Bài 4: Nhiều bài học sâu sắc từ thực tiễn

Phản ứng nhanh, huy động tổng lực

Trước khi dịch Covid-19 diễn biến phức tạp tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, Bắc Giang, Bắc Ninh là hai trọng điểm dịch ở miền Bắc. Đề cập đến công tác chỉ đạo quân đội hỗ trợ hai địa phương này PCD, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, để đảm bảo chi viện kịp thời cho các tỉnh, Bộ Quốc phòng đã tổ chức họp ngay trong ngày nghỉ.

Bộ trưởng cho phép chỉ huy các đơn vị vừa nhận nhiệm vụ, vừa triển khai kế hoạch công tác về đơn vị mình ngay trong cuộc họp. Nhờ đó, các lực lượng, phương tiện đã có mặt tại các tỉnh sớm hơn dự kiến, qua đó tạo ra lợi thế bước đầu vì đã tận dụng được tối đa thời gian cho công tác PCD.

Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng kiểm tra công tác phòng, chống dịch của các lực lượng quân đội tại tâm dịch TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam. Ảnh: ĐĂNG DUY.

Tại Bắc Ninh và Bắc Giang, Bộ Quốc phòng đã chi viện hơn 1.000 cán bộ, nhân viên quân y; triển khai 3 bệnh viện dã chiến truyền nhiễm (DCTN); một số xe và labo xét nghiệm SARS-CoV-2; thu dung, điều trị hơn 1.200 bệnh nhân, xét nghiệm hơn 475.000 mẫu, phát hiện hơn 2.200 ca dương tính. Dưới sự chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, Bệnh viện Quân y (BVQY) 110 (Quân khu 1) cùng các đơn vị: Sư đoàn 3 (Quân khu 1), Sư đoàn 325 và Lữ đoàn 219 (Quân đoàn 2), Trường Quân sự Quân đoàn 2 đã điều động cán bộ, chiến sĩ tham gia làm nhiệm vụ ở các khu cách ly, bệnh viện dã chiến, các chốt kiểm soát; bảo đảm hậu cần; nhường doanh trại, cơ sở vật chất bảo đảm sinh hoạt cho hàng nghìn công dân về cách ly... Sau khoảng hai tháng, dịch Covid-19 đã được khống chế tại các tỉnh nói trên.

Tuy nhiên, khi dịch bùng phát tại TP Hồ Chí Minh, tiếp đến là một số tỉnh phía Nam, việc hỗ trợ các địa phương trở thành nhiệm vụ hết sức nặng nề đối với quân đội, do phải huy động quân số tham gia lớn, đảm nhiệm nhiều công việc quan trọng. Đại tướng Phan Văn Giang cho biết, để giúp đỡ các địa phương PCD, quân đội đã huy động tối đa lực lượng, phương tiện. Các lực lượng đã được tăng cường huấn luyện bổ sung, nhất là thành phần tham gia lấy mẫu xét nghiệm Covid-19.

Ngoài lực lượng, phương tiện có thể được chuyên chở bằng máy bay vào phía Nam, một số trang bị, phương tiện phải cơ động bằng đường bộ. Để rút ngắn thời gian cơ động, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã yêu cầu các đơn vị bố trí 3 lái xe đảm nhiệm một phương tiện để có thể luân phiên lái, thay nhau nghỉ nhưng xe không nghỉ. Nhiều trang bị được nghiên cứu thiết kế, chế tạo, sản xuất từ đòi hỏi của thực tiễn PCD; sản xuất xong, đưa ngay vào sử dụng ở tâm dịch, tiêu biểu như các xe labo xét nghiệm.

Ngay đầu đợt dịch, trong các cuộc họp của Bộ Quốc phòng về công tác PCD, Đại tướng Phan Văn Giang đã khẳng định, quân đội sẵn sàng xuất các loại vật chất, thuốc men và điều động các loại phương tiện, kể cả điều động máy bay để phục vụ công tác cấp cứu, điều trị, nhằm bảo vệ tính mạng của nhân dân.

Đợt dịch thứ tư, lực lượng quân đội tham gia hỗ trợ TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam PCD thời điểm cao nhất là hơn 138.000 người, riêng lực lượng quân y đã tăng cường hơn 9.700 đồng chí của 34 đầu mối đơn vị, 55 xe cứu thương, hàng chục xe và máy xét nghiệm; triển khai 13 cơ sở điều trị bệnh nhân Covid-19 với 6.500 giường bệnh; thành lập 660 tổ quân y cơ động, 510 tổ tiêm vaccine, hơn 1.100 tổ lấy mẫu xét nghiệm; chủ động dự báo, phối hợp sản xuất, đáp ứng nhu cầu oxy y tế để điều trị bệnh nhân.

Ngoài ra, trong năm 2021, quân đội cũng đã chi viện lực lượng, phương tiện hỗ trợ TP Hà Nội và tỉnh Hà Nam PCD. Thời điểm cao nhất trên toàn quốc đã huy động hơn 230.000 bộ đội, dân quân tự vệ (DQTV); sử dụng hơn 6.100 chuyến ô tô, 56 toa tàu hỏa, 156 chuyến máy bay và nhiều chuyến tàu thủy, vận chuyển gần 25.500 tấn hàng phục vụ PCD, trong đó có hơn 4.000 tấn vật chất hậu cần, hàng nhu yếu phẩm, nông sản, lương thực, thực phẩm, lương khô...

Lực lượng kiểm soát quân sự và dân quân thường trực Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh tham gia chốt kiểm soát phòng, chống dịch trong đêm tại quận 1, TP Hồ Chí Minh. Ảnh: ĐĂNG DUY.

Phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng

Đợt PCD Covid-19 thứ tư tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam có thể coi là một chiến dịch lớn, phức tạp, với nhiều lực lượng tham gia. Chia sẻ với báo chí, Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổ trưởng Tổ công tác đặc biệt của Chính phủ về công tác PCD Covid-19 trên địa bàn TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, cho biết: Việc áp dụng cơ chế của Bộ Chính trị về xây dựng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc vẫn còn nguyên giá trị, kể cả đối với an ninh truyền thống và phi truyền thống. Về tinh thần của cơ chế, Đảng lãnh đạo, chính quyền điều hành, hệ thống chính trị làm tham mưu, giao cho cơ quan chức năng chỉ huy, xử lý. Cụ thể ở đây, Chính phủ đã giao 3 bộ: Y tế, Quốc phòng, Công an và đã xác định rõ Bộ Y tế là bộ quyết định trong "chiến dịch" này.

Trong cả giai đoạn chống dịch đầy cam go, phức tạp, đội ngũ phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã trực tiếp tác nghiệp, phản ánh hoạt động PCD tại các tỉnh, thành phố phía Nam, đặc biệt là tại TP Hồ Chí Minh, qua đó nhận thấy sự phối hợp rất chặt chẽ, nhịp nhàng giữa các lực lượng của quân đội với các cấp chính quyền, y tế, công an và tình nguyện viên của các địa phương.

BVQY 175, Bệnh viện Quân dân y miền Đông và các bệnh viện DCTN đã tiếp nhận, cấp cứu, điều trị, chăm sóc bệnh nhân theo sự điều tiết từ Sở Y tế thành phố. Các tổ quân y cơ động khám, cấp cứu ban đầu, tư vấn điều trị F0 tại nhà được tổ chức ở các trạm y tế xã, phường, với thành phần gồm nhân viên y tế địa phương, dân quân, tình nguyện viên, do tổ trưởng tổ quân y chỉ huy, hoạt động hiệu quả. Thiếu tướng Đặng Văn Hùng, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Quân khu 7 cho biết, bà con nhân dân các tỉnh miền Đông Nam Bộ đánh giá cao trình độ chuyên môn và tinh thần trách nhiệm của các tổ quân y cơ động.

Căn cứ vào sự điều phối của địa phương, một lực lượng lớn của quân đội đã tham gia lấy mẫu xét nghiệm; tiêm vaccine; phối hợp vận chuyển, chuyển tuyến bệnh nhân khi có yêu cầu. Ngoài ra, có hàng chục nghìn cán bộ, chiến sĩ tham gia thực hiện các nhiệm vụ, như: Vận chuyển lương thực, thực phẩm, đi chợ giúp dân, lo hậu sự cho người tử vong vì Covid-19...

Cùng với thực hiện nhiệm vụ PCD, Bộ Quốc phòng luôn chủ động nắm chắc tình hình, phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương và lực lượng chức năng liên quan, kiểm soát tốt tuyến biên giới đất liền, trên biển, ngăn chặn hoạt động xuất, nhập cảnh trái phép; thường xuyên duy trì gần 2.000 tổ, chốt tại các cửa khẩu, đường mòn, lối mở với khoảng 13.000 cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng.

Ngoài ra, quân đội cũng chủ động phối hợp tham gia nghiên cứu sản xuất vaccine; hợp tác quốc tế trong PCD; triển khai, tổ chức tốt công tác điều phối, tiếp nhận, cách ly tập trung công dân theo nhiệm vụ Chính phủ giao; phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế, tích cực triển khai, cải tạo, sửa chữa, đưa vào sử dụng 8 kho bảo quản và huy động, sử dụng trên 1.400 ô tô các loại để vận chuyển vaccine.

Cùng với tổ chức phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ với các lực lượng liên quan, quân đội cũng đã phát huy hiệu quả “4 tại chỗ”. Ngay từ sớm, Bộ Quốc phòng đã cử đại diện các cơ quan chức năng vào TP Hồ Chí Minh hỗ trợ địa phương và chỉ đạo, hướng dẫn các lực lượng quân đội tại đây PCD. Ngày 21-7-2021, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã ban hành quyết định về việc thành lập Ban chỉ đạo PCD Covid-19 trên địa bàn TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam do Thượng tướng Võ Minh Lương làm trưởng ban, với thành phần là lãnh đạo các cơ quan trực thuộc Bộ Quốc phòng.

Bộ Quốc phòng đã huy động kịp thời các lực lượng, phương tiện của các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn, như các quân khu 5, 7, 9; các quân đoàn 3, 4; BVQY 175, HVQY phân hiệu phía Nam và Trung tâm Nhiệt đới Việt-Nga chi nhánh phía Nam... chủ động tham gia PCD trước khi các lực lượng từ ngoài Bắc được điều động tăng cường.

Tuyên truyền sâu rộng, khen thưởng kịp thời

Có thể nói, 2021 là một năm đầy thử thách đối với quân đội, đặc biệt là lực lượng trực tiếp tham gia hỗ trợ PCD tại các địa phương. Coi đây là một trận chiến thực sự với loại “giặc” vô hình, nguy hiểm, nên ngay từ những ngày đầu, Bộ Quốc phòng và các đơn vị đã chú trọng tổ chức tốt các hoạt động giáo dục, tuyên truyền, động viên, khích lệ tinh thần cán bộ, chiến sĩ, để toàn quân vừa nhận thức được sự nguy hiểm của đại dịch, vừa đề cao trách nhiệm, sẵn sàng cùng cả nước tham gia PCD.

Tại Lễ phát động Phong trào thi đua đặc biệt với chủ đề “Quân đội cùng cả nước chung sức, đồng lòng thi đua phòng, chống và chiến thắng đại dịch Covid-19”, do Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tổ chức, Đại tướng Lương Cường, Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị nhấn mạnh: Các cơ quan, đơn vị trong toàn quân tiếp tục sâu sát bám nắm tình hình cơ sở và diễn biến của dịch, nhất là các địa bàn trọng điểm để kịp thời tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổ công tác đặc biệt của Chính phủ ở khu vực phía Nam, lãnh đạo, chỉ huy và ban chỉ đạo PCD các cấp chỉ đạo hiệu quả công tác PCD.

Thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và LLVT địa phương duy trì chặt chẽ hoạt động của các tổ, chốt trên tuyến biên giới, biển, kiên quyết ngăn chặn xâm nhập trái phép. Tổ chức tốt các khu cách ly, bệnh viện dã chiến, tích cực tham gia xét nghiệm và tiêm phòng vaccine cho nhân dân, điều trị bệnh nhân, nhất là bệnh nhân nặng tại các bệnh viện trong và ngoài quân đội... Tăng cường các hoạt động phối hợp, hỗ trợ cấp ủy, chính quyền địa phương giải quyết khó khăn, giúp thu hoạch và tiêu thụ nông sản, hoa màu, cung cấp hàng hóa thiết yếu phục vụ đời sống và chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Hưởng ứng phong trào thi đua do Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng phát động, toàn quân đã tích cực tham gia công tác PCD của cả nước. Thi đua cùng các đơn vị trực tiếp chi viện lực lượng cho các địa phương, các đơn vị trong toàn quân chủ động tiến hành hiệu quả các biện pháp PCD, bảo đảm an toàn đơn vị, duy trì chất lượng huấn luyện, SSCĐ, đồng thời tích cực tổ chức các chương trình có ý nghĩa thiết thực, qua đó hỗ trợ lương thực, thực phẩm cho nhân dân các vùng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Hoạt động khoa học công nghệ như phối hợp sản xuất vaccine, sản xuất phương tiện, trang bị phục vụ công tác PCD cũng được đẩy mạnh, mang lại hiệu quả thiết thực.

Cùng với thực hiện phong trào thi đua đặc biệt do Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng phát động, Quân khu 7 đã tổ chức phát động phong trào thi đua đặc biệt “chống dịch, cứu dân” trong toàn LLVT quân khu, qua đó vừa động viên hàng vạn cán bộ, chiến sĩ tham gia xét nghiệm, cấp cứu, điều trị, chăm sóc bệnh nhân và bảo đảm an ninh trật tự, vừa huy động được hàng triệu lượt cán bộ, chiến sĩ quân đội và dân quân giúp nhân dân thu hoạch, vận chuyển và tiêu thụ nông, thủy sản tại các địa bàn bị ảnh hưởng do dịch Covid-19; đồng thời chuyển hàng trăm tấn lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm, rau, củ, quả, cùng hàng trăm ngàn phần quà đến với bà con nhân dân vùng dịch.

Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, cổ vũ, động viên, khen thưởng, nên mặc dù phải đối diện với khó khăn, gian khổ, song cán bộ, chiến sĩ quân đội đã đề cao quyết tâm, trách nhiệm, xông pha vào những nơi nguy hiểm nhất, trực tiếp cứu chữa bệnh nhân, đồng thời thực hiện những nhiệm vụ mới mẻ như đi chợ giúp dân, đặc biệt là tổ chức khâm liệm, vận chuyển thi hài đồng bào tử vong do dịch Covid-19 đi hỏa táng, mang tro cốt về lo hương khói, chuyển giao đến tận các gia đình nạn nhân...

Có những y, bác sĩ lên đường vào tâm dịch trong điều kiện gia đình còn nhiều khó khăn như con nhỏ, cha mẹ già yếu. Có cán bộ, chiến sĩ đang trong tâm dịch thì nhận tin người thân qua đời. Song vượt lên hoàn cảnh, tất cả vẫn vững tâm trụ lại ở tuyến đầu, chung sức cùng cấp ủy, chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng kiên cường chống dịch.

Trong quá trình quân đội tham gia hỗ trợ các địa phương PCD Covid-19, còn có nhiều bài học có ý nghĩa thiết thực được rút ra, như bài học về đánh giá đúng tình hình để có kế hoạch tác chiến hiệu quả; bài học về tinh thần đoàn kết, đồng lòng vượt qua khó khăn, gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ; bài học về huy động nguồn lực xã hội cho công tác PCD; bài học về tự bảo vệ an toàn cơ quan, đơn vị, bản thân trước dịch bệnh để có đủ khả năng hỗ trợ, giúp đỡ cấp ủy, chính quyền, nhân dân các địa phương trong cuộc chiến cam go, chưa từng có tiền lệ... Việc phân tích, đánh giá, đúc rút những bài học kinh nghiệm của quân đội trong PCD Covid-19 là vấn đề cần tiếp tục được nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện, làm cơ sở để vận dụng hiệu quả trong điều kiện mới, bảo đảm giành chiến thắng trước "giặc Covid-19" cũng như đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống trong tương lai.

(còn nữa)

Nhóm phóng viên Báo QĐND