Theo Daily Sabah, mới đây, trên mạng xã hội NSosyal của Thổ Nhĩ Kỳ, ông Kacır công bố sáng kiến mang tên “Lời kêu gọi phát triển lò phản ứng hạt nhân nội địa” với mục đích tăng cường an ninh năng lượng của Thổ Nhĩ Kỳ, giảm sự phụ thuộc vào các nguồn cung cấp nước ngoài và hỗ trợ mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 của quốc gia vào năm 2053. Lời kêu gọi này là một phần trong kế hoạch đầy tham vọng “Bước nhảy vọt về công nghệ quốc gia” của Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khuôn khổ sáng kiến này, Thổ Nhĩ Kỳ đặt mục tiêu đáp ứng nhu cầu năng lượng đang tăng nhanh chóng của nền kinh tế, từ việc cung cấp năng lượng cho các hệ thống trí tuệ nhân tạo và hỗ trợ ngành công nghiệp quốc phòng đến thúc đẩy sản xuất trong lĩnh vực hóa chất và thép thông qua các giải pháp nội địa, không phát thải carbon và không bị gián đoạn.

Công trường xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Akkuyu của Thổ Nhĩ Kỳ ở tỉnh Mersin, ngày 12-9-2025. Ảnh: Anadolu 

Trọng tâm của sáng kiến là việc tạo ra một lò phản ứng hạt nhân nội địa, được thiết kế hoàn toàn bởi các kỹ sư và nhà khoa học Thổ Nhĩ Kỳ, sử dụng nguồn lực trong nước và chuyên môn công nghệ tiên tiến. “Thổ Nhĩ Kỳ đang định hình con đường riêng của mình trong lĩnh vực công nghệ năng lượng hạt nhân, qua đó tăng cường sức mạnh quốc gia”, ông Kacır nhấn mạnh trên mạng xã hội NSosyal.

Theo trang tin News.az, trong nhiều thập kỷ, Thổ Nhĩ Kỳ đã hợp tác với các đối tác nước ngoài để phát triển ngành năng lượng hạt nhân. Ví dụ đáng chú ý nhất là nhà máy điện hạt nhân đầu tiên Akkuyu của nước này, hiện đang được xây dựng với sự hỗ trợ của Tập đoàn Rosatom (Nga). Nhà máy Akkuyu với 4 lò phản ứng trị giá 20 tỷ USD, công suất 4,8GW sẽ đưa Thổ Nhĩ Kỳ vào nhóm các quốc gia có năng lượng hạt nhân dân dụng. Khi đi vào hoạt động hoàn toàn, dự kiến nhà máy sẽ sản xuất khoảng 10% điện năng của Thổ Nhĩ Kỳ. Các quan chức cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn cần thêm ít nhất 8 lò phản ứng, cũng như các lò phản ứng module nhỏ (SMR) để tăng cường an ninh năng lượng và bảo đảm nguồn cung cấp điện giá cả phải chăng.

Việc Thổ Nhĩ Kỳ công bố kế hoạch xây dựng lò phản ứng hạt nhân nội địa cho thấy Ankara muốn giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp bên ngoài nhằm bảo đảm an ninh năng lượng cũng như khẳng định sự độc lập về công nghệ. Bộ trưởng Công nghiệp và Công nghệ Thổ Nhĩ Kỳ Kacır cho biết, Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đặt mục tiêu phát triển các lò phản ứng hạt nhân tiên tiến nội địa thông qua sự hợp tác giữa Cơ quan Nghiên cứu năng lượng, hạt nhân và khoáng sản Thổ Nhĩ Kỳ (TENMAK), Hội đồng Nghiên cứu khoa học và công nghệ Thổ Nhĩ Kỳ (TUBITAK) cùng các doanh nghiệp công nghiệp và các trường đại học hàng đầu của nước này.

Một lợi thế then chốt trong tham vọng phát triển năng lượng hạt nhân của Thổ Nhĩ Kỳ nằm ở nguồn nhiên liệu trong nước. Nhiều chuyên gia coi đây là một trong những tài sản chiến lược mạnh nhất của nước này. Theo Bộ Năng lượng Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia này sở hữu trữ lượng quặng uranium ít nhất là 9.000 tấn. Trữ lượng này đủ để cung cấp năng lượng cho ngành năng lượng hạt nhân của Thổ Nhĩ Kỳ trong 30-50 năm mà không cần phải phụ thuộc vào nhập khẩu. Đáng chú ý hơn nữa là trữ lượng thorium khổng lồ của nước này, ước tính 380.000 tấn. Con số này khiến Thổ Nhĩ Kỳ trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu toàn cầu về tài nguyên thorium. Thorium đặc biệt quan trọng vì có thể được sử dụng làm nhiên liệu trong một số loại lò phản ứng hạt nhân.

Dù vậy, để đạt được mục tiêu đề ra, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn cần phải tập trung vào việc xây dựng lực lượng lao động có chuyên môn về năng lượng hạt nhân. Bởi lẽ, các chương trình hạt nhân không chỉ phụ thuộc vào hạ tầng và vật liệu mà còn phụ thuộc vào chuyên môn của con người.

Quyết định phát triển lò phản ứng hạt nhân nội địa không chỉ là một cột mốc công nghệ mà còn là một bước đi chiến lược của Ankara nhằm nâng cao năng lực tự chủ về công nghệ năng lượng hạt nhân. Điều này không chỉ góp phần bảo đảm an ninh năng lượng của Thổ Nhĩ Kỳ mà còn có thể đưa nước này trở thành một nhân tố quan trọng trên trường quốc tế về năng lượng hạt nhân.

LÂM ANH

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.