QĐND Online - Đến nay, hầu hết các địa phương tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đều xuất hiện hạn, mặn. Tình trạng này gây rất nhiều khó khăn trong sản xuất và sinh hoạt của người dân. Dự báo thời tiết sẽ còn khắc nghiệt trong thời gian tới nên các địa phương cần phải có sự chủ động ứng phó.

Diễn biến khó lường

Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh Hậu Giang, mặn xâm nhập vào địa bàn tỉnh sớm hơn khoảng một tuần so với những năm trước đây, có thời điểm độ mặn lên cao bất thường và xâm nhập vào nội đồng, ảnh hưởng đến nước sinh hoạt của người dân, nhất là ở huyện Long Mỹ và thành phố Vị Thanh (vượt ngưỡng báo động đối với nước sinh hoạt dưới 0,75‰ và phục vụ cho cây trồng dưới 1,5‰). Tuy nhiên, cũng có thời điểm độ mặn đột ngột giảm xuống. Ở các khu vực thường có độ mặn cao lại có độ mặn thấp, cụ thể là từ 1,9 đến 2,2‰ tại cống Hóc Pó và cống Ba Cô (xã Lương Nghĩa (huyện Long Mỹ), dưới 0,5‰ tại Ngã Ba Nước Trong và Cống Kênh Lầu (xã Hỏa Tiến, thành phố Vị Thanh)…

Người dân vùng ĐBSCL trữ nước sinh hoạt tại nhà trong mùa khô.

Ông Lê Phước Đại, Chi cục Trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Hậu Giang khuyến cáo: “Các ngành chức năng địa phương và người dân cần theo dõi, cập nhật liên tục tình hình xâm nhập mặn, đồng thời tiến hành đóng các cống, đập xung quanh khu vực đất sản xuất mà mình quản lý. Chỉ có thể lấy nước tưới cho cây trái, hoa màu trong điều kiện độ mặn trong nước không vượt mức 1,5‰…”.

Theo báo cáo của Công ty TNHH NN MTV Quản lý Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Trà Vinh mới đây cho thấy, mặn đã xâm nhập vào sông Cổ Chiên, sông Hậu và đã ảnh hưởng đến nội đồng. Đặc biệt, trên sông Hậu có nơi đạt cao nhất là khu vực Trà Kha với độ mặn 9‰ (cao hơn cùng kỳ năm vừa rồi 0,5‰), khu vực Cầu Quang 2,5‰. Trên sông Cổ Chiên, đạt cao nhất là ở khu vực Hưng Mỹ với độ mặn 11‰, khu vực TP Trà Vinh 5‰, xấp xỉ với cùng kỳ năm trước.

Ông Đỗ Trưng, Quyền giám đốc Công ty TNHH NN MTV Quản lý Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Trà Vinh trao đổi với chúng tôi: “Một số địa phương trong tỉnh xuống giống trễ vẫn đang bị ảnh hưởng của nước mặn. Độ mặn của nước cũng thay đổi liên tục theo con nước nên rất khó kiểm soát, thông báo. Hiện nay, cũng có một số địa phương như Cầu Kè, Càng Long và một phần Tiểu Cần đã gieo sạ hơn 13.800ha diện tích lúa Hè Thu sớm nên rất nguy hiểm vì mặn, nắng nóng còn kéo dài và nếu không có mưa”.

Khác với Trà Vinh, hệ thống cống ngăn mặn trữ ngọt của tỉnh Bến Tre vẫn chưa được hoàn thiện nên mặn xâm nhập nhanh. Theo UBND tỉnh Bến Tre, mặn tăng mạnh từ ngày 11 đến 13-4. Cụ thể, trên sông Cửa Đại, có thời điểm độ mặn lên đến 3.8‰, phía sông Hàm Luông có thời điểm độ mặn trong các kênh lên đến 5.4‰. Tại các xã Phước Long, Hưng Phong (huyện Giồng Trôm), xã Giao Hòa (huyện Châu Thành), xã Cẩm Sơn (huyện Mỏ Cày) mặn đã vào sâu trung bình từ 36 đến 45km… Dự báo trong những ngày tới, độ mặn sẽ tiếp tục tăng dần.

Ngày càng khắc nghiệt

Ngoài việc xâm nhập mặn, các huyện Ba Tri, Thạnh Phú và Bình Đại (tỉnh Bến Tre) còn xảy ra tình trạng thiếu nước ngọt sinh hoạt trầm trọng. Để phục vụ cho nhu cầu người dân, những ngày này đi đến đâu tại ba huyện trên đều dễ bắt gặp những chiếc máy cày chở nước đi bán cho người dân. Ông Phạm Trung Tính, Phó giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường tỉnh Bến Tre cho biết: “Hiện nay, chúng tôi đang quản lý 46 nhà máy nước với tổng công suất hơn 1.200m3/giờ, phục vụ hơn 40.000 hộ dân vùng nông thôn. Tuy nhiên, tỷ lệ người dân nông thôn được cung cấp nước sạch chỉ đạt 36%. Tại các xã Thạnh Phước, Thừa Đức, Thới Thuận thuộc huyện Bình Đại người dân gặp rất nhiều khó khăn về nước sinh hoạt hằng ngày”.

Cũng như ở Bến Tre, mùa khô này, một số địa phương trong vùng ĐBSCL cũng xảy ra tình trạng thiếu nước nghiêm trọng. Điển hình là ở An Giang. Hiện nay, một số tuyến kênh trên địa bàn tỉnh này, nhất là ở huyện Tịnh Biên và Tri Tôn bị cạn kiệt nước. Theo đó, các cánh đồng thuộc các xã An Cư, Vĩnh Trung, Tân Lợi (huyện Tịnh Biên) và các xã An Tức, Lê Trì, Núi Tô, Lương Phi, Ba Chúc (huyện Tri Tôn) người dân không thể sản xuất lúa và hoa màu được. Theo nhiều người dân nơi đây, việc thiếu nước này xảy ra nhiều năm nay. Vì vậy, người dân phải đi lấy nước từ các giếng hoặc mua lấy nước đóng thùng nhưng cung vẫn không đủ cầu.

Theo ông Vương Hữu Tiếng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh An Giang, vào thời gian cao điểm của mùa khô này, có thể sẽ xảy ra tình trạng cạn kiệt nguồn nước ở một số khu vực, nhất là ở Tri Tôn, Tịnh Biên. Hiện chúng tôi đang sửa chữa hệ thống bờ bao, cống để phục vụ cho việc sản xuất và sinh hoạt của nhân dân. 

Được biết, ngoài việc đối phó với nước mặn, thiếu nước sinh hoạt, một số ngành chức năng của các địa phương thuộc tỉnh An Giang, Cà Mau và Kiên Giang cũng đã và đang khẩn trương đối phó với tình trạng khô hạn khắc nghiệt trên các cánh rừng, nơi có dự báo cháy cấp cao và nguy hiểm. Ngoài việc huy động lớn lực lượng, phương tiện sẵn sàng ứng phó với các tình huống xấu có thể xảy ra, các địa phương này còn nghiêm cấm người ra vào rừng săn bắt ong và động vật hoang dã…

Theo nhận định của ngành chuyên môn các địa phương vùng ĐBSCL, đỉnh hạn, mặn mùa khô năm nay có thể đạt cao nhất trong tháng 4 và đầu tháng 5 và có thể cao hơn cùng kỳ năm vừa rồi. Hiện nay, đang trong giai đoạn nước kiệt nhất trong năm, lượng nước ngọt từ thượng nguồn đổ về ít, mặn từ Biển Đông lấn dần có kết hợp với nắng nóng hết sức gay gắt làm cho tình hình khô hạn, xâm nhập mặn ngày càng thêm trầm trọng, gây nhiều bất lợi cho việc sản xuất và sinh hoạt của người dân. Vì vậy, chính quyền địa phương và người dân cần phải có sự chủ động ứng phó trong thời gian tới.

 

 

HUỲNH VĂN