Đa số các ý kiến đại biểu Quốc hội đều cho rằng, dù thời cuộc có nhiều thay đổi, đặc biệt là công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) có thể tạo ra bước ngoặt mới cho nền giáo dục hiện đại, nhưng vai trò của nhà giáo không những không giảm đi mà ngược lại càng trở nên quan trọng, vì sứ mệnh “trồng người” đặt lên vai họ trách nhiệm cao cả, nặng nề hơn.

Ảnh minh họa: TTXVN  

Sứ mệnh giáo dục của mọi thời đều hướng tới mục đích khám phá, đánh thức những tiềm năng, tố chất, năng lực tích cực của con người để họ có thể làm chủ cuộc sống, lao động, làm chủ xã hội và làm chủ chính mình, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển văn minh, tiến bộ. Tuy vậy, thời đại thay đổi đòi hỏi phương pháp giáo dục của nhà giáo phải thay đổi, nếu không họ sẽ không làm tròn trách nhiệm xã hội của mình.  

Nếu trước đây, nhà giáo hầu như giữ vai trò độc tôn trong việc giảng dạy, bồi dưỡng kiến thức cho người học, thì ngày nay, trước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học-công nghệ hiện đại, không có một giáo viên nào có đủ khả năng, năng lực để tiếp cận, làm chủ khối lượng kiến thức của nhân loại tăng lên theo cấp số nhân hằng ngày. Mặt khác, AI là kho dữ liệu kiến thức khổng lồ có thể cung cấp thông tin và một phần tri thức nhanh chóng, hiệu quả cho người học. Do vậy, thay vì “dạy chữ” là chính, nhà giáo trong thời đại công nghệ phải phấn đấu trở thành “kiến trúc sư tri thức số”, tức là người thiết kế, sáng tạo và điều phối học tập của học sinh trên môi trường số.

Muốn không tự bỏ lại mình phía sau, mỗi nhà giáo thời nay nhất thiết phải đổi mới tư duy, nâng tầm nhận thức và thay đổi phương pháp giáo dục phù hợp với bối cảnh mới. Không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt, bồi đắp tri thức cho người học, nhà giáo cần phát huy tối đa ưu thế của AI để hướng dẫn người học tiếp thu kiến thức, phát triển kỹ năng tư duy và tự học, định hướng cách học phù hợp với mỗi cá nhân, đồng thời biết nuôi dưỡng cảm xúc, hình thành nhân cách tốt đẹp và truyền cảm hứng, năng lượng sống tích cực cho học sinh, sinh viên.

Không những vậy, nhà giáo thời nay phải đủ thông thái để chỉ dẫn, giáo dục người học không bị lệ thuộc vào AI, bởi AI có thể gây ra những hệ lụy tiêu cực khi người sử dụng tự biến mình thành công cụ của nó. Đúng như lời đúc kết của tỷ phú công nghệ thế giới Bill Gates: “Công nghệ chỉ là công cụ. Còn trong việc giúp những đứa trẻ làm việc với nhau và động viên chúng, giáo viên là quan trọng nhất”. Điều này cũng phù hợp với nguyên lý giáo dục nổi tiếng đã được nhà giáo dục, nhà văn người Mỹ William Arthur Ward (1921-1994) nêu ra: “Một giáo viên bình thường kể chuyện. Một giáo viên giỏi giải thích. Một giáo viên xuất sắc chứng minh. Một giáo viên vĩ đại truyền cảm hứng”.

Được ví như “ngọn nến đốt chính mình để soi rọi người khác”, với vai trò là động lực, thầy cô giáo như là “động cơ đốt trong” để duy trì “cỗ máy” giáo dục hoạt động trôi chảy, bởi họ là người tổ chức, hướng dẫn, động viên, khích lệ học sinh, sinh viên nỗ lực, bền bỉ học tập, rèn luyện, tu dưỡng để không ngừng bồi đắp, hoàn thiện đức-trí-thể-mỹ cho bản thân. Khi nhà giáo làm tốt trọng trách của mình cũng là gia tăng động lực góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho đất nước.

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.