Nhưng để chống dịch thành công thì nhân tố quan trọng nhất lại nằm ở lòng tin và sự đồng thuận, đoàn kết của mọi người dân thành phố.

Những tin nhắn hoang đường

Sáng 14-7, rất nhiều người dùng mạng xã hội ở TP Hồ Chí Minh nhận được hai tin nhắn có nội dung (chúng tôi trích nguyên văn, kể cả cách nhắn sai chính tả): “Em rể của chị trong nhóm đại học su phạm, là bsbv Chợ Rẫy, hiện ảnh đang ở bv dã chiến số 2, ảnh nhắn về SG giờ không thua Ấn Độ đâu, số ca nặng tăng rất nhanh. Ảnh dặn 2 tuần nữa sẽ thê thảm lắm, dặn người trong nhà trữ thêm đồ ăn và ở yên trong nhà...”. “Khuya nay hoặc ngày mai SG sẽ ra công văn giờ giới nghiêm cho người dân, ngưng tất cả các ngành nghề kể cả ngân hàng và báo chí nhe mọi người...”.

leftcenterrightdel
 Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh tham gia thực hiện nhiệm vụ tại các chốt, trạm kiểm soát dịch ở cửa ngõ TP Hồ Chí Minh.

 

leftcenterrightdel
 Lực lượng vũ trang quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh phối hợp kiểm soát người và phương tiện để thực hiện Chỉ thị 16/CT-TTg.

Những tin nhắn này lan truyền với tốc độ chóng mặt. Hậu quả của nó là kéo theo một bộ phận đông đảo người dân đổ xô đến các siêu thị, điểm bán hàng mua hàng theo kiểu “khuân vác”, khiến cán bộ chức năng ở nhiều khu vực phải vất vả giữ trật tự, duy trì khoảng cách, bảo đảm an toàn phòng, chống dịch. Cùng thời điểm, trên mạng xã hội xuất hiện những hình ảnh phản cảm, ghi lại cảnh một số người chất thức ăn, thực phẩm đầy ắp, ngất ngưởng trên các xe đẩy, tuồn hàng ra ngoài đầu cơ, bán lại với giá cao để trục lợi.

Ghi nhận của phóng viên Báo Quân đội nhân dân trong buổi trưa cùng ngày ở một số siêu thị trên địa bàn các quận 3, 5, 10... đa số kệ hàng trống trơn, thực phẩm, rau, củ bị mua theo kiểu “vơ vét” sạch. Ngay sau đó, Ban Tuyên giáo Thành ủy TP Hồ Chí Minh đã lên tiếng, khẳng định những thông tin trên là xuyên tạc, sai sự thật. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân không chia sẻ, không làm theo mà cần cập nhật thông tin từ mạng lưới báo chí chính thống để chung sức cùng thành phố chống dịch.

leftcenterrightdel
 Trưa 14-7, rất đông người dân tụ tập về siêu thị Co.op Mart trên đường Hoàng Sa, quận 3 để mua hàng sau khi xuất hiện thông tin thất thiệt. Ảnh: PHAN TÙNG SƠN

Trước đó, vào ngày 9-7, trước thời điểm TP Hồ Chí Minh thực hiện Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ, mạng xã hội cũng rộ thông tin thành phố sẽ khan hiếm hàng thiết yếu, giá cả sẽ tăng cao khiến một bộ phận không nhỏ người dân đổ xô đi mua hàng dự trữ, gây nên tình trạng “cháy” hàng, sốt giá cục bộ...

Vấn đề đặt ra ở đây là tại sao chỉ một vài cái tin nhắn mà tác động của nó đối với đời sống xã hội lại mạnh đến như thế? Dưới góc nhìn của tâm lý và xã hội học, giới chuyên gia cho rằng cách đối tượng tung tin thất thiệt được thực hiện khá bài bản, giả mà như thật. Họ thường dẫn thông tin theo kiểu được tiết lộ từ một nguồn nào đó mang tính riêng tư (người nhà, anh em, bạn thân... giữ cương vị nào đó trong các cơ quan chuyên môn). Cách tung tin thất thiệt cũng được thực hiện y như thật, cố tình nhắn kiểu vội vàng, viết tắt, sai chính tả... để người dân nhận được sẽ tin ngay đó là “tin mật” được rò rỉ.

Tuy nhiên, chỉ cần bình tĩnh một chút, ai cũng dễ dàng nhận ra sự phi lý của những thông tin thất thiệt kia. Đã là “tin mật”, “tin riêng”... thì chả ai dại gì sử dụng các kênh, công cụ chia sẻ, lan truyền chóng mặt để bàn dân thiên hạ biết trong một khoảng thời gian rất ngắn như vậy. Rõ ràng, việc làm này đã được chuẩn bị, sắp đặt thực hiện rất bài bản nhằm mục đích phá hoại.

Dưới góc nhìn văn hóa và phát triển, Tiến sĩ Nguyễn Thị Kim Liên, Trưởng khoa Văn hóa và Phát triển, Học viện Chính trị (Khu vực II), cho rằng đã và đang có những “khoảng trắng” trong văn hóa lòng tin của người dân, tạo nên những “rung lắc”, dao động trong một bộ phận đời sống xã hội về tinh thần chống dịch. Đây chính là những bất cập, lực cản của chiến lược chống dịch từ phía người dân-nhân tố giữ vai trò quyết định thành công của nhiệm vụ “chống dịch như chống giặc”. Vấn đề này phải có giải pháp giải quyết kịp thời, rút kinh nghiệm nghiêm túc ngay từ hệ thống chính trị ở cơ sở để không tái diễn. Cơ quan điều tra cần nhanh chóng vào cuộc, truy tìm đối tượng tung tin thất thiệt, xử lý nghiêm minh để răn đe. Hệ thống chính trị ở cơ sở cần đặc biệt coi trọng xây dựng lòng tin, tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân ngay từ mỗi khu phố, khu chung cư. Càng khó khăn, phức tạp càng cần phải củng cố lòng tin, tinh thần đoàn kết trong dân.

leftcenterrightdel
  Lực lượng vũ trang quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh phun xịt khử khuẩn các khu vực bị phong tỏa, cách ly.


Người dân cần tin tưởng, đồng thuận, chung tay chống dịch

Theo tìm hiểu của chúng tôi, một trong những nguyên nhân khiến dư luận hoang mang trong những ngày qua chính là con số ca mắc Covid-19 được công bố hằng ngày. Số ca dương tính với virus SARS-CoV-2 liên tục tăng trong những ngày qua, có ngày lên đến 4 con số, khiến một bộ phận dư luận xã hội hoang mang, lan truyền những thông tin tiêu cực, kiểu như “toang”, “bung”, “vỡ trận”... Và đây là kẽ hở xuất hiện thông tin thất thiệt gây hoang mang dư luận, tạo hiệu ứng tiêu cực.

Lý giải nguyên nhân số ca mắc Covid-19 liên tục tăng cao trong những ngày gần đây, bác sĩ Nguyễn Hoài Nam, Phó giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho biết: Chủ trương của thành phố trong điều chỉnh chiến lược dập dịch hiện nay là phải tách nhóm F0 ra khỏi cộng đồng dân cư để khoanh vùng dập dịch hiệu quả. Ngành y tế thành phố được sự chi viện của Bộ Y tế và các lực lượng tình nguyện, đang ráo riết khám sàng lọc, xét nghiệm, cố gắng trong 15 ngày cao điểm sẽ lọc ra các F0 trong cộng đồng. Việc xét nghiệm được ưu tiên tập trung cho các vùng lõi, vùng có nguy cơ cao, sau đó mới xét nghiệm mở rộng ra vùng ngoài. Số ca F0 được phát hiện qua xét nghiệm, khám sàng lọc ở các vùng lõi, khu vực nguy cơ cao của dịch bệnh vì thế sẽ nhiều hơn rất nhiều so với các vùng, khu vực khác. Chính vì vậy mới có hiện tượng biểu đồ số ca F0 được công bố mỗi ngày có xu hướng tăng cao. “Sau khi hoàn thành xét nghiệm các vùng lõi, khu vực có nguy cơ cao, chuyển ra xét nghiệm mở rộng các khu vực khác trong cộng đồng thì chắc chắn biểu đồ số ca nhiễm sẽ giảm. Tách được F0 ra khỏi cộng đồng, chúng ta có điều kiện để nhanh chóng chặn đứng chuỗi lây lan, tiến tới đẩy lùi dịch bệnh”, bác sĩ Nguyễn Hoài Nam nhấn mạnh.

Tại cuộc họp trực tuyến của Thủ tướng Chính phủ với các tỉnh, thành phố phía Nam sáng 15-7, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cũng nhận định số ca mắc Covid-19 tại TP Hồ Chí Minh có thể tiếp tục tăng cao trong vài ngày tới trước khi ổn định và giảm dần.

Trên thực tế, thành phố đã chủ động xây dựng các kịch bản ứng phó với các cấp độ dịch ở mức cao. Hiện tại, dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Y tế, TP Hồ Chí Minh đã triển khai xây dựng hệ thống bệnh viện dã chiến, khu cách ly tổng công suất lên đến 40.000-50.000 giường, đồng thời triển khai cách ly, điều trị các F0, F1 tại nhà theo các phương án, điều kiện chủ động. Vì vậy, mặc dù dịch bệnh diễn biến phức tạp nhưng thành phố đang kiểm soát tình hình, điều chỉnh chiến lược dập dịch đúng hướng. Dù vậy, đây là thời điểm dịch bệnh diễn biến hết sức phức tạp do biến chủng Delta có tốc độ lây lan nhanh. Hơn lúc nào hết, Đảng bộ, chính quyền thành phố cần sự đoàn kết, tin tưởng, đồng thuận cao nhất của nhân dân, từ mỗi người dân. Những biểu hiện hoang mang, dao động dẫn đến những hành vi thiếu kiềm chế, bất hợp tác từ cơ sở không những đi ngược lại lợi ích chung, gây khó khăn, cản trở chiến lược dập dịch mà còn là cái cớ để các thế lực thù địch lợi dụng kích động, chống phá.

BOX: Tại cuộc họp trực tuyến với lãnh đạo TP Hồ Chí Minh ngày 14-7, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 lưu ý, bên cạnh thực hiện quyết liệt các biện pháp phòng, chống dịch, phải tăng cường tuyên truyền, vận động người dân chia sẻ khó khăn, thêm lòng tin vào những giải pháp đang thực hiện cũng như những gì cần làm để giữ được kết quả chống dịch. Thành phố không chỉ thông báo về số ca mắc Covid-19 mỗi ngày mà phải phân tích đầy đủ nguyên nhân, xu hướng các ổ dịch để người dân thêm lòng tin chống dịch.

TÙNG SƠN - HUY VÕ

Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết số 84/NQ-CP