Sau hơn một năm thí điểm, nghị quyết đã đem lại những “quả ngọt” ban đầu, trong đó, dễ nhận thấy nhất là bộ máy chính quyền trở nên gọn nhẹ, hoạt động nhanh, thông suốt hơn, từ đó đáp ứng tốt các yêu cầu của người dân hơn.

Tuy nhiên, việc thay đổi phương thức hoạt động của cả một bộ máy chính quyền đã duy trì nhiều năm là việc không phải “một sớm một chiều”, đòi hỏi nhiều quyết tâm, nỗ lực cùng những cơ chế đặc thù phù hợp với thực tiễn triển khai, để những “mùa” sau thu về nhiều thật nhiều “trái ngọt”.

Bài 1: Chính quyền và người dân đều được lợi

Xuất phát từ đòi hỏi thực tiễn, mô hình chính quyền đô thị sau khi được áp dụng tại Hà Nội đã tạo nhiều chuyển biến tích cực. Các cơ quan, đơn vị tại thành phố đã điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy đảm bảo không bỏ sót nhiệm vụ và không chồng chéo chức năng, phân định rõ đơn vị chủ trì, phối hợp, rõ đầu mối, rõ trách nhiệm. Chính quyền hoạt động theo hướng gọn nhẹ vừa tăng tính chủ động điều hành, quyết định nhanh những vấn đề cấp bách trên địa bàn, vừa hướng đến phục vụ người dân tốt hơn, nhận được nhiều lời khen tích cực.

Bộ máy gọn lẹ, nhanh nhạy

Một điểm mới trong vận hành mô hình chính quyền đô thị tại Hà Nội là để phục vụ người dân nhanh nhất, chủ tịch UBND phường được ủy quyền cho công chức tư pháp, hộ tịch thực hiện ký chính thực và đóng dấu đối với chứng thực bản sao, các giấy tờ văn bản, chữ ký. 

Người dân đến làm thủ tục tại phường Hàng Trống, quận Hoàn Kiếm. 

Vì vậy, người dân khi đến làm thủ tục hành chính tại các phường đã có thể rút ngắn được thời gian đi lại, nhiều thủ tục hành chính được giải quyết ngay. Tại Bộ phận Một cửa quận Hoàn Kiếm, chị Nguyễn Thị Thu (ở Hàng Bài, Hoàn Kiếm) phấn khởi cho biết, một năm nay, người dân muốn xin chứng thực sao y bản chính các văn bản, giấy tờ không còn phải đợi lâu như trước. “Trước đây, việc đi làm thủ tục hành chính là nỗi ám ảnh với không ít người dân. Không những phải đi lại nhiều lần, người dân còn phải chịu đựng thái độ hạch sách, cửa quyền của cán bộ công chức. Giờ thì khác, tới các bộ phận một cửa từ phường lên quận đều ghi nhận một sự thay đổi rất lớn từ thời gian và thái độ phục vụ người dân. Nền hành chính xin - cho đã hết thời, giờ là phục vụ rồi”- chị Thu vui vẻ chia sẻ.

Khoe những giấy tờ chứng thực vừa làm xong trong chưa đầy 30 phút, bà Trần Thị Cúc (phường Hàng Bồ) kể: “Tôi tới nơi bấm số rồi ngồi chờ, đến lượt mình, cán bộ tư pháp nhận hồ sơ sẽ thẩm định, nếu giấy tờ hợp lệ sẽ được ký, đóng dấu và trả hồ sơ ngay. Thời tiết nắng nóng như thế này mà thời gian làm thủ tục khá nhanh, cán bộ hướng dẫn nhiệt tình, tươi cười niềm nở thì còn gì bằng”.

Trao đổi với phóng viên, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Phạm Tuấn Long cho biết: Là địa bàn có cư dân sinh sống lâu đời, rất nhiều các loại giấy tờ cần phải xác minh, xác nhận, quận Hoàn Kiếm đã yêu cầu đội ngũ cán bộ phải nắm chắc hồ sơ lưu trữ; hiểu rõ trách nhiệm của mình; tinh thần, thái độ phục vụ người dân phải thay đổi theo tích cực hơn. Mặt khác, phải tuân thủ thời gian, đáp ứng yêu cầu của người dân.

Đặc biệt, sau khi áp dụng mô hình chính quyền đô thị, quận đã sắp xếp tổ chức bộ máy, cán bộ tại UBND các phường. Sau sắp xếp đã giảm 26 chức danh lãnh đạo, quản lý cấp phường (đạt 32%); giảm 16 công chức phường (đạt 10%). Tổ chức bộ máy chính quyền tại phường được tinh gọn; các văn bản, chỉ đạo trung gian được giảm bớt đã giúp giải quyết nhanh hơn, liền mạch hơn.

Với mô hình chính quyền đô thị, người dân Thủ đô không phải chờ quá lâu cho một thủ tục hành chính. 

Đáng kể, công tác giải quyết các vấn đề liên quan đến người dân và doanh nghiệp được thực hiện nhanh gọn với mô hình “Các thủ tục hành chính không chờ”. Theo thống kê, trong thời gian thực hiện “thủ tục hành chính không chờ”, UBND quận Hoàn Kiếm đã tiếp nhận và giải quyết trên 7.200 hồ sơ, đồng thời nhận được kết quả đánh giá hài lòng của người dân. Một số phường như Chương Dương, Cửa Nam, Hàng Mã không chỉ đáp ứng được yêu cầu mà cán bộ ở các phường này còn phát huy tính sáng tạo, chủ động đề xuất thêm một số lĩnh vực “không chờ”, như: Giải quyết thủ tục trong lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội…

Tinh thần, trách nhiệm được nâng cao

Việc chủ tịch UBND phường ủy quyền cho cán bộ tư pháp ký, đóng dấu vào các văn bản sao, chứng thực chữ ký là một giải pháp cải cách hành chính mang tính đột phá. Việc này vừa tạo thuận lợi cho người dân, vừa giúp lãnh đạo phường có thời gian nhiều hơn cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và kiểm soát công việc hiệu quả.

Nhiều địa phương còn rất sáng tạo, linh động trong hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính. 

Nhớ lại ngày đầu tiên “bấm nút” khởi động mô hình mới, ông Trần Nhật Thái, Chủ tịch UBND phường Hàng Bột (quận Đống Đa) cho biết, phường đã triển khai vận hành chính quyền theo mô hình chính quyền đô thị trong không khí phấn khởi, kỳ vọng. Phường đã được quận quan tâm chuẩn bị chu đáo từ nhân sự, hoàn thiện ngân sách tài chính, đến nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị giải quyết thủ tục hành chính. Cùng với đó là yêu cầu cán bộ, công chức phải đổi mới tư duy, năng động trong thực hiện công vụ, thực hiện công việc theo đúng trách nhiệm để tạo được sự thay đổi căn bản.

“Ở mô hình mới, trách nhiệm của chủ tịch phường trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết. Từ lãnh đạo, quản lý, điều hành công việc theo quy chế làm việc. Do đó bản thân lãnh đạo phường cũng phải nêu cao tinh thần chủ động và sáng tạo, kỹ năng ra quyết định trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao”, ông Trần Nhật Thái nói.

Ông Nguyễn Anh Dũng, Chủ tịch UBND phường Vĩnh Phúc (quận Ba Đình) cho hay: “Ngay từ khi bắt đầu thực hiện phường đã bắt nhịp rất nhanh, trơn tru. Thời gian qua, cán bộ, công chức phường đã có sự thay đổi lớn về cách làm việc, rõ người, rõ trách nhiệm hơn trong phân công nhiệm vụ. Để có kết quả như vậy thì trước đó phường đã chủ động thực hiện tất cả kế hoạch của thành phố và quận, xây dựng quy chế làm việc của chính quyền phường, không để có sự gián đoạn khi chuyển giao thực hiện mô hình chính quyền đô thị”.

Chủ tịch UBND phường Vĩnh Phúc chia sẻ thêm, hiện nay phường có 23.000 dân. Trong thời gian dịch Covid-19 bùng phát, mọi hoạt động đều dồn cho công tác phòng, chống dịch, mô hình chính quyền đô thị đã khẳng định ưu thế, linh hoạt khi chủ tịch UBND phường điều hành theo chế độ thủ trưởng. Những chỉ đạo của lãnh đạo phường đảm bảo nhanh chóng, kịp thời, đáp ứng được tình thế cấp bách. Nhờ vậy, các biện pháp phòng, chống dịch như lập chốt trực, xét nghiệm toàn bộ dân cư, tiêm vắc xin được diễn ra thông suốt, đúng kế hoạch…

 Chính quyền đô thị giúp nâng cao trách nhiệm cán bộ công chức.

Dù không tổ chức HĐND phường nhưng quyền dân chủ và giám sát của người dân vẫn được bảo đảm bằng nhiều hình thức như trên các phương tiện truyền thông, thông qua các cuộc họp tổ dân phố, giám sát của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cộng đồng dân cư...

Tại phường Hoàng Liệt (quận Hoàng Mai), trong một năm qua, ngoài 45 buổi tiếp công dân tại trụ sở UBND phường, Hoàng Liệt đã tổ chức hai hội nghị đối thoại giữa Chủ tịch UBND phường với nhân dân. Việc giải quyết các kiến nghị của nhân dân tại hội nghị đối thoại đạt kết quả 99% tổng số kiến nghị.

Tương tự, tại phường Hàng Bột, quyền dân chủ và giám sát của nhân dân vẫn được bảo đảm bằng nhiều hình thức. Để bảo đảm dân chủ và công khai minh bạch, các hoạt động của UBND phường được đưa tin trên Cổng thông tin điện tử, loa truyền thanh; niêm yết công khai tại bộ phận một cửa hoặc nhà sinh hoạt cộng đồng khu dân cư để người dân được biết… Nếu người dân muốn liên hệ, phản ánh đến HĐND cấp trên có thể thông qua Ban công tác Mặt trận. Điều này cũng giúp nâng cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc tại địa phương..

(Còn nữa)

HUY DƯƠNG - HOÀNG LAN