* Còn tới 330 ngành nghề kinh doanh có điều kiện được quy định rải rác trong nhiều luật.
QĐND - Buổi họp chiều 22-4 trong khuôn khổ phiên họp thứ 27 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) “nóng” với hàng loạt chất vấn của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng dành cho Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh. Nhiều kiến nghị tháo gỡ mọi rào cản, kỳ vọng tạo ra làn sóng đầu tư mạnh cho một thời kỳ phát triển mới của đất nước…
Chưa thể thống kê còn bao nhiêu “rào cản”
Thay mặt Chính phủ trình bày tờ trình dự án Luật, ông Bùi Quang Vinh cho biết: Quy định về một số lĩnh vực đầu tư có điều kiện còn thiếu minh bạch, dẫn đến cách hiểu không thống nhất giữa các cơ quan quản lý và nhà đầu tư. Cộng đồng doanh nghiệp cho rằng, thủ tục đầu tư, đất đai, xây dựng là chuỗi thủ tục tồn tại nhiều khó khăn nhất cho doanh nghiệp và là một trong những “nút thắt” phải tháo gỡ. Môi trường đầu tư Việt Nam đã trở nên kém hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang phải đối mặt với xu hướng cạnh tranh thu hút đầu tư nước ngoài ngày càng gay gắt từ các nước trên thế giới và trong khu vực.
So với Luật Đầu tư hiện hành, Dự thảo Luật giữ nguyên 11 điều, sửa đổi 49 điều, bổ sung 9 điều mới và bãi bỏ 29 điều, trong đó bãi bỏ toàn bộ Chương VII về đầu tư kinh doanh vốn nhà nước, đồng thời sửa đổi căn bản các nội dung về thủ tục thực hiện hoạt động đầu tư tại Việt Nam và hoạt động đầu tư ra nước ngoài.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng chưa đồng tình với những quy định “cấm”, “thủ tục”, “điều kiện” trong đầu tư. Hàng loạt loại giấy phép gây khó khăn cho nhà đầu tư khi làm luật này có bớt được bao nhiêu loại? Hiến pháp đã nói rõ quyền tự do kinh doanh của con người chỉ có thể hạn chế bằng luật nhưng đọc xong luật đầu tư mà không biết cái gì không được đầu tư thì luật đã minh bạch, rõ ràng chưa? Chủ tịch Quốc hội cũng băn khoăn về những lĩnh vực đầu tư có điều kiện: “Tỉnh cấm, huyện cấm, xã cấm, làm nhiều chuyện vô lối như ở tỉnh này, huyện này chỉ được mua xi măng ở chỗ đó là không được” - Chủ tịch Quốc hội nói về đề nghị phải làm rõ những ngành nghề nào cấm, ngành nghề nào có điều kiện.
Giải thích những vấn đề trên, ông Bùi Quang Vinh cho biết, vẫn chưa thể trả lời giảm được bao nhiêu loại thủ tục vì nó do nhiều luật chuyên ngành quy định. Còn về thủ tục chung, thủ tục căn bản về đầu tư coi như dự thảo Luật đã gỡ gần hết, tiếp cận thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, còn 330 ngành nghề kinh doanh có điều kiện nhưng lại do nhiều bộ khác quy định.
Chủ tịch Quốc hội tiếp tục chất vấn: “Nhiều cái không cần điều kiện đâu”. Ông Bùi Quang Vinh giải trình rằng, sẽ rà soát, trình Chính phủ để xem xét rút bớt. “Chúng tôi rất đồng tình gỡ bỏ mọi rào cản để Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư sửa đổi ra đời sẽ tạo ra một làn sóng đầu tư mạnh mẽ hơn nữa” - ông Bùi Quang Vinh khẳng định và cho biết, sẽ rà soát quyết liệt để đến tháng 10 trình ra Quốc hội sẽ tháo gỡ hết cả những rào cản, hạn chế tối đa những thủ tục phiền nhiễu.
Chưa hài lòng với những giải trình, Chủ tịch Quốc hội nói: “Tôi phải tranh luận để làm rõ những điểm này” và tiếp tục yêu cầu phải nêu rõ trong luật các quy định cấm. Bộ Kế hoạch và Đầu tư phải có trách nhiệm thay mặt Chính phủ quản lý Nhà nước về đầu tư.
Để thoát “bẫy thu nhập trung bình”
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, đây cũng là dịp để rà soát, nên để và nên bỏ cái gì. Điều này đã có kinh nghiệm khi làm Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Cho nên, luật có thể quy định dài hơn nhưng quy định được thì sẽ minh bạch. Ông Hiển cũng kiến nghị dự thảo Luật nên bổ sung lĩnh vực ưu tiên đầu tư trong đánh bắt hải sản, nhất là đánh bắt xa bờ.
“Dự thảo Luật có 69 điều thì có tới 26 điều còn giao cho Chính phủ quy định, như vậy là phải chờ 26 văn bản nữa, dù Luật có hiệu lực từ 1-1-2015 nhưng nếu như thế này thì hết 2015 chưa thể thi hành được Luật” - Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Kso Phước đặt câu hỏi và cho rằng, dự thảo luật chưa đạt được yêu cầu giải phóng nguồn lực trong dân và thu hút đầu tư bởi “đọc xong nếu đặt mình vào nhà doanh nghiệp cũng thấy rất khó làm”.
Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhận thấy tầm quan trọng của đạo luật này đối với sự phát triển của đất nước, nhất là gần đây, nhiều chuyên gia kinh tế đã đề cập vấn đề Việt Nam có thể rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”. Cho nên, hoàn thiện thể chế, có chính sách thu hút đầu tư là giải pháp quan trọng để thoát khỏi “bẫy” này. Luật Đầu tư sửa đổi phải làm sao thể hiện được sự ưu việt so với các nước trong khu vực.
NGUYÊN MINH