QĐND Online - Câu hỏi trên được nhiều ý kiến đưa ra khi sáng nay (21-4), tiếp tục phiên họp thứ 27, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự. Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu điều khiển nội dung buổi họp.

Tồn đọng về thi hành án có xu hướng tăng lên

Tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trình bày cho biết, từ khi có Luật Thi hành án dân sự, việc phân loại án ngày càng chính xác, tỷ lệ số việc và tiền có điều kiện thi hành trên tổng số việc và tiền phải thi hành của các năm tăng đáng kể. Năm 2010, đạt tỷ lệ 65,7% về việc và 36,46% về tiền; năm 2011, đạt tỷ lệ 68,15% về việc và 37,7% về tiền; năm 2012, đạt tỷ lệ 69,32% về việc và 30,66% về tiền; năm 2013, đạt tỷ lệ 77,81% về việc và 56,1% về tiền). Tỷ lệ việc thi hành xong trong số việc có điều kiện thi hành của các năm tăng dần (Năm 2010, đạt tỷ lệ 86,35% về việc và 80,1% về tiền; năm 2011, đạt tỷ lệ 88% về việc và 76,1% về tiền; năm 2012, đạt tỷ lệ 88,58% về việc và 76,98% về tiền; năm 2013, đạt tỷ lệ 86,53% về việc và 73,17% về tiền).

Lực lượng thi hành án tỉnh Thừa Thiên – Huế tác nghiệp. Ảnh: THANH HẢI

Tuy nhiên, tờ trình cũng thừa nhận, lượng án tồn đọng tuy có giảm nhưng số việc và tiền chuyển kỳ sau vẫn còn rất lớn và có xu hướng tăng lên (năm 2013 còn tồn 239.144 việc và trên 41.597 đồng, tăng so với năm 2012 còn tồn đọng hơn 200.000 việc); việc phân loại án ở một số cơ quan thi hành án dân sự vẫn chưa thật chính xác, vẫn còn tình trạng chuyển từ án có điều kiện sang án không có điều kiện, trong khi Tòa án không nắm được bản án, quyết định mà Tòa án đã tuyên có được chấp hành đầy đủ hay không. Việc tổ chức thi hành án trong nhiều vụ việc còn chưa kịp thời, gặp khó khăn, vướng mắc, trong đó có những trường hợp bản án, quyết định của Tòa án tuyên không rõ ràng, thiếu khả thi dẫn đến khiếu nại, tố cáo gay gắt, kéo dài...

Liệu có “rườm rà”?

Dự thảo Luật dự kiến bổ sung mới 11 điều, sửa đổi 65/183 điều và bãi bỏ 04/183 điều so với Luật hiện hành. Trong đó, sửa đổi, bổ sung nhiều quy định để tăng cường vai trò, trách nhiệm của Tòa án trong thi hành án dân sự như: Bổ sung quy định Tòa án ra quyết định đưa bản án, quyết định ra thi hành. Theo đó, Tòa án chủ động ra quyết định đưa bản án, quyết định ra thi hành đối với phần bản án… Tòa án cũng ra quyết định đưa bản án, quyết định ra thi hành theo đơn yêu cầu của đương sự. Dự thảo luật còn bổ sung quy định về chuyển giao quyết định đưa bản án, quyết định ra thi hành cho cơ quan thi hành án dân sự; bổ sung quy định cơ quan thi hành án dân sự có trách nhiệm thông báo về kết quả thi hành án cho Tòa án…

Cơ quan soạn thảo cho rằng, với những quy định được sửa đổi, bổ sung mới, việc phân công trách nhiệm giữa Tòa án với cơ quan thi hành án trong việc thi hành bản án, quyết định của tòa án là rõ ràng, hợp lý; đồng thời đảm bảo để Tòa án - cơ quan thực hiện quyền tư pháp - có đầy đủ trách nhiệm, quyền hạn và công cụ pháp lý để kiểm soát đầu vào (quyết định đưa bản án, quyết định có hiệu lực ra thi hành), đầu ra (báo cáo, thống kê về án thi hành xong) của quá trình thi hành án...

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý cho rằng, nhiều nội dung “trở lại tư duy cũ, không phù hợp, như việc tòa án ra quyết định thi hành án”. Ông Lý cho rằng, nhiều khó khăn, vướng mắc không phải do khâu thi hành án. Một bản án sau khi có quyết định thì đương nhiên phải được thi hành. Giờ lại thêm một khâu phải có quyết định, giao cho tòa án là không cần thiết. Điều 106 của Hiến pháp đã quy định rõ, bản án có hiệu lực thì các cơ quan hữu quan phải có trách nhiệm thi hành. Đại diện TAND Tối cao cũng chung quan điểm, tòa án ra quyết định thi hành án rồi cơ quan thi hành án lại ra quyết định là không cần thiết. Để thống nhất giữa các luật, TAND Tối cao kiến nghị luật này nên sửa sau Luật tổ chức của Tòa án nhân dân và Viện KSND.

Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc đặt câu hỏi, từ ngành tách thi hành án ra thành một bộ phận ngành dọc, bộ máy “phình ra” thì hiệu quả có tốt hơn không, tờ trình chưa thấy nêu đến. Việc này được Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường giải thích, việc tách thi hành dân sự ra khỏi tòa án ở nước ta được tiến hành từ năm 1993 và đã có pháp lệnh về vấn đề này. Nhưng từ năm 2013 có rất nhiều vấn đề ách tắc nên số lượng thi hành án giảm.

Cũng về vấn đề trên, ông Phan Trung Lý chưa đồng tình với việc đưa thừa phát lại vào dự thảo Luật: “Cần phải tổng kết thì mới trình Quốc hội được. Thừa phát lại mới được Quốc hội giao cho Chính phủ thí điểm, chưa biết mặt mũi như thế nào, chưa tổng kết đã đưa vào một câu rất đơn giản. Không thể cùng một lúc đồng thời có một hệ thống thi hành án dân sự hơn 10.000 người giờ lại có thêm một hệ thống thừa phát lại” - ông Phan Trung Lý đặt câu hỏi.

NGUYÊN MINH