Nâng tầm đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội hiện đại

Đội ngũ nhà giáo có trình độ cao

Những năm gần đây, đội ngũ nhà giáo Quân đội đã có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, cơ bản đạt chuẩn về học vị, kỹ năng sư phạm và năng lực chuyên môn. Nhiều giảng viên đồng thời là nhà khoa học, là cán bộ chỉ huy mẫu mực, có uy tín cao. Công tác đào tạo sau đại học, bồi dưỡng chuyên môn, bồi dưỡng giảng viên trẻ được quan tâm; số lượng nhà giáo có học hàm, học vị cao ngày càng tăng.

Đơn cử ở Học viện Hậu cần, 100% giảng viên có trình độ đại học trở lên, trong đó 94,88% có trình độ sau đại học, trình độ tiến sĩ đạt 27,55% (trong đó có 3,1% giáo sư, phó giáo sư). Bên cạnh đó, gần 70% giảng viên đạt chuẩn về ngoại ngữ, tin học; hơn 90% có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm và gần 30% đã trải qua thực tiễn lãnh đạo, chỉ huy từ cấp trung đoàn trở lên.

Giảng viên Bộ môn Phẫu thuật thực hành, thực nghiệm, Học viện Quân y hướng dẫn học viên thực hiện kỹ thuật khâu nối ống tiêu hóa. Ảnh: TUẤN DŨNG

Là một trong những cơ sở đào tạo ngành y uy tín hàng đầu của Việt Nam, đội ngũ giảng viên của Học viện Quân y có chất lượng cao, với 93% đạt trình độ sau đại học, trong đó có 4 giáo sư, 79 phó giáo sư và 187 tiến sĩ. Năm học 2024-2025, Học viện Quân y xét công nhận 35 giảng viên, 38 trợ giảng và có 48 giảng viên đạt danh hiệu giảng viên dạy giỏi cấp học viện; 27 nhà giáo đạt chức danh giảng viên cao cấp; 1 nhà giáo đạt tiêu chuẩn giáo sư và 8 nhà giáo đạt tiêu chuẩn phó giáo sư.

Tại Trường Sĩ quan Thông tin, hiện trên 70% giảng viên, cán bộ làm công tác quản lý giáo dục có trình độ sau đại học, trong đó 20% là tiến sĩ. Còn ở Học viện Khoa học Quân sự-cơ sở đào tạo chính quy, hiện đại, đầu ngành, chất lượng cao về ngôn ngữ (tiếng Anh, tiếng Trung Quốc, tiếng Nga, tiếng Pháp) của Quân đội và cả nước, giảng viên ngoại ngữ có trình độ sau đại học chiếm trên 85%, trong đó trình độ tiến sĩ trên 21%.

Đối mặt với áp lực kép

Đội ngũ nhà giáo Quân đội đã có sự phát triển cả về số lượng và chất lượng, tuy nhiên, so với yêu cầu mới thì vẫn còn những hạn chế. Thẳng thắn nhìn nhận về chất lượng đội ngũ nhà giáo của Học viện Hậu cần, Trung tướng, GS, TS Phan Tùng Sơn, Giám đốc Học viện đánh giá chất lượng chưa đồng đều, thường xuyên có sự biến động; đội ngũ giảng viên có sự chuyển giao thế hệ, nhiều nhà giáo có kinh nghiệm thực tiễn chiến đấu nghỉ công tác theo chế độ; năng lực ngoại ngữ, tin học và kinh nghiệm thực tiễn của một số cán bộ, giảng viên chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Đối với Học viện Quân y, Thiếu tướng, PGS, TS Trần Ngọc Tuấn, Phó giám đốc Học viện cho biết: Khó khăn lớn nhất là yêu cầu đổi mới giáo dục y khoa ngày càng cao; giảng viên quân y phải đảm nhiệm đồng thời nhiệm vụ giảng dạy, nghiên cứu, điều trị và nhiệm vụ quân sự. Đây là thực trạng chung của đội ngũ nhà giáo Quân đội đang đối mặt với áp lực kép khi vừa giảng dạy, nghiên cứu, vừa đảm nhiệm công tác quân sự khiến cường độ lao động luôn ở mức cao.

Ngoài ra, theo đánh giá tại các cuộc hội thảo, tọa đàm, tổng kết thì trong một số lĩnh vực chuyên sâu, đặc biệt là công nghệ cao, tác chiến điện tử, không gian mạng, các trường Quân đội còn thiếu chuyên gia đầu ngành. Yêu cầu tác chiến trong môi trường công nghệ cao đòi hỏi người thầy Quân đội phải liên tục tự học, tự đổi mới-điều không phải ai cũng dễ dàng đáp ứng ngay. Chế độ đãi ngộ đối với giảng viên Quân đội đã có nhiều đổi mới nhưng vẫn còn khoảng cách so với yêu cầu thu hút chuyên gia đầu ngành từ bên ngoài hoặc giữ chân đội ngũ tinh hoa.

Triển khai đồng bộ các giải pháp

Để nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo Quân đội, theo Trung tướng, GS, TS Phan Tùng Sơn, các nhà trường, học viện cần thực hiện đồng bộ nhiều hình thức đào tạo, bồi dưỡng, như: Gửi cán bộ, giảng viên đi học tập, nghiên cứu tại các cơ sở trong và ngoài Quân đội, kết hợp với tự đào tạo, bồi dưỡng tại nhà trường, học viện; đưa đi thực tế, luân chuyển tại các cơ quan, đơn vị trong toàn quân; tổ chức các lớp nghiệp vụ sư phạm, ngoại ngữ, tin học, kỹ năng thực hành và phương pháp giảng dạy để bồi dưỡng, nâng cao năng lực, trình độ. Quy trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo cần được tiến hành bài bản, từ khảo sát nhu cầu, lập kế hoạch, xây dựng chương trình bồi dưỡng, biên soạn giáo trình, tổ chức giảng dạy đến kiểm tra, đánh giá kết quả và rút kinh nghiệm; nội dung đào tạo cần được điều chỉnh sát thực tiễn, giảm lý thuyết, tăng thực hành, bám sát yêu cầu nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị và từng đối tượng.

Giảng viên Bộ môn Ký sinh trùng và côn trùng, Học viện Quân y hướng dẫn học viên thực hành soi tiêu bản mầm bệnh ký sinh trùng. Ảnh: TUẤN DŨNG

Đại tá, PGS, TS Nguyễn Như Thắng, Phó hiệu trưởng Đào tạo Trường Sĩ quan Thông tin cho rằng, một trong những biện pháp hiệu quả cao mà nhà trường đã áp dụng là tổ chức hội thi giảng viên dạy giỏi ở cấp khoa và cấp trường. Đây là đợt sinh hoạt chuyên môn sâu rộng, thúc đẩy giảng viên, đặc biệt là giảng viên trẻ đầu tư nghiên cứu, đổi mới phương pháp giảng dạy và ứng dụng công nghệ mô phỏng vào bài giảng. Đồng thời, nhà trường khuyến khích mỗi cán bộ, giảng viên chủ động tự học, tự nghiên cứu, biến quá trình này thành động lực tự thân để nâng cao trình độ chuyên môn. Bên cạnh đó, nhà trường tích cực ứng dụng chuyển đổi số trong giáo dục, đào tạo, xây dựng nhà trường thông minh; kết hợp chặt chẽ giữa đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng tại chỗ, gắn lý luận với thực tiễn và rèn luyện bản lĩnh chính trị, tạo nên đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục “vừa hồng, vừa chuyên”.

Các nhà trường, học viện cũng cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện chuẩn giảng viên theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế; chú trọng bồi dưỡng bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp, tác phong sư phạm quân sự. Quy hoạch đội ngũ giảng viên đầu ngành, xây dựng lực lượng chuyên gia giỏi về các lĩnh vực công nghệ cao là nhiệm vụ cấp thiết và chiến lược, lâu dài. Có cơ chế thực sự hấp dẫn để thu hút nhà khoa học giỏi tham gia giảng dạy, nghiên cứu tại nhà trường Quân đội; đồng thời tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, nhân văn, đề cao sáng tạo, khuyến khích khát vọng cống hiến.