Vì sao Bộ Y tế chưa công bố dịch?

QĐND - Những ngày qua, trên các phương tiện truyền thông chỉ thông tin con số 108 trẻ tử vong do bệnh sởi (con số thống kê chưa đầy đủ) sau chuyến thị sát của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam tại Bệnh viện Nhi Trung ương chiều 15-4. Trong đó, có 103 trẻ tại Bệnh viện Nhi Trung ương, 4 trẻ tại Bệnh viện Bạch Mai, 1 trẻ tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương. Tuy nhiên, số ca tử vong này chưa tính tới các trẻ bệnh nặng xin về và số tử vong do sởi tại các địa phương, trong đó tại Yên Bái, ngay sau khi bệnh sởi xuất hiện (tháng 1-2014) đã có 2 ca tử vong. Tại cuộc thị sát này, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, ông phải cảm ơn một bác sĩ ở Bệnh viện Nhi Trung ương đã viết về tình trạng quá nhiều trẻ tử vong do sởi và đưa lên facebook, vì thế Phó thủ tướng mới biết được tình hình và đến kiểm tra trực tiếp.

Bệnh viện Nhi Trung ương đang quá tải.

PGS, TS Lê Thanh Hải, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, số bệnh nhi vào bệnh viện điều trị bệnh sởi từ đầu năm 2014 đến nay đạt mức “kỷ lục”, với khoảng 1.200 ca mắc sởi, biến chứng nặng. Trung bình mỗi ngày, Khoa Hô hấp phải tiếp nhận 30 trẻ mắc sởi và luôn có từ 200-250 bệnh nhân biến chứng nặng phải nằm viện. Như vậy, tính đến thời điểm hiện tại, đã phát hiện các ca bệnh sởi tại 61/63 tỉnh, thành phố. Các ca bệnh chỉ xuất hiện rải rác chứ không tập trung. Đến nay, cả nước đã ghi nhận hơn 7000 trường hợp mắc bệnh sởi, trong đó 1/3 tập trung tại Hà Nội. Trước những diễn biến phức tạp và khó lường của bệnh sởi, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đã yêu cầu Bộ Y tế cần tính toán, cân nhắc, công bố dịch sởi nếu thực sự cần thiết.

Sau chuyến thị sát và có chỉ đạo của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, sáng 16-4, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã có buổi họp về tình hình bệnh sởi và giảm tải cho Bệnh viện Nhi Trung ương. Cuộc họp có sự tham gia của 2 chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), lãnh đạo các cơ quan liên quan và lãnh đạo các bệnh viện tuyến Trung ương và Hà Nội. Tại buổi làm việc, Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương Nguyễn Văn Kính cho biết, Việt Nam hiện nay chưa ở giai đoạn loại trừ hay thanh toán bệnh sởi mà mới ở giai đoạn khống chế bệnh. Qua xem xét lại phác đồ điều trị, đánh giá tình hình dịch bệnh của Hội đồng chuyên môn cho thấy, bệnh sởi dẫn đến suy giảm miễn dịch cấp tính. Ngay sau khi mắc sởi, cơ thể khó tránh được nhiễm thêm các bệnh khác và dễ dàng lây nhiễm hoặc bội nhiễm các vi sinh vật trong môi trường; đặc biệt là trong môi trường bệnh viện. Nguy cơ đồng nhiễm với các vi-rút khác rất lớn dẫn đến tử vong cao; đặc biệt là trẻ dưới 9 tháng tuổi. Các thành viên trong Hội đồng đã thống nhất bổ sung thêm vào phác đồ điều trị cũ của Bộ Y tế hướng dẫn cụ thể hơn, ngăn chặn tỷ lệ trẻ tử vong.

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhận định, việc cần làm trước mắt là tập trung giảm tải cho Bệnh viện Nhi Trung ương và giảm số lượng tử vong. Bệnh sởi lây qua đường hô hấp, thậm chí lây trước khi phát ban, nên khi tập trung quá đông người sẽ dẫn đến gia tăng số trường hợp mắc sởi. Hiện nay, tổng số mắc bệnh không bằng giai đoạn 2009 - 2010 nhưng số trường hợp tử vong thì cao hơn. Liên quan đến việc vì sao bệnh sởi đang hoành hành mà Bộ Y tế vẫn chưa công bố dịch, Bộ trưởng Tiến cho biết, sởi là dịch bệnh nhóm B nên việc công bố dịch thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND tỉnh trên cơ sở đánh giá tình hình dịch bệnh và khả năng kiểm soát của địa phương. Theo Bộ trưởng Tiến, hiện các địa phương thấy rằng dịch vẫn trong tầm kiểm soát nên chưa công bố. Chỉ khi có từ 2 tỉnh trở lên đồng thời yêu cầu công bố dịch, Bộ Y tế sẽ xem xét để công bố dịch theo thẩm quyền được giao. Việc Bộ Y tế chưa công bố dịch sởi không có nghĩa là không triển khai các hoạt động phòng, chống bệnh sởi hoặc không cung cấp thông tin về tình hình bệnh sởi đến người dân. Thực tế trong thời gian vừa qua, Bộ Y tế cùng với các địa phương đã tập trung cao độ, huy động các nguồn lực vào công tác phòng, chống bệnh sởi.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng bày tỏ, điều cơ bản nhất hiện nay là tuyên truyền để người dân hiểu và đưa con đến khám và điều trị tại tuyến đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu nếu bị bệnh sởi nhẹ. Đồng thời, các bệnh viện tuyến Trung ương cử ngay bác sĩ đến các bệnh viện vệ tinh để giảm tải bệnh viện tuyến trên, tránh lây nhiễm chéo. Đặc biệt, để chống nhiễm khuẩn bệnh viện, các bệnh viện phải mở cửa thông gió, tăng cường sát trùng bệnh viện và các điều dưỡng, bác sĩ phải rửa tay hằng ngày. Bộ Y tế sẽ tiếp tục cấp thêm máy thở  thuốc kháng sinh đặc trị cho các bệnh viện để phục vụ công tác điều trị. Người đứng đầu ngành y tế nhấn mạnh, điều quan trọng vẫn là phòng bệnh bằng tiêm chủng vắc-xin. Hiện nay, Bộ Y tế đang triển khai nhiều đợt tiêm vắc-xin sởi cho trẻ. Tuy nhiên, với trường hợp trẻ dưới 9 tháng tuổi thì WHO vẫn khuyến cáo là phải tiêm theo phác đồ cũ. Bởi vì nếu tiêm vắc-xin phòng bệnh sởi cho trẻ dưới 9 tháng tuổi sẽ có nhiều tai biến do không thể sàng lọc được các trường hợp chống chỉ định tiêm.