Hơn 50 năm đã trôi qua, nhưng tinh thần chiến đấu quả cảm và sự hy sinh anh dũng của 7 dũng sĩ Điện Nam trên quê hương, đất mẹ Quảng Nam “trung dũng, kiên cường, đi đầu diệt Mỹ” luôn được cấp ủy, chính quyền, nhân dân, thế hệ trẻ hôm nay của thị xã Điện Bàn nhắc nhớ, khắc ghi.
Cuối năm 1969, đầu năm 1970, quân Mỹ, ngụy và Nam Triều Tiên ráo riết xúc tiến cái gọi là “Chương trình bình định cấp tốc” trên chiến trường Quảng Đà (Quảng Nam, Đà Nẵng) nói chung, huyện Điện Bàn (nay là thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) nói riêng; chúng điên cuồng dồn dân, lập ấp, dựng đồn bốt, tháp canh, dàn quân càn quét, bắn phá vào các vùng giải phóng xung quanh Đà Nẵng, đánh phá mạnh vào khu vực cánh đồng huyện Điện Bàn, trong đó, trọng điểm nhất là xã Điện Nam (nay là xã Điện Nam Bắc, thị xã Điện Bàn) gây cho bộ đội và nhân dân ta rất nhiều tổn thất, đau thương.
Để đẩy mạnh cuộc kháng chiến, chủ động tuyên truyền đưa dân về vùng cũ; tiếp tục xây dựng, củng cố, duy trì và phát triển các cơ sở”, Huyện ủy Điện Bàn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng Điện Nam làm căn cứ bàn đạp, hành lang cơ động của các lực lượng cách mạng để tiến công, tiêu diệt các mục tiêu quân sự của địch ở Đà Nẵng, Hội An, chi khu quận lỵ Điện Bàn. Đầu năm 1969, Đội công tác xã Điện Nam do đồng chí Nguyễn Thảng (Nguyễn Thanh Thản) - Bí thư Đảng ủy xã Điện Nam làm Đội trưởng chính thức được thành lập, trực tiếp tham gia chiến đấu tại vùng đông huyện Điện Bàn.
    |
 |
| Thân nhân, gia đình liệt sĩ Nguyễn Thảng - nguyên Đội trưởng Đội công tác xã Điện Nam giai đoạn 1969 – 1972. |
Biên chế của Đội gồm 7 người, là những cán bộ, du kích có bề dày kinh nghiệm hoạt động trong lòng địch, có bản lĩnh chính trị vững vàng và năng lực lãnh đạo, chỉ huy, vận động quần chúng. Đây là tổ chức mang tính đặc thù, thể hiện sự sáng tạo trong đấu tranh cách mạng của quân và dân Điện Bàn, phù hợp với yêu cầu tác chiến trong các “vành đai diệt Mỹ” ở Quảng Nam.
Để xây dựng cơ sở cách mạng rộng khắp, Đội công tác thường xuyên đưa lực lượng về bám trụ tại làng Cẩm Sa và các thôn Phong Hồ Tây, Quảng Hậu Tây, Cồn Khe, Chương Phô… thực hiện “sống giữa lòng dân”, “một tấc không đi, một ly không rời”, kiên trì tuyên truyền, vận động nhân dân bỏ khu dồn trở về quê cũ; phối hợp với các lực lượng tăng cường trinh sát, nắm địch, tổ chức các trận đánh du kích, nhỏ lẻ để tiêu hao, tiêu diệt sinh lực, phá vỡ thế kìm kẹp, bao vây của địch, ngăn không cho chúng mở tuyến đường từ Đà Nẵng đi Hội An…, góp phần củng cố và mở rộng vùng giải phóng, bảo vệ hành lang và vùng cứ cách mạng. Trước đói, đau, đạn, địch và sự lùng sục, chống trả, đàn áp dã man của kẻ thù, các cán bộ, đảng viên Chi bộ Đội công tác đều xác định “Trong bất cứ tình huống nào cũng không lùi bước; quyết tâm chiến đấu đến cùng để bảo vệ từng mảnh vườn, thửa ruộng, bảo vệ từng mạng sống con người”.
Đầu năm 1971, do bị thất bại nặng nề ở chiến trường Đường 9 - Nam Lào, địch quay về củng cố phòng thủ Đà Nẵng đề phòng ta tấn công vào thành phố. Tại Điện Bàn, chúng ráo riết đôn quân bình định nông thôn, đẩy mạnh các hoạt động do thám, gián điệp, dùng lực lượng bảo an, dân vệ, cảnh sát tề ngụy của các thôn xã ngày đem lùng sục, bắt bớ, thanh lọc người dân nhằm phá vỡ cơ sở cách mạng, đẩy lực lượng du kích, cán bộ của ta ra ngoài quần chúng; dùng máy ủi, máy xúc san bằng các khu vực nghi ngờ có lực lượng ta trú ẩn; thiết lập các vùng trắng, không có dân, không có lực lượng cách mạng; lập ra rất nhiều đồn bốt để o ép dân lành. Nhằm đập tan âm mưu, thủ đoạn của địch, sau một thời gian ngắn điều nghiên, chuẩn bị, Đội công tác xã Điện Nam tổ chức trận tập kích, đánh mạnh vào đồn Phong Hồ Tây, tiêu diệt gọn tên Chi cục trưởng cảnh sát và đồng bọn, bắt sống hai tên cán bộ bình định của địch.
|
 |
Người dân phường Điện Nam Bắc thắp hương tưởng nhớ, tri ân sự hy sinh anh dũng của 7 dũng sĩ Đội công tác xã Điện Nam.
|
Trước sự lùng sục ráo riết của kẻ thù, đầu năm 1972, Đội công tác xã Điện Nam quyết định chọn khu vườn của gia đình ông Lợi, nằm cạnh bến đò Cẩm Sa (nay thuộc khối phố Cẩm Sa, phường Điện Nam Bắc) làm địa bàn trú quân và cơ động chiến đấu. Tuy nhiên, chỉ ít ngày sau, Mỹ-ngụy đã phát hiện ra địa điểm trú quân này. Sáng 19-1-1972, sau nhiều giờ bắn phá chuẩn bị, dưới sự dẫn dắt, chi viện của không quân, pháo binh, tàu chiến, xe tăng, xe bọc thép, khoảng một đại đội bộ binh của địch bắt đầu nổ súng, tràn vào thôn Cẩm Sa.
Dưới sự chỉ huy của Bí thư chi bộ, Đội trưởng Nguyễn Thảng, cán bộ, đội viên Đội công tác xã Điện Nam kiên cường nổ súng, ngăn chặn, tiêu diệt địch. Tại Miếu ông Lợi, một xe tăng địch bị ta tiêu diệt gọn, bốc cháy ngùn ngụt. Khi tốp địch đầu tiên đi vào trận địa phục kích của Tổ 2, từ hầm bí mật, du kích ta bất ngờ xông lên, nổ súng đánh chặn quyết liệt. Cách đó không xa, 1 chiếc máy bay HU1A của địch cũng bị ra bắn hạ, rơi ngay tại chỗ. Nhiều cán bộ, đội viên dù bị thương ở đầu, ở tay, ở chân, máu chảy ướt cả một đoạn hào vẫn nhất định không rời trận địa, cùng đồng đội kiên cường đánh địch.
Trong cuộc chiến đấu không cân sức diễn ra suốt 10 giờ liên tục, các cán bộ, đội viên Đội công tác xã Điện Nam đã loại khỏi vòng chiến đấu 47 tên Mỹ, ngụy, bắn cháy 1 xe tăng, bắn rơi 1 máy bay, bắn hỏng 1 xe bọc thép lần. Người này ngã xuống, người khác tiếp tục xông lên, kiên cường nổ súng đánh địch đến viên đạn, hơi thở cuối cùng. Tối muộn, tiếng súng tạm yên, thấy kẻ địch âm mưu đưa thi thể các chiến sĩ của ta ra bêu ở đầu làng, nhân dân Điện Nam bất chấp hiểm nguy, kiên quyết đấu tranh, buộc chúng phải bàn giao thi thể các anh cho gia đình, người thân chăm lo hậu sự.
Ghi nhớ công ơn, sự hy sinh anh dũng của 7 dũng sĩ Đội công tác xã Điện Nam, sau ngày giải phóng, nhân dân Cẩm Sa đã lập miếu thờ các anh ngay tại vườn ông Lợi (miếu ông Lợi). Mấy chục năm qua, nơi đây luôn là địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống, tinh thần yêu nước cho thế hệ trẻ, nhân dân Điện Nam. Trong những ngày cuối tháng 8, đầu tháng 9-2023 lịch sử này, Đảng ủy, UBND, lực lượng chức năng phường Điện Nam Bắc và thị xã Điện Bàn vẫn đang tích cực xây dựng, hoàn thiện hồ sơ, đề nghị Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho Đội công tác xã Điện Nam.
HÙNG HÀ
*Mời bạn đọc vào chuyên mục Tư liệu Hồ sơ xem các tin, bài liên quan.