Cuối năm 2024, người dân TP Hồ Chí Minh vui mừng, háo hức trải nghiệm cảm giác lần đầu tiên đi tàu điện từ trung tâm thành phố tới Khu du lịch văn hóa Suối Tiên. Tuyến metro số 1 đánh dấu bước đột phá về phát triển hệ thống giao thông công cộng của thành phố.

Đồng chí Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở Xây dựng thành phố cho biết: "Tuyến metro số 1 không chỉ mang lại hiệu quả lớn, góp phần giảm kẹt xe, giảm ô nhiễm mà còn là khởi đầu cho việc hình thành mạng lưới đường sắt đô thị, hướng đến mục tiêu hiện đại hóa hệ thống giao thông công cộng. Cuối năm 2025, thành phố tiếp tục khởi công tuyến metro số 2 (Bến Thành-Tham Lương). Sở Xây dựng đã đề xuất danh mục và thứ tự ưu tiên đầu tư 8 tuyến metro và 2 tuyến đường sắt trong nhiệm kỳ 2025-2030 và đến năm 2035 thành phố sẽ có khoảng 355km đường sắt đô thị".

Tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên). Ảnh: HOÀNG HÙNG

Xác định rõ vai trò của hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, nhiệm kỳ vừa qua, TP Hồ Chí Minh đã triển khai quyết liệt, đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm, như: Đường vành đai 2, 3, mở rộng các quốc lộ huyết mạch 1, 13, 22, trục Bắc-Nam, vành đai 4, cầu Thủ Thiêm 4, cầu Cần Giờ, cầu Cát Lái; mở rộng hệ thống đường cao tốc TP Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây, TP Hồ Chí Minh-Trung Lương... TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP Hồ Chí Minh nhìn nhận: Việc phát triển hạ tầng chiến lược và hạ tầng số là điểm sáng của TP Hồ Chí Minh. Trong định hướng “3 vùng, 1 đặc khu, 3 hành lang, 5 trụ cột”, vấn đề phát triển hạ tầng kết nối, nhất là các tuyến đường sắt kết nối các khu vực sản xuất là nhiệm vụ quan trọng đã được hình thành từ nhiệm kỳ 2020-2025 và cần tiếp tục thực hiện rốt ráo trong nhiệm kỳ tới.

Cũng trong năm 2024, một sự kiện thu hút đông đảo nhà khoa học, doanh nghiệp trong và ngoài nước quan tâm là việc TP Hồ Chí Minh ra mắt Trung tâm Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (C4IR) với mục tiêu tiên phong, dẫn đầu cả nước về thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao và đổi mới sáng tạo. Trung tâm tập trung vào các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, internet vạn vật (IoT) và chuyển đổi số. C4IR không chỉ là nơi nghiên cứu và phát triển công nghệ mà còn là cầu nối để chuyển giao tri thức, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững và hội nhập toàn cầu. Ông Lê Trường Duy, Giám đốc C4IR, chia sẻ: "Sau hơn một năm hoạt động, Trung tâm đã chủ trì nghiên cứu và đề xuất các chính sách lớn về AI lượng tử, lộ trình chuyển đổi năng lượng, quản trị chuỗi cung ứng toàn cầu và áp dụng các bộ công cụ của WEF; kiến nghị chính sách, nghiên cứu trên các lĩnh vực ưu tiên đột phá của thành phố và vùng Đông Nam Bộ phù hợp với định hướng quốc gia, xu thế quốc tế; huy động nguồn lực, vốn phát triển công nghệ mới".

Hiện nay, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của TP Hồ Chí Minh được công nhận ở vị trí thứ 5 Đông Nam Á và vị trí thứ 110 toàn cầu. Thành phố vào Top 30 thế giới về công nghệ blockchain, cho thấy khả năng đón đầu các xu hướng công nghệ tiên tiến. Nền tảng cho những thành tựu này đến từ nội lực của cộng đồng doanh nghiệp với tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo đạt bình quân 37,8%. Cùng với đó, năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) được dự báo sẽ đóng góp đến 59% vào tăng trưởng, thể hiện sự phát triển theo chiều sâu, dựa trên khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Trong lĩnh vực văn hóa-xã hội, thành phố chú trọng phát triển xã hội bền vững, bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội, an ninh con người, chăm sóc sức khỏe, tầm vóc, tuổi thọ, chất lượng sống của người dân. Giáo dục và đào tạo được phát triển toàn diện, tiệm cận trình độ khu vực và quốc tế với nhiều cơ chế, chính sách đột phá. Nổi bật là mô hình xây dựng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh được đưa vào Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố đã phát huy kết quả với 5.680 mô hình được triển khai sáng tạo rộng khắp. Theo đồng chí Dương Anh Đức, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP Hồ Chí Minh, Không gian văn hóa Hồ Chí Minh được triển khai đồng bộ trong toàn hệ thống chính trị, để mỗi đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức tâm niệm sống và làm việc liêm chính, đẩy lùi lối sống thực dụng, cơ hội, vụ lợi, nhất là tệ quan liêu, xa dân, vô cảm.

Đặc biệt, ngày 1-7-2025 ghi dấu mốc quan trọng khi tỉnh Bình Dương, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu sáp nhập với TP Hồ Chí Minh hình thành siêu đô thị lớn nhất cả nước và mang ý nghĩa chiến lược trong phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Thành phố chính thức triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp với 168 xã, phường và đặc khu.

Tất cả những dấu ấn nổi bật đó đã góp phần để thành phố hoàn thành và hoàn thành vượt mức hầu hết chỉ tiêu chủ yếu của nhiệm kỳ. Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt 6,7%/năm, GRDP bình quân đầu người đạt 8.224USD, gấp 1,7 lần cả nước. Quy mô kinh tế chiếm trên 23,5% GDP cả nước, đóng góp hơn 1/3 tổng thu ngân sách quốc gia. Thu ngân sách nhà nước liên tục tăng, bình quân mỗi năm vượt dự toán từ 10% đến 15%.

Đồng chí Trần Lưu Quang, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh, khẳng định: Đầu nhiệm kỳ 2020-2025, thành phố phải đối mặt với đại dịch Covid-19 với bao khó khăn, thử thách nhưng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố vẫn kiên cường vượt qua, chủ động đổi mới, phục hồi và phát triển mạnh mẽ, trở thành đầu tàu kinh tế của cả nước; đi đầu cả nước về chuyển đổi xanh, phát triển đô thị thông minh và thu hút đầu tư công nghệ cao. Những kết quả to lớn đó là minh chứng sinh động cho bản lĩnh, trí tuệ, tinh thần đoàn kết, năng động và sáng tạo của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân TP Hồ Chí Minh, thể hiện ý chí kiên định, khát vọng vươn lên mạnh mẽ vì mục tiêu chung xây dựng “TP Hồ Chí Minh phát triển nhanh, bền vững, nghĩa tình, hiện đại, hội nhập, xứng đáng là đầu tàu, động lực phát triển của cả nước”.

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Tiến tới Đại hội XIV của Đảng xem các tin, bài liên quan.