Theo đó, khoảng 60 con "hà mã cocaine" sẽ được đưa đến Trung tâm Cứu hộ và Phục hồi Động vật học Greens ở Gujarat, Ấn Độ. Số còn lại sẽ đến Khu bảo tồn Ostok ở Mexico.

Tại sao lại là Ấn Độ và Mexico?

Những con hà mã ban đầu là một phần của bộ sưu tập động vật kỳ lạ của ông trùm ma túy Pablo Escobar đã sưu tập từ những năm 1980 tại trang trại của mình, cách Medellín khoảng 250km. Sau khi ông trùm ma túy này chết vào năm 1993, các nhà chức trách đã di dời hầu hết các loài động vật. Tuy nhiên, do vấn đề vận chuyển, hà mã được giữ lại.  

Kể từ đó, những con hà mã này đã sinh đẻ không kiểm soát và tỏa ra xung quanh lưu vực sông Magdalena, miền Trung Colombia. Theo Chính phủ Colombia, với 3 con cái và 1 con đực ban đầu, số lượng “hà mã cocaine” của Escobar đã tăng lên đến khoảng 130 đến 160 con. Một nghiên cứu trên tạp chí Nature đã cảnh báo số lượng của chúng có thể tăng lên 1.500 trong vòng hai thập kỷ.

Hà mã nổi trên hồ ở Công viên Hacienda Napoles, từng là khu đất riêng của trùm ma túy Pablo Escobar.

Với số lượng lớn như vậy, hà mã đang đặt ra một thách thức lớn về vấn đề môi trường và gây lo ngại cho cư dân gần đó. Chúng đe dọa đến hệ thực vật, tranh giành thức ăn và lấn át động vật bản địa, thậm chí đe dọa tính mạng con người. Chất thải của chúng có thể gây ô nhiễm đất, nguồn nước, kèm theo vi khuẩn gây bệnh.

Trước đây, các nhà chức trách đã cố gắng kiểm soát sự sinh sôi của “hà mà cocaine” bằng cách thiến và “bắn” phi tiêu có thuốc tránh thai. Nhưng các biện pháp tránh thai có tác dụng rất hạn chế.

Ông Aníbal Gaviria, Tỉnh trưởng Antioquia, giải thích rằng thuật ngữ kỹ thuật cho hoạt động này là “chuyển vị trí” vì nó liên quan đến việc di chuyển hà mã từ một quốc gia không phải là môi trường sống tự nhiên của chúng sang một quốc gia khác cũng không phải là môi trường sống tự nhiên của chúng. Mục tiêu của việc di dời là “đưa chúng đến những quốc gia nơi có các tổ chức có khả năng tiếp nhận và kiểm soát việc sinh sản của chúng”.

Gaviria cho biết thêm việc đưa những con hà mã này trở về quê hương châu Phi của chúng là “không được phép”.

Giáo sư Sinh học María Ángela Echeverry tại Đại học Javeriana đã giải thích rằng việc đưa hà mã trở lại châu Phi có hại nhiều hơn lợi cho cả bản thân hà mã và hệ sinh thái địa phương. Di chuyển động vật hoặc thực vật từ nơi này sang nơi khác cũng có nguy cơ mang theo mầm bệnh, vi khuẩn và vi rút của chúng. “Chúng ta có thể mang những căn bệnh mới đến châu Phi, không chỉ cho những con hà mã ngoài tự nhiên, mà còn những căn bệnh mới cho toàn bộ hệ sinh thái châu Phi không phát triển với loại bệnh đó”, Echeverry nói.

Bên cạnh việc giảm số lượng hà mã ở Colombia, các nhà chức trách đang tìm cách quản lý số lượng còn lại, vốn được xem là một điểm thu hút khách du lịch tiềm năng.

Nói về việc vận chuyển, ông Gaviria cho biết, hà mã sẽ được nhốt vào những chiếc hộp được thiết kế riêng và ban đầu sẽ không có thuốc an thần. Tuy nhiên, nếu chúng có dấu hiệu căng thẳng, thuốc an thần khẩn cấp sẽ được sử dụng trong suốt chuyến bay. Việc vận chuyển sẽ được hoàn thành vào nửa đầu năm nếu các giấy tờ cần thiết được thông qua.

Thách thức lớn về môi trường và an toàn

Hà mã được coi là loài xâm lấn có thể gây nguy hiểm cho hệ sinh thái địa phương và đôi khi là cả con người. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy chất thải của hà mã ảnh hưởng đến nồng độ oxy trong các nguồn nước, từ đó tác động đến cá và cuối cùng là con người.

Tạp chí Nature đã trích dẫn một bài báo năm 2019 cho thấy các hồ nước nơi hà mã sinh sống có nhiều vi khuẩn lam, loại vi khuẩn có liên quan đến tảo độc. Những loại này có thể làm giảm chất lượng nước và gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt, ảnh hưởng đến cộng đồng ngư dân địa phương.

Theo một nghiên cứu về bảo tồn sinh học được công bố vào năm 2021, hà mã cũng có thể gây ra mối đe dọa đối với nông nghiệp và sự an toàn của con người. Hà mã có thể ăn hoặc phá hoại mùa màng và hung hãn với con người.

"Hà mã cocaine"sinh sôi nhanh chóng đang đặt ra một thách thức lớn về vấn đề môi trường.

“Hà mã sống theo bầy đàn, chúng khá hung dữ”, Giáo sư Echeverry cho biết. Đây là một trong những loài động vật nguy hiểm nhất thế giới. Chúng có khả năng giết chết con người chỉ bằng một vết cắn. Theo thống kê, có khoảng 500 người thiệt mạng mỗi năm có liên quan đến hà mã. Trong khi đó, số người chết liên quan đến sư tử chỉ là 20. Cũng chính vì thế, hà mã được đánh giá là loài động vật có vú chết người. 

Mặc dù "hà mã cocaine" không có nguồn gốc từ Colombia, nhưng môi trường được cho là thuận lợi cho việc sinh sản của chúng vì nơi đây có nguồn nước nông và có nguồn thức ăn dồi dào.

Cho đến nay, Colombia vẫn chưa thể giải quyết một vấn đề mà theo cách nói của Gaviria là “đã vượt ngoài tầm kiểm soát”.

Sau nỗ lực kiểm soát sinh sản thất bại, nhiều người vẫn còn nghi ngờ về hiệu quả của biện pháp mới này của Colombia.

TRẦN HOÀI (Theo CNN)