Tạo sinh kế, tăng thu nhập

Năm 2019, UBND xã Ia Băng (huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai) phối hợp với Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp-Giáo dục thường xuyên huyện Đak Đoa mở lớp dạy nghề may cho chị em phụ nữ. Từ nguồn nhân lực này và được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, doanh nghiệp, chị Trần Thị Hoài, ở thôn 5 (xã Ia Băng) thành lập tổ hợp tác may với 20 thành viên. Đây là những chị em không có việc làm, cuộc sống gặp rất nhiều khó khăn nhưng sau khi được đào tạo nghề và vào tổ hợp tác thì có thu nhập từ 5 đến 6 triệu đồng/người/tháng.

Theo chị Hoài, công việc hiện giờ của tổ hợp tác chủ yếu là may, lắp ráp, gia công theo yêu cầu của doanh nghiệp, nhưng tới đây chị sẽ cho người đi học thiết kế và nhận trọn gói đơn hàng để tăng thu nhập cho các thành viên. “Chủ trương, chính sách đào tạo nghề cho LĐNT của Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương rất thiết thực; không những tạo sinh kế, tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần giữ gìn an ninh, trật tự, xây dựng gia đình bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc. Nguồn lao động may ở địa phương có bao nhiêu tôi sẽ nhận vào tổ hợp tác bấy nhiêu”, chị Hoài cho hay.

Người dân xã HNol (huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai) học nghề sửa chữa máy nổ và máy cày công suất nhỏ. Ảnh: ĐỨC THỤY 

Trước đây, mỗi lần máy cày của gia đình gặp sự cố, hư hỏng, anh Kpuih Mlai, ở làng Klăh (xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai) phải thuê thợ sửa chữa, vừa mất nhiều thời gian, tốn kém tiền bạc, vừa ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất. Sau khi tham gia lớp đào tạo nghề sửa chữa máy nổ và máy cày công suất nhỏ thì anh Kpuih Mlai làm chủ phương tiện của mình và khắc phục được mọi sự cố thông thường. Không những thế, anh và những người trong lớp học của làng Klăh còn thành lập một tổ sửa chữa sẵn sàng hỗ trợ bà con trong làng. Ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó chủ tịch UBND xã Ia Mơ phấn khởi nói: “Mặc dù còn có những hạn chế nhất định, nhưng hiệu quả đào tạo nghề cho LĐNT là không thể phủ nhận. Người dân được học nghề thì biết làm ăn hơn, kinh tế khá hơn. Việc chuyển giao khoa học, kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi được bà con tiếp thu nhanh và hiệu quả”.  

Giai đoạn 2016-2021, tỉnh Gia Lai đã đào tạo nghề cho 15.103 LĐNT theo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (trước năm 2016 thuộc Đề án Đào tạo nghề cho LĐNT đến năm 2020 theo Quyết định số 1956/QĐ-TTg). Trong đó, người dân tộc thiểu số chiếm đến 94% và nghề nông nghiệp chiếm 63%, còn lại là nghề phi nông nghiệp. Dư luận nhân dân và cán bộ địa phương đều đánh giá tích cực chủ trương, chính sách đào tạo nghề cho LĐNT, nhất là chất lượng LĐNT có bước cải thiện đáng kể, từng bước hình thành một xã hội học tập, sẵn sàng tiếp nhận chuyển giao kiến thức khoa học, kỹ thuật, kỹ năng nghề. Nhiều địa phương xuất hiện những tổ hợp tác, hợp tác xã kiểu mới, các câu lạc bộ nghề, góp phần liên kết sản xuất, tạo ra chuỗi giá trị trong nông nghiệp.

Liên kết “4 nhà” để nâng cao hiệu quả

Bên cạnh những kết quả đạt được, thực tế ở tỉnh Gia Lai vẫn cho thấy những “điểm nghẽn”, hạn chế cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả đào tạo nghề cho LĐNT. Thạc sĩ Phạm Văn Điều, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Gia Lai chia sẻ: Phần lớn LĐNT ở tỉnh Gia Lai là đồng bào dân tộc thiểu số, họ không những hạn chế về trình độ, nhận thức mà còn có những phong tục, tập quán lạc hậu và tâm lý thụ động trong học nghề, tìm việc làm. Vì vậy, công tác đào tạo nghề gặp rất nhiều khó khăn, đòi hỏi phải có những mô hình, cách làm sáng tạo và các chính sách thu hút phù hợp với từng địa phương. Việc đào tạo nghề 3 tháng tại thôn, làng như các địa phương đang làm hiệu quả chỉ mới dừng lại ở nâng cao kỹ năng nghề cho lao động tại chỗ; còn việc đào tạo để khởi nghiệp hoặc làm việc trong các nhà máy, xí nghiệp chưa đáp ứng được. Cần phải có sự liên kết “4 nhà”: Nhà nông (người học), nhà trường, nhà nước, nhà sử dụng lao động theo một quy trình tuyển dụng-đào tạo-giải quyết việc làm. Cái mà LĐNT tỉnh Gia Lai đang cần là đào tạo nghề để tạo ra nhiều việc làm mới.

Cũng theo Thạc sĩ Phạm Văn Điều, Trường Cao đẳng Gia Lai đang thực hiện Đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh “Xây dựng mô hình liên kết giữa cơ sở đào tạo nghề với doanh nghiệp để đào tạo nghề, giới thiệu việc làm cho thanh niên dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Gia Lai” và đã tuyển hơn 100 thanh niên đào tạo thí điểm các nghề: Hàn, may công nghiệp, bảo vệ thực vật theo “đặt hàng” của các doanh nghiệp với phương thức đào tạo lý thuyết, kỹ năng sống tại trường và thực tập, làm việc ở doanh nghiệp.

Ông Vũ Nguyễn Tường Linh, phụ trách tuyển dụng khu vực miền Trung-Tây Nguyên của Công ty Cổ phần Nông nghiệp Trường Hải (THAGRICO) cho rằng, lực lượng LĐNT ở Tây Nguyên nói chung và tỉnh Gia Lai nói riêng thiếu thông tin tuyển dụng, việc làm. Nên việc liên kết “4 nhà” sẽ cập nhật thông tin thị trường lao động và kết nối cung-cầu lao động, trên cơ sở đó tuyên truyền, tuyển dụng, đào tạo theo nhu cầu của thị trường. Trong những năm qua, THAGRICO đặt hàng và tham gia vào quá trình đào tạo nên nguồn nhân lực luôn đáp ứng tốt cho nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh của đơn vị. Tuy nhiên với quy mô và tốc độ phát triển nhanh, THAGRICO đang cần nguồn nhân lực lớn, trong đó có cả thị trường lao động Campuchia.    

Trao đổi với phóng viên, ông Trần Thanh Hải, Phó giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Gia Lai khẳng định: Đào tạo nghề cho LĐNT là một chủ trương lớn, đúng đắn của Đảng, Nhà nước. Tỉnh ủy, UBND và các sở, ngành của tỉnh Gia Lai cũng đề ra nhiều chủ trương, giải pháp nhằm triển khai đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả công tác đào tạo nghề cho LĐNT với 48 nghề (28 nghề nông nghiệp, 20 nghề phi nông nghiệp) trong danh mục đào tạo đã được phê duyệt. Bên cạnh hoàn thiện mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp thì tỉnh còn chú trọng liên kết “4 nhà” với các hoạt động tuyên truyền, hướng nghiệp từ cơ sở; tổ chức đào tạo nghề theo vị trí làm việc trong doanh nghiệp, các khu công nghiệp, làng nghề; đào tạo nghề kết hợp với thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn; đào tạo nghề gắn với phát triển hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và vừa, gắn với thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP)...

NGUYỄN ANH SƠN