Bài 3 - Linh hoạt để tạo nên nhiều đột phá (tiếp theo và hết)

Việc nhận diện những khó khăn, vướng mắc phát sinh đã rõ, có hay chăng là việc điều chỉnh kịp thời những vướng mắc trong quá trình triển khai để giúp thành phố hoàn thiện hơn mô hình thí điểm, thực hiện tốt nhiệm vụ đề ra.

Cán bộ vẫn là yếu tố tiên quyết

Từ thực tiễn hoạt động tại địa phương, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Phạm Tuấn Long cho rằng, để mô hình chính quyền đô thị thực hiện hiệu quả hơn, mấu chốt cuối cùng là vấn đề con người. Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đặc biệt là công chức các phường cần hiểu rõ hơn nữa trách nhiệm và thẩm quyền của mình, để áp dụng cho đúng, chính xác các phần việc mà cấp chính quyền đô thị tại cơ sở đang đặt ra.

Ngoài việc nhận thức được trách nhiệm, thì đòi hỏi ở họ tính quyết đoán, đặc biệt là trình độ hiểu biết về chuyên môn, về pháp luật và đặc biệt là hiểu biết sâu về địa phương, sẽ giúp công tác giải quyết được nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Người dân đến làm thủ tục hành chính tại Bộ phận Một cửa quận Hoàn Kiếm.

Muốn vậy, cần xem xét, điều chỉnh các quy định liên quan đến chế độ chính sách, chuyển đổi cán bộ phường thành công chức hành chính làm việc tại phường để đồng nhất trong quản lý tổ chức bộ máy, tạo động lực để đội ngũ cán bộ phường yên tâm công tác. UBND thành phố cần sớm ban hành đề án vị trí việc làm đối với đội ngũ công chức phường.

Chủ tịch UBND quận Hoàng Mai Nguyễn Minh Tâm đề xuất, đối với việc giao, phân bổ chỉ tiêu biên chế hành chính sự nghiệp hằng năm, cùng với việc giao số lượng biên chế theo vị trí việc làm, thành phố cần quan tâm, tính toán đến các yếu tố thực tiễn của từng địa phương, như: Dân số, tốc độ đô thị hóa, khối lượng công việc... để có cơ sở phân bổ, giao chỉ tiêu biên chế phù hợp với từng địa phương.

Đại diện UBND quận Ba Đình thì cho rằng, cần có hướng dẫn cụ thể việc xây dựng dự toán kinh phí đối với các nhiệm vụ, hoạt động đặc thù của UBND phường, bởi khi thực hiện thí điểm chính quyền đô thị thì thẩm quyền, cơ chế vận hành của phường thay đổi nhưng nhiệm vụ của hệ thống chính trị cơ sở không thay đổi...

Tăng cường hơn nữa vai trò giám sát

Trao đổi với phóng viên, dưới góc độ chuyên gia, PGS,TS Bùi Thị An, nguyên đại biểu Quốc hội khóa XIII đánh giá, sau hơn một năm thí điểm thực hiện, mô hình chính quyền đô thị của TP Hà Nội đã đạt nhiều hiệu quả rõ rệt. Điều này thể hiện qua việc Hà Nội đã chủ động được nhân sự trên cơ sở thực tiễn của mỗi địa phương; có sự phân cấp, phân quyền cụ thể, từng cấp một, chức năng nhiệm vụ rõ ràng.

Nhờ thực hiện mô hình này, việc tổ chức bộ máy chính quyền tại cấp phường trở nên tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, nhanh nhạy và thông suốt hơn. Cơ quan hành chính phường chủ động điều hành, quyết định nhanh những vấn đề cấp bách tại địa bàn trên cơ sở xác định rõ trách nhiệm, rõ người, rõ việc, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy hành chính Nhà nước nhưng vẫn bảo đảm quyền đại diện, làm chủ của nhân dân.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An, đại biểu Quốc hội khóa XIII.

“Không có nhiều nhân sự trong một vị trí nữa thì điều đó giải quyết được nhiều vấn đề như tiết kiện cho ngân sách, bản thân các cán bộ công chức, viên chức rõ hơn trách nhiệm của mình, như vậy làm việc sẽ có hiệu quả tốt hơn”, PGS,TS Bùi Thị An nói.

Điểm nổi bật nữa khi thực hiện chính quyền đô thị mà người dân được hưởng là khi người dân đến làm các thủ tục hành chính tại phường rút ngắn được thời gian đi lại. Nhiều thủ tục hành chính giải quyết được ngay vì chủ tịch phường đã ủy quyền cho đồng chí công chức tư pháp hộ tịch làm công tác ký chứng thực các giấy tờ, văn bản theo quy định.

Tuy nhiên, PGS,TS Bùi Thị An cũng cho rằng, khi mới đi vào thực hiện mô hình, nghị quyết nào đó thì đều sẽ nảy sinh nhiều vấn đề. Chẳng hạn như việc sáp nhập một số phường với nhau, tạo ra phường quy mô lớn, trong khi số lượng công chức có hạn. Những vấn đề này có thể dần giải quyết được trên cơ sở thực tiễn. Cùng với việc giao số lượng biên chế theo vị trí việc làm, TP Hà Nội cần quan tâm, tính toán đến các yếu tố thực tiễn của từng địa phương như dân số, tốc độ đô thị hóa, khối lượng công việc... để có cơ sở phân bổ, giao chỉ tiêu biên chế phù hợp. Trong quá trình thực hiện đối với phường quá lớn thì cần có sự sắp xếp, bổ sung nhân sự…

Với việc bỏ hội đồng nhân dân (HĐND) cấp phường, theo PGS,TS Bùi Thị An, điều này cũng thiếu vắng đi một kênh rất quan trọng đại diện cho ý kiến, nguyện vọng chính đáng của người dân. Tuy nhiên, khi giao trách nhiệm này cho các tổ chức chính trị xã hội khác, đặc biệt mà Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) thì có thể làm thay thế được HĐND, mặc dù về chức năng không hoàn toàn giống nhau nhưng chức năng giám sát thì MTTQ có thể làm được.

Đối với tổ chức chính quyền, đây là vấn đề lớn, làm sao để chọn cán bộ cấp phường thực sự là những người đủ tiêu chuẩn, đủ đức, đủ tài thì trước hết phải chọn người cán bộ phải là người “công bộc” của dân. Khi bộ máy hành chính có những người đủ tiêu chí đó thì tính việc bỏ HĐND cấp phường không có vấn đề gì lớn.

Trong quá trình triển khai thực tế thí điểm bỏ HĐND cấp phường thì một số phường, một số nơi đã làm tốt nhưng một số nơi chưa làm tốt, nên nhân dân vẫn phản ánh. “Tôi cho rằng tới đây vai trò giám sát của MTTQ cần được nâng lên thực sự, không chỉ bằng lý luận, văn bản mà phải bằng thực tiễn để MTTQ có đầy đủ quyền năng thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Sau khi MTTQ giám sát, đưa ý kiến tới cấp chính quyền thì cấp chính quyền cần trả lời lại đến nơi đến chốn, như vậy việc bỏ HĐND cấp phường sẽ đạt hiệu quả như mong đợi”, PGS,TS Bùi Thị An nhấn mạnh.

Mô hình chính quyền đô thị hướng tới mục tiêu cốt lõi là phục vụ người dân tốt hơn.

Để mô hình chính quyền đô thị hoạt động hiệu quả hơn và đạt được mục tiêu tinh giản bộ máy, tinh giản biên chế, thu gọn bộ máy, PGS,TS Bùi Thị An cho rằng, vấn đề tăng cường hoạt động giám sát, thanh kiểm tra là vô cùng quan trọng.

“Để đánh giá địa phương nào, nơi nào, khâu nào làm tốt cần phải được giám sát thường xuyên, đặc biệt tăng cường vai trò giám sát của MTTQ, các tổ chức chính trị xã hội. Như vậy bộ máy hoạt động của các cấp chính quyền cơ sở sẽ hoạt động tốt theo đúng luật pháp, đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân. Tức là lấy sự hài lòng của nhân dân là chính”, PGS,TS Bùi Thị An khẳng định.

Song song với đó, kết luận của giám sát phải công bố công khai, việc trả lời giám sát của MTTQ cũng cần công khai và người cuối cùng là người dân đánh giá có hiệu quả hay không. Ngoài ra cần có kế hoạch thanh tra, kiểm tra đối với các phòng chuyên môn, các đơn vị sự nghiệp và UBND các phường, có thể là tổ chức 6 tháng/lần, đột xuất hoặc trước khi tổ chức các hội nghị dưới sự chủ trì MTTQ… thì chắc chắn việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị này sẽ thắng lợi.

Những “quả ngọt đầu mùa” trong một năm qua đã khẳng định việc áp dụng mô hình với TP Hà Nội là hoàn toàn đúng đắn. Vì vậy, cùng với sự điều chỉnh, linh hoạt, trong thực hiện, các địa phương trên địa bàn TP cần duy trì tinh thần, quyết tâm, tạo đột phá hơn nữa trong phục vụ người dân, doanh nghiệp, để tạo nên nhiều “quả ngọt” cho mùa sau...

HUY DƯƠNG – HOÀNG LAN