Sau lễ chào cờ, Thiếu tướng Vương Thừa Vũ, Đại đoàn trưởng Đại đoàn 308 - Đại đoàn Quân Tiên Phong, Chủ tịch Ủy ban Quân chính thành phố trịnh trọng đọc "Lời kêu gọi nhân ngày Thủ đô giải phóng" của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào, chiến sĩ.

Trước đó, những chiến sĩ ưu tú của Trung đoàn 102 -  Trung đoàn Thủ đô, Đại đoàn 308 vinh dự được gặp và nghe Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn tại Đền Hùng. Đại tá Đàm Tái Hưng, nguyên Đại đội trưởng Đại đội Pháo binh 201 (Đại đoàn 308), người có vinh dự được tham gia cuộc gặp lịch sử này kể lại: “Trung tuần tháng 9-1954, đơn vị tôi đang làm công tác chuẩn bị về tiếp quản Thủ đô thì nhận lệnh, cán bộ chỉ huy từ cấp đại đội trở lên đi nhận một nhiệm vụ quan trọng. Sáng 19-9-1954, các lực lượng đã tập trung đông đủ ở đền Giếng (thuộc Khu di tích Đền Hùng, Phú Thọ). Chúng tôi không ngờ là được gặp Bác Hồ. Sau khi nghe Phó đại đoàn trưởng Vũ Yên báo cáo, Bác ân cần căn dặn về nhiệm vụ tiếp quản Thủ đô, về tình hình nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới... Nói chuyện với các chiến sĩ, Người rất ân cần và giản dị, động viên chúng tôi trong mọi hoàn cảnh đều phải cố gắng hoàn thành nhiệm vụ”.

Quang cảnh lễ chào cờ đầu tiên mừng Hà Nội giải phóng. Ảnh tư liệu

Sau hơn 8 năm xa Hà Nội, được trở về trong niềm vui chiến thắng, những chiến sĩ Trung đoàn Thủ đô ngày ấy không khỏi bùi ngùi nhớ về 60 ngày đêm quyết tử, kiên cường chiến đấu, kìm chân quân Pháp, tạo điều kiện để các cơ quan Trung ương rút lên chiến khu an toàn. Sinh thời, mỗi cuộc gặp mặt, nói chuyện truyền thống với thế hệ trẻ, Đại tá Nguyễn Trọng Hàm, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn Thủ đô luôn nhắc đến lá thư động viên cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn của Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi quyết định để đơn vị rút khỏi Hà Nội tháng 2-1947. Trong thư, Đại tướng khẳng định: Các chiến sĩ đã chiến đấu hai tháng ròng rã để giữ vững ngọn cờ nước Việt giữa Thủ đô Hà Nội... Chúng ta sẽ chiến đấu cho đến ngày Tổ quốc độc lập, thống nhất; cho đến ngày Thủ đô Hà Nội được rạng mặt làm Thủ đô một nước độc lập, thống nhất. Ta thề Thủ đô sẽ chiến thắng quân thù. (Cuộc rút lui toàn thắng, Tạp chí Lịch sử quân sự, số 14 (tháng 2-1987). 

Và lời thề ấy đã trở thành hiện thực. Sau Chiến thắng Điện Biên Phủ “chấn động địa cầu” tháng 5-1954, Hà Nội lại được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng và những người con ưu tú trở về, mở ra chương mới trong chặng đường phát triển của Thủ đô nói riêng, nước Việt Nam nói chung.

 Đại đoàn Quân Tiên Phong tiến về Hà Nội ngày 10-10-1954. Ảnh tư liệu

Đây là một cuộc trở về hiếm có trong lịch sử. Chúng ta không đánh mà giải phóng được Thủ đô trong không khí tưng bừng “Năm cửa ô đón mừng đoàn quân tiến về”. Hôm ấy, Thiếu tướng Vương Thừa Vũ (sau là Trung tướng, Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam) với cương vị Chủ tịch Ủy ban Quân chính thành phố Hà Nội đứng trên chiếc xe com-măng-ca mui trần, giơ tay chào đồng bào.

Sau ông là bác sĩ Trần Duy Hưng, Phó chủ tịch Ủy ban Quân chính thành phố. Trong hồi ký “Trưởng thành trong chiến đấu” xuất bản năm 1985, Trung tướng Vương Thừa Vũ kể lại: “Hôm nay Hà Nội là rừng cờ hoa. Càng tiến sâu vào trong lòng Hà Nội, càng khó nén nổi xúc động, mắt nhòa lệ vì niềm vui gặp mặt, niềm vui về lại Thủ đô. Nhất là các cán bộ, chiến sĩ năm xưa đã chiến đấu trên mảnh đất này khi được lệnh ra đi đã hứa với Hà Nội sẽ trở về: Ra đi hẹn một ngày về, Ba Đình còn đó, người thề còn đây. Và lời hứa đó hôm nay đã thành sự thật”.

Thư Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Hà Nội. Ảnh tư liệu

Tại lễ chào cờ đầu tiên mừng Thủ đô giải phóng, Thiếu tướng Vương Thừa Vũ đã trịnh trọng đọc toàn văn “Thư Hồ Chủ tịch gửi đồng bào Hà Nội”. Thư có đoạn: “Tám năm qua, Chính phủ phải xa rời Thủ đô để kháng chiến cứu nước. Tuy xa nhau, nhưng lòng Chính phủ luôn luôn gần cạnh đồng bào. Ngày nay, do nhân dân ta đoàn kết nhất trí, quân đội ta chiến đấu anh dũng, hòa bình đã thắng lợi, Chính phủ lại trở về Thủ đô với đồng bào. Muôn dặm một nhà, lòng vui mừng khôn xiết kể!

...Từ nay, Chính phủ và nhân dân ta phải cùng nhau cố gắng nhiều để khôi phục, củng cố và phát triển đời sống tinh thần và vật chất của Thủ đô ta... Sau cuộc biến đổi lớn, việc khôi phục lại đời sống bình thường sẽ phức tạp, khó khăn. Nhưng Chính phủ có quyết tâm, toàn thể đồng bào Hà Nội đồng tâm nhất trí góp sức với Chính phủ, thì chúng ta nhất định vượt được mọi khó khăn và đạt được mục đích chung: Làm cho Hà Nội thành một Thủ đô yên ổn, tươi vui và phồn thịnh”. 

Trong hồi ký, Trung tướng Vương Thừa Vũ kể rằng, khi trực tiếp đọc thư của Bác trước rừng cờ hoa và hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ, nhân dân, vì những tiếng hô chứa chan lòng kính yêu lãnh tụ của nhân dân Thủ đô, ông cũng rất xúc động, không cầm được nước mắt, nên đã phải dừng lại ít phút mới đọc xong toàn bộ Thư Bác.

Nhớ lời Bác dạy, 71 năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô đã luôn nỗ lực xây dựng, phát triển để có một Hà Nội của hôm nay, được bạn bè thế giới biết đến là điểm đến an toàn và hấp dẫn, bởi sự trách nhiệm của chính quyền, sự thân thiện của người dân và sự phong phú, đặc sắc của văn hóa. Với những thành tựu trong các lĩnh vực, Hà Nội được bạn bè quốc tế biết đến và vinh danh là "Thành phố vì hòa bình", "Thành phố sáng tạo"...

Cột cờ Hà Nội và Hoàng thành Thăng Long ngày nay. Ảnh: TUẤN HUY

Hà Nội hiện đang cùng cả nước nỗ lực thực hiện các mục tiêu Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2021 - 2030: "Phấn đấu đến năm 2030, nước ta trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao"; quyết tâm thực hiện thắng lợi Di chúc thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Hà Nội cùng cả nước đồng lòng xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới. Thực hiện tốt đường lối của Đảng, chúng ta đã và đang góp phần xây dựng Hà Nội ngày thêm "yên ổn, tươi vui và phồn thịnh” như mong ước của Người.

NGUYỄN QUANG THỊNH (Trường Sĩ quan Lục quân 1)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.