QĐND - Những năm gần đây, quy mô trường lớp và lưu lượng sinh viên ngày càng tăng, nhu cầu về giáo dục quốc phòng và an ninh (GDQP-AN) cho sinh viên rất lớn. Giải pháp thành lập các trung tâm GDQP-AN sinh viên và công tác phân luồng giảng dạy môn học này đã giải quyết một phần tình trạng thiếu giáo viên, song cường độ giảng dạy của đội ngũ sĩ quan biệt phái (SQBP) vẫn rơi vào tình trạng quá tải lớn. Bộ GD-ĐT đã có chủ trương, biện pháp gì về xây dựng đội ngũ SQBP để khắc phục tình trạng trên? Phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã tìm hiểu thực tế vấn đề.

Khẳng định vai trò đội ngũ SQBP

Những năm gần đây, Bộ GD-ĐT đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng củng cố tổ chức, biên chế đội ngũ SQBP tại cơ quan Bộ GD-ĐT và một số trường đại học, cao đẳng, hình thành hệ thống tổ chức quản lý, chỉ đạo và thực hiện nhiệm vụ GDQP-AN trong ngành GD-ĐT chặt chẽ, hiệu quả hơn. Thực hiện các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, từ năm 2013 đến nay, Bộ GD-ĐT đã triển khai thực hiện thống nhất, đồng bộ đến các bậc học, các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân, GDQP-AN và công tác quân sự, quốc phòng từng bước đi vào nền nếp. Dưới sự chỉ đạo của Hội đồng GDQP-AN Trung ương, Bộ GD-ĐT đã chủ động triển khai, tích cực đổi mới nội dung phương pháp giảng dạy môn học GDQP-AN cho học sinh, sinh viên tại các cơ sở giáo dục. Thông qua chương trình học tập, học sinh, sinh viên đã có nhận thức tốt về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, có kỹ năng cơ bản về quân sự. Hiện nay, cả nước có 3 nghìn trường THPT, 272 trường trung cấp chuyên nghiệp, 215 trường cao đẳng, 204 trường đại học và hơn 300 trường dạy nghề đã được đào tạo môn học GDQP-AN. Hằng năm, có hơn 6 triệu học sinh, sinh viên được học môn GDQP-AN... Có được kết quả trên theo Đại tá, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Thiện Minh - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Quốc phòng, Bộ GD-ĐT là do Vụ  Giáo dục Quốc phòng đã tham mưu với Bộ GD-ĐT thường xuyên quan tâm và chỉ đạo công tác phát triển đội ngũ giáo viên GDQP-AN và chính sách hỗ trợ giảng viên, giáo viên; tạo điều kiện cho các SQBP đi đào tạo sau đại học để nâng cao trình độ nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tính đến hết năm 2013, SQBP ngành GD-ĐT đã có 2 đồng chí tiến sĩ, 33 thạc sĩ... Kết quả trên, khẳng định vị trí vai trò của đội ngũ SQBP đối với sự nghiệp GD-ĐT và tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu trong thời bình cũng như thời chiến.

Huấn luyện chiến thuật cho sinh viên ở Trung tâm Giáo dục QP-AN Hà Nội I.

Tuy nhiên, công tác xây dựng đội ngũ SQBP còn gặp nhiều khó khăn, bất cập, do tổ chức, biên chế đội ngũ SQBP trong ngành giáo dục chưa được xác định rõ ràng ở các trung tâm GDQP-AN trên phạm vi toàn quốc. Công tác điều động, bổ nhiệm SQBP chưa đúng theo quy định của Nghị định 165/2003/NĐ-CP của Chính phủ về biệt phái sĩ quan quân đội sang ngành GD-ĐT. Chất lượng đội ngũ SQBP còn có những hạn chế, đó là: SQBP do nhiều cấp quản lý, dẫn đến việc điều động, bổ nhiệm, đề bạt và các chế độ chính sách cho SQBP rất khác nhau; chưa xác định tổ chức, biên chế trung tâm GDQP-AN sinh viên; việc bố trí đội ngũ SQBP chưa tính đến yếu tố vùng, miền và phân bố các cơ sở giáo dục dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ GDQP có những khó khăn; do ngành GD-ĐT chưa đào tạo kịp giảng viên GDQP-AN nên SQBP với số lượng ít phải đảm nhiệm khối lượng công việc lớn.

Từng bước hoàn thiện tổ chức, biên chế

Thực hiện Quyết định 60/2003/QĐ-BQP ngày 23-5-2003 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về việc biệt phái sĩ quan sang GD-ĐT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trọng điểm, đến nay, đã có 20 Sở GD-ĐT có SQBP. Lực lượng SQBP đã tham mưu cho các Sở GD-ĐT thực hiện tốt nhiệm vụ GDQP-AN ở địa phương. Những cơ sở GD-ĐT không có SQBP, do chuyên viên phụ trách phải kiêm nhiệm nhiều công việc và chuyên môn không sâu nên việc chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ GDQP-AN gặp nhiều khó khăn.

Tại hội nghị tổng kết công tác quân sự, quốc phòng và SQBP năm 2013, đề cập về giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ SQBP ngành GD-ĐT, ông Bùi Văn Ga, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT nhấn mạnh, Luật GDQP-AN được Quốc hội thông qua ngày 19-6-2013, có hiệu lực 1-1-2014. Theo đó, các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật được ban hành, trong năm 2014 ngành GD-ĐT tập trung vào việc quy hoạch hệ thống trung tâm GDQP-AN sinh viên, đổi mới nội dung, chương trình, đội ngũ giáo viên, giảng viên và điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học môn GDQP-AN. Môn học GDQP-AN cho học sinh, sinh viên sẽ được thực hiện từ cấp tiểu học đến đại học, do đó đòi hỏi phải bổ sung biên chế SQBP. Theo Thứ trưởng Bùi Văn Ga, giai đoạn 2012-2020 là giai đoạn ổn định và hoàn thiện tổ chức, biên chế đội ngũ SQBP. Từ năm 2020, số lượng SQBP sẽ giảm dần, bởi lẽ ngành GD-ĐT sẽ đào tạo giảng viên GDQP-AN thay thế. Tuy nhiên, các trung tâm GDQP-AN và các trường đại học lớn, SQBP vẫn là thành phần chủ chốt.

Để thực hiện chủ trương trên, Bộ GD-ĐT xác định, đối với các cơ sở giáo dục đại học, sẽ tiến hành rà soát nâng cấp thành trung tâm GDQP-AN sinh viên; đối với các  tổ chức khoa GDQP-AN có biên chế từ 15 đến 20 giảng viên là SQBP với những trường đại học như: Bách khoa, Kinh tế quốc dân, Đà Nẵng, Giao thông vận tải, Sư phạm Hà Nội, Mỏ-Địa chất, Nông nghiệp Hà Nội, Hàng hải, Đại học Công nghiệp, Đại học Tôn Đức Thắng, Đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh, Đại học Thể dục Thể thao TP Hồ Chí Minh. Tổ chức khoa GDQP-AN và xác định biên chế từ 8 đến 14 giảng viên là SQBP đối với các trường đại học: Xây dựng, Sư phạm TP Hồ Chí Minh, Y Hà Nội. Tổ chức bộ môn GDQP-AN và xác định biên chế từ 5 đến 7 giảng viên là SQBP đối với các trường đại học và cao đẳng còn lại.

Cũng theo Thứ trưởng Bùi Văn Ga, đến năm 2020, đội ngũ giảng viên, giáo viên GDQP-AN sau khi đào tạo văn bằng 2 bổ sung cho các cơ sở giáo dục cơ bản đủ, lúc đó sẽ giảm dần biên chế SQBP, chỉ để lại những vị trí chủ chốt. Trong đó, các trung tâm GDQP-AN được biên chế 9 đến 15 sĩ quan, các khoa GDQP-AN được biên chế từ 5 đến 10 sĩ quan. Khi đó, toàn ngành GD-ĐT sẽ có khoảng 550 SQBP, trong đó có 487 SQBP làm công tác giảng dạy môn GDQP-AN tại các nhà trường...

Chất lượng phải đặt lên hàng đầu

Công tác biệt phái sĩ quan là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, Quân đội nhằm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở một số bộ, ngành, cơ quan, nhà trường và các tổ chức chính trị xã hội, góp phần củng cố và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quốc phòng toàn dân. Để chủ trương trên thực hiện có hiệu quả, theo Thiếu tướng Nguyễn Kim Sơn, Chủ nhiệm Chính trị Bộ Tổng tham mưu (Bộ Quốc phòng), cần phải tiến hành đồng bộ các giải pháp từ hoàn thiện cơ chế chính sách, đến phát huy vai trò, trách nhiệm và sự phối hợp, hiệp đồng giữa các cơ quan quản lý và cơ quan sử dụng SQBP. Trong đó, việc thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ SQBP có ý nghĩa trực tiếp quyết định đến chất lượng, hiệu quả của công tác biệt phái sĩ quan. Do đó, đòi hỏi đội ngũ SQBP không những phải có bản lĩnh chính trị, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân mà còn phải có năng lực nghiên cứu, tham mưu đề xuất, hướng dẫn chỉ đạo và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trong mối quan hệ phối hợp hiệp đồng giữa các bộ, ngành trong và ngoài quân đội. Đồng thời, SQBP cần phải có khả năng làm việc độc lập, với tinh thần trách nhiệm cao, có ý thức tổ chức kỷ luật và tinh thần đoàn kết tương trợ giúp đỡ lẫn nhau trong công tác. Đồng tình với quan điểm trên, Đại tá Đinh Văn Hưởng, Phó giám đốc Trung tâm GDQP-AN, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng: Sĩ quan được cử đi làm nhiệm vụ biệt phái tại cơ sở giáo dục đại học phải là những đồng chí trẻ, khỏe, có trình độ đại học và sau đại học, đã qua lớp đào tạo giảng viên, có kinh nghiệm trong quản lý và giảng dạy...

Để xây dựng được đội ngũ giáo viên, giảng viên GDQP-AN (trong đó phần lớn là SQBP) đủ số lượng, chuẩn hóa về trình độ đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, Đại tá, TS Nguyễn Thiện Minh, cho rằng, nhiệm vụ cơ bản và cấp bách hiện nay là phải nghiêm túc triển khai thực hiện Quyết định 472/QĐ-TTg ngày 12-4-2010 của Thủ tướng Chính phủ về đào tạo giáo viên GDQP-AN. Trước hết, phải xây dựng, ban hành chế độ, chính sách nhằm thu hút, ổn định và phát triển đội ngũ giáo viên, giảng viên GDQP-AN; tích cực triển khai, sớm hoàn thiện bộ giáo trình dùng chung cho đào tạo đội ngũ giáo viên, giảng viên GDQP-AN.

Bài và ảnh: Duy Hồng - Nguyễn Vốn