Có thể bạn chưa biết: 20 loại thuốc đã từng được sử dụng điều trị bệnh nhân Covid-19

Kết quả là đã có nhiều loại thuốc và phương pháp điều trị thành công một cách rõ ràng và đã có hàng triệu người được cứu sống, nhưng cũng có không ít loại thuốc và phương pháp điều trị thất bại và đã bị loại bỏ. 

Mới đây, tờ New York Times đã cập nhật danh sách 33 loại thuốc và phương pháp điều trị Covid-19 phổ biến nhất và khuyến cáo phải điều trị theo phác đồ và ý kiến của chuyên gia y tế đối với từng loại thuốc.

Trong số 33 loại thuốc và phương pháp điều trị nói trên, chỉ có 1 loại thuốc được FDA phê chuẩn hoàn toàn, 7 loại (gồm 6 thuốc và 1 phương pháp điều trị) được sử dụng rộng rãi, 4 loại thuốc đang có triển vọng tốt, 13 loại (10 thuốc và 3 phương pháp điều trị) cho kết quả thử nghiệm chưa rõ ràng, 6 loại không có triển vọng, và 3 loại được cho là kết quả của ngụy khoa học.

Dưới đây là danh sách 20 loại thuốc trong nhóm được phê chuẩn hoàn toàn, được sử dụng rộng rãi, có triển vọng, và có kết quả chưa rõ ràng.

Thuốc được FDA phê chuẩn hoàn toàn: REMDESIVIR

Remdesivir là thuốc kháng virus do Công ty Gilead Sciences sản xuất dưới thương hiệu Veklury. Đây là loại thuốc đầu tiên và duy nhất cho đến thời điểm hiện nay được FDA phê chuẩn hoàn toàn cho phép sử dụng để điều trị Covid-19. 

Kết quả các thử nghiệm lâm sàng ban đầu của Gilead Sciences trong đại dịch cho thấy hiệu quả rất tốt. Với rất ít lựa chọn vào thời điểm đó, Remdesivir đã được sử dụng rộng rãi sau khi được phê duyệt hoàn toàn vào tháng 10-2020.

Remdesivir là loại thuốc đầu tiên và duy nhất cho đến thời điểm hiện nay được FDA phê chuẩn hoàn toàn. Ảnh: RNZ.

Ban đầu Remdesivir được thử nghiệm để điều trị Ebola và viêm gan C. Thuốc ngăn chặn virus bằng cách thâm nhập các gene của virus, tạo ra đột biến, khiến chúng không thể tái tạo. Mặc dù Remdesivir cho thấy có hiệu quả chống virus Ebola và viêm gan C trong phòng thí nghiệm, thuốc lại cho kết quả khá mờ nhạt trong thử nghiệm lâm sàng.

Khi đại dịch xảy ra, Gilead Sciences quyết định thử nghiệm Remdesivir trên virus SARS-CoV-2 và cho kết quả khả quan trong phòng thí nghiệm. Một thử nghiệm lâm sàng lớn sau đó đã được tiến hành, cho thấy Remdesivir giúp rút ngắn thời gian hồi phục của những bệnh nhân mắc Covid-19 phải nhập viện từ 15 xuống còn 11 ngày.

Tháng 5-2020, FDA nhanh chóng phê chuẩn cho phép sử dụng khẩn cấp thuốc Remdesivir đối với những bệnh nhân tiến triển nặng cần bổ sung oxy. Ba tháng sau, FDA mở rộng phê chuẩn sau khi một nghiên cứu khác phát hiện ra rằng Remdesivir cũng hiệu quả đối với những bệnh nhân mắc Covid-19 thể nhẹ với liệu trình 5 ngày. Như vậy, thuốc Remdesivir được phép sử dụng trên tất cả các bệnh nhân Covid-19 phải nhập viện, bất kể bệnh tình nghiêm trọng đến đâu. 

Khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump mắc Covid-19 vào tháng 10-2020, ông đã được điều trị 5 ngày với Remdesivir. Ngay sau đó, FDA đã phê chuẩn hoàn toàn việc sử dụng thuốc Remdesivir vào ngày 22-10-2020, cho phép sử dụng thuốc cho bệnh nhân từ 12 tuổi trở lên. Phê chuẩn này đã mang lại khoản lợi nhuận lên tới 2,8 tỷ USD cho Gilead Sciences chỉ trong năm 2020.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đã nghi ngờ về vai trò của Remdesivir khi Gilead Sciences không đưa ra được bằng chứng có ý nghĩa thống kê rằng Remdesivir thực sự ngăn ngừa nguy cơ tử vong do Covid-19. 

WHO sau đó công bố một thử nghiệm ngẫu nhiên toàn cầu cho thấy Remdesivir có ảnh hưởng khá ít đến thời gian nhập viện, nguy cơ phải thở máy hoặc tử vong của bệnh nhân về mặt tổng thể. Sau những kết quả này, Viện Y tế quốc gia Mỹ chỉ đề nghị sử dụng Remdesivir với những bệnh nhân Covid-19 phải nhập viện và cần thở oxy. 

6 loại thuốc được sử dụng rộng rãi

- REMDESIVIR (do Gilead Sciences sản xuất)

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump từng sử dụng 1 liều Regen-CoV. Ảnh: News for San Antonio.

- REGEN-COV: Thuốc do Công ty Regeneron có trụ sở tại New York sản xuất. Sau khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump mắc Covid-19, ông có sử dụng 1 liều Regen-CoV.

Một tháng sau, FDA phê chuẩn cho phép sử dụng Regen-CoV đối với những bệnh nhân có triệu chứng nhẹ và vừa nhưng có khả năng tiến triển nặng.

Nghiên cứu cũng cho thấy bệnh nhân điều trị với Regen-CoV giúp giảm 81% nguy cơ nhiễm Covid-19 có triệu chứng. Ngày 30-7-2021, FDA phê chuẩn cho phép sử dụng Regen-CoV ngừa Covid-19 cho người sống và làm việc trong môi trường phơi nhiễm SARS-CoV-2.

- BAMLANIVIMAB và ETESEVIMAB: Thuốc do Công ty dược phẩm Eli Lilly của Mỹ sản xuất. Dù được phê chuẩn sử dụng khẩn cấp vào tháng 11-2020, FDA đã thu hồi quyết định này vào tháng 2 vừa rồi đối với kháng thể đơn dòng Bamlanivimab vì thuốc này không còn hiệu quả đối với các biến thể SARS-CoV-2 hiện nay nữa.

Kháng thể đơn dòng thứ hai của Eli Lilly là Etesevimab sau đó cũng bị thu hồi phê chuẩn do không có hiệu quả ngăn chặn biến thể Beta và Gamma khi sử dụng kết hợp với Bamlanivimab. Tuy nhiên, khi biến thể Delta xuất hiện, sự kết hợp của hai loại thuốc kháng thể đơn dòng này lại cho kết quả tốt và FDA lại phê chuẩn khẩn cấp đối với hai loại thuốc này của Eli Lilly.

- SOTROVIMAB: Thuốc do Công ty dược phẩm GSK của Anh và Công ty công nghệ sinh học Vir Biotechnology của Mỹ sản xuất. Thử nghiệm giai đoạn 3 của thuốc cho thấy Sotrovimab làm giảm 79% nguy cơ nhập viện hoặc tử vong ở người bệnh. 

Dựa trên những kết quả thử nghiệm lâm sàng, ngày 21-5-2021, Ủy ban Dược phẩm dành cho người của châu Âu kết luận Sotrovimab có thể được sử dụng điều trị cho những bệnh nhân Covid-19 có nguy tăng nặng.

Ngày 26-5, FDA phê chuẩn cho phép sử dụng Sotrovimab điều trị bệnh nhân Covid-19 có triệu chứng nhẹ và vừa. Theo Endpoint News, tháng 10 vừa qua, GSK và Vir Biotechnology đã ký hợp đồng sản xuất Sotrovimab trị giá 280 triệu USD với chính phủ Mỹ. Thuốc được khuyến nghị dùng thuốc cho những bệnh nhân không phải nhập viện nhưng có nguy cơ tiến triển nặng.

- DEXAMETHASONE: Đây là dược phẩm corticosteroid có tác dụng điều trị chứng thấp khớp, hen phế quản, phổi tắc nghẽn mãn tính… Thuốc được sử dụng nhiều ở Anh và đã được chứng minh giúp giảm 1/3 tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân Covid-19 tiến triển nặng.

Molnupiravir là một trong 4 loại thuốc điều trị Covid-19 hiện đang có triển vọng hiện nay. Ảnh: standard.co.uk.

4 loại thuốc có triển vọng bao gồm 1 loại thuốc kháng thể đơn dòng AZD7442 của AstraZeneca, và 3 loại thuốc kháng virus Molnupiravir của Merck, Baricitinib của Olumiant và Tocilizumab của Actemra.

10 loại có kết quả chưa rõ ràng gồm Convalescent plasma, Interferons, Favipiravir (còn được gọi là Avigan), PF-07321332, Recombinant ACE-2, Fluvoxamine, Lenzilumab, EXO-CD24, Leronlimab, Colchicine.

HỮU DƯƠNG (Theo The New York Times)