnh của nhân dân trong củng cố, tăng cường sức mạnh chiến đấu của Quân đội nhân dân trong xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới.

Dấu ấn Bác Hồ trên Báo Quân đội nhân dân

Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 5-4-1990 đã đăng tải bài viết về việc tìm thấy một tài liệu của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác binh vận.

Trang 2 Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 5-4-1990

Trang nhất Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 5-4-2001 đã đăng hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc diễn văn tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ II (năm 1951).