1. Căng thẳng ngoại giao giữa Mỹ với nhiều nước
Mỹ tiếp tục trừng phạt Iran
Mỹ tuyên bố sẽ đưa Lực lượng Vệ binh cách mạng Iran (IRGC) vào danh sách tổ chức khủng bố. Động thái này một lần nữa khiến mối quan hệ vốn “cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt” giữa hai nước trở nên căng thẳng hơn.
Các binh sĩ Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran. Ảnh: AP
Giới chức Iran coi động thái trên của Washington là "phạm lỗi chiến lược", đồng thời cảnh báo sẵn sàng đáp trả vào thời điểm thích hợp. Người đứng đầu IRGC, Mohammad Ali Jafari cho biết, nếu Washington liệt IRGC vào danh sách khủng bố, tổ chức này sẽ hành xử với các binh sĩ Mỹ đóng quân ở nhiều nước trên thế giới, nhất là ở khu vực Trung Đông, giống phiến quân thuộc tổ chức "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng.
Theo ông Jafari, nếu thông qua luật mới về các lệnh trừng phạt Iran, Mỹ sẽ đánh mất cơ hội tiến hành đối thoại với Iran trong tương lai và phải "di rời các căn cứ quân sự đang nằm trong tầm bắn 2.000km của tên lửa nước này".
Tình hình khiến các nước liên quan tỏ ra quan ngại hơn khi Chủ tịch Quốc hội Iran, Ali Larijani ngày 13-10 tuyên bố nếu Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran sẽ là dấu chấm hết cho thỏa thuận mang tính quốc tế này.
Trong bối cảnh đó, Mỹ đã có động thái được cho là nhằm giảm căng thẳng, khi Ngoại trưởng Rex Tillerson cho biết ngày 13-10, Tổng thống Donald Trump sẽ rút lại sự ủng hộ thỏa thuận hạt nhân Iran, song sẽ không chấm dứt thỏa thuận này. Ngoài ra, Tổng thống Trump sẽ không gọi lực lượng này là một tổ chức khủng bố, nhưng vẫn công bố các biện pháp trừng phạt bổ sung đối với Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).
Mỹ gỡ bỏ quốc kỳ Nga tại San Francisco và thủ đô Washington
Tiếp tục các hành động trả đũa ngoại giao khi ngày 11-10, Mỹ đã gỡ bỏ quốc kỳ Nga tại các tòa nhà ngoại giao của Nga ở San Francisco và cơ quan đại diện thương mại Nga tại thủ đô Washington. Giới chức Nga đã chỉ trích mạnh mẽ hành động trên của Mỹ, cho đây là sự xúc phạm các biểu tượng của Nga và Nga sẽ có hành động trả đũa tương xứng.
Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov cho biết, phía Nga "thất vọng" trước hành động nói trên của Mỹ, coi đây là "một hành động cực kỳ không thân thiện", vi phạm các chuẩn mực trong quan hệ quốc tế và kêu gọi phía Mỹ lập tức trả lại quốc kỳ Nga và không tái diễn.
Khủng hoảng quan hệ Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ
Căng thẳng giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ chỉ trong vài ngày cũng đã leo thang đến mức chưa từng có tiền lệ, khi hai bên ngừng cấp thị thực không định cư cho công dân của nhau, thậm chí Ankara lần đầu tiên trong lịch sử không công nhận Đại sứ Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (trái) trong cuộc gặp ngày 21-9-2017 tại New York. Ảnh: AP
Vụ việc mới đây nhất Ankara bắt giữ một nhân viên lãnh sự quán Mỹ tại Istanbul và phát lệnh triệu tập một nhân viên khác, đều với cáo buộc có quan hệ với vị giáo sĩ Gullen, bị giới chức Mỹ cho rằng nhằm làm nặng hơn cán cân trao đổi trong việc dẫn độ giáo sĩ Gulen và những người thân cận.
Washington đã lên án việc bắt giữ trên là vô căn cứ và làm tổn hại quan hệ giữa các đồng minh NATO. Chính vì vậy, Washington đã phản ứng mạnh hơn, lập tức ngừng cấp thị thực không định cư đối với công dân Thổ Nhĩ Kỳ, dẫn tới việc Ankara áp dụng biện pháp trả đũa tương tự.
Căng thẳng lên đến cao trào Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố giới chức nước này không công nhận Đại sứ Mỹ tại Ankara. Đây là sự việc chưa từng có tiền lệ trong lịch sử quan hệ hai nước vốn đầy thăng trầm này.
Mỹ giải quyết vấn đề Triều Tiên bằng quân sự?
Sau khi đe dọa “hủy diệt hoàn toàn” Triều Tiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục đưa tàu sân bày và tàu ngầm hạt nhân đến khu vực này. Động thái trên khiến các nhà phân tích lo ngại, Mỹ đang tính đến giải pháp quân sự cho vấn đề Triều Tiên.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Ảnh: Getty Images
Trên mạng xã hội Twitter, Tổng thống Trump cho rằng các thỏa thuận và các cuộc đàm phán đã khiến những nhà đàm phán Mỹ trở thành những "kẻ ngốc". Ông nhấn mạnh “chỉ có một cách duy nhất”, song không giải thích rõ biện pháp này là gì.
Trước đó, Tổng thống Trump cũng chỉ trích những chính quyền tiền nhiệm đã buộc ông phải xử lý “một mớ hỗn độn” tại Triều Tiên và Trung Đông. Ông Trump cho rằng, vấn đề Triều Tiên phải được xử lý từ 25 năm trước. Theo ông, giai đoạn hiện nay là "bình yên trước bão". Điều này kéo theo nhiều đồn đoán rằng Mỹ có thể tấn công quân sự Triều Tiên cũng như tiến hành một loạt hành động khác.
Đây không phải là lần đầu tiên Tổng thống Mỹ nhắc đến giải pháp quân sự cho vấn đề Tiều Tiên. Cuối tháng 9, ông Donald Trump thậm chí nói rằng Mỹ đã “chuẩn bị sẵn sàng” cho giải pháp quân sự với Triều Tiên.
Bên cạnh đó, sự hiện diện của tàu sân bày và tàu ngầm hạt nhân tại khu vực cho thấy quyết tâm ngăn chặn các mối đe dọa từ chương trình phát triển hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên.
2. Đàm phán Brexit rơi vào bế tắc
Ngày 12-10, vòng thứ 5 đàm phán Brexit đã kết thúc tại Brussels mà chưa đạt được tiến triển nào đáng kể. Bế tắc lớn nhất hiện nay là việc thực hiện các cam kết về nghĩa vụ tài chính của Anh. Cả Anh và EU đều đổ trách nhiệm cho nhau về kết quả đàm phán. Hai bên đều cho rằng, đàm phán có tiến triển hay không phụ thuộc rất lớn vào bên còn lại.
Trưởng đoàn đàm phán EU, Michel Barnier đánh giá nước Anh vẫn chưa đưa ra được một đề xuất cụ thể nào về cách thanh toán nghĩa vụ tài chính - điều mà ông cho là vô cùng đáng lo ngại đối với các nhà quản lý dự án cũng như những người đóng thuế của EU.
Người phát ngôn Ủy ban châu Âu (EC) Margaritis Schinas cho rằng "có một lịch trình rõ ràng cho các cuộc đàm phán và đến nay vẫn chưa tìm ra giải pháp nào cho giai đoạn đầu tiên"; "bóng đang nằm trong sân của Anh, các bước tiếp theo tùy thuộc hoàn toàn vào Anh".
Trong khi đó, phát biểu tại Hạ viện, Thủ tướng Theresa May khẳng định, Anh sẵn sàng cho giai đoạn đàm phán tiếp theo và “quả bóng hiện nằm trên sân của EU”.
Đây là vòng đàm phán cuối cùng trước khi diễn ra Hội nghị thượng đỉnh EU trong tuần tới, tại đó các lãnh đạo EU sẽ đánh giá liệu các bên đã thực sự đạt "tiến bộ đầy đủ" trong giai đoạn 1 của cuộc thương lượng để cho phép chuyển sang đàm phán về mối quan hệ thương mại giữa EU với Anh hậu Brexit, dự kiến diễn ra vào cuối tháng 3-2019.
Trên thực tế, các cuộc đàm phán đến nay vẫn bế tắc trên toàn bộ 3 vấn đề chủ chốt: Hóa đơn "ly hôn" mà Anh phải trả, quyền của công dân EU sống tại Anh và số phận đường biên giới giữa Bắc Ireland và Ireland. Với những kết quả đàm phán còn “khiêm tốn” như hiện nay, hai bên khó có thể hoàn thành lộ trình dự kiến.
3. Biểu tình phản đối cải cách lao động biến thành bạo lực tại Pháp
Cảnh sát Paris ngày 12-10 cho biết, bạo lực đã bùng phát trong cuộc biểu tình chống lại cải cách luật lao động của Chính phủ Pháp tại phía Tây thành phố này. Lực lượng an ninh đã bắt giữ 41 người sau vụ việc.
Người dân Pháp biểu tình phản đối luật lao động tại thủ đô Paris. Ảnh: EPA/TTXVN
Trước đó, cuộc đình công của người lao động trong lĩnh vực công ở Pháp ngày 10-10 khiến các hãng hàng không phải hủy hàng trăm chuyến bay, đồng thời gây gián đoạn hoạt động giảng dạy tại nhiều trường học.
Khoảng 30% số chuyến bay tại các sân bay trên toàn quốc đã bị hủy. Trong khi đó, Bộ Giáo dục Pháp cho biết, trung bình cứ 5 giáo viên lại có 1 người tham gia đình công. Nhiều thông báo đình công cũng đã được gửi tới các trường học, bệnh viện, sân bay và các bộ ngành khác.
Đây là lần đầu tiên trong một thập kỷ qua tất cả các công đoàn đại diện cho hơn 5 triệu người lao động trong lĩnh vực công tổ chức tuần hành hưởng ứng lời kêu gọi biểu tình.
4. Vụ bê bối của Kobe Steel gây chấn động ngành sản xuất thế giới
Sự việc chấn động ngành sản xuất toàn thế giới, bê bối sử dụng vật liệu chất lượng thấp của tập đoàn thép lớn thứ 3 Nhật Bản Kobe Steel vẫn chưa có dấu hiệu lắng dịu.
Lãnh đạo Kobe Steel trong cuộc gặp với các quan chức chính phủ Nhật Bản tại Tokyo. Ảnh: vov.vn
Ngày 8-10, Tập đoàn Kobe Steel đã thừa nhận làm giả dữ liệu về độ bền của một số sản phẩm nhôm và đồng được sử dụng trong chế tạo máy bay, ôtô, thậm chí cả tên lửa vũ trụ. Tập đoàn này cũng tiết lộ hành vi này có thể đã xuất hiện từ cách đây 10 năm và đã ảnh hưởng đến khoảng 500 khách hàng, nhiều hơn gấp 2 lần so với ước tính ban đầu.
Vụ bê bối ngày càng nghiêm trọng khi 6 nhà sản xuất ôtô nổi tiếng nhất của "xứ mặt trời mọc" bao gồm Toyota, Mitsubishi Motors, Subaru, Mazda, Nissan và Honda cho biết đã sử dụng vật liệu đầu vào bị làm giả dữ liệu của Kobe Steel. Các hãng xe hơi General Motors và Ford Motor của Mỹ đã mở các cuộc điều tra về vấn đề trên.
5. Hai phe phái lớn ở Palestine đạt được bước tiến quan trọng về hòa giải
Ngày 12-10, đảng Fatah và phong trào Hồi giáo Hamas tại Palestine đã ký thỏa thuận hòa giải sau các cuộc đàm phán tại Cairo do Ai Cập làm trung gian.
Theo thỏa thuận, hai bên đã nhất trí chuyển giao quyền kiểm soát cửa khẩu Rafah ở Gaza và quyền kiểm soát hành chính Dải Gaza lần lượt vào ngày 1-11 và 1-12 tới.
Tổng thống Abbas (phải) và thủ lĩnh Hamas Meshal. Ảnh: Haaretz.
Cuộc đối thoại tại Cairo được tổ chức sau khi phong trào Hồi giáo Hamas hồi tháng trước thông báo giải thể Hội đồng hành chính do phong trào này thành lập để điều hành Dải Gaza và đồng ý chuyển giao các chức năng chính quyền tại vùng lãnh thổ này cho Chính quyền dân tộc Palestines của Tổng thống Mahmoud Abbas.
Đây được xem là một bước tiến lịch sử, mở ra hy vọng chấm dứt xung đột kéo dài một thập kỷ qua giữa hai phong trào chính trị chủ chốt của Palestine và hướng tới xây dựng một Palestine đoàn kết, từ đó nối lại các cuộc đàm phán hòa bình với Israel.
Sau cuộc xung đột bùng phát giữa hai phe vào năm 2007, Hamas kiểm soát dải Gaza trong khi đảng Fatah đứng đầu chính quyền hoạt động ở Bờ Tây. Nhiều nỗ lực hòa giải giữa hai phong trào chính trị chủ chốt của Palestine đã thất bại. Việc Hamas và Fatah đạt thỏa thuận hòa giải mới chỉ là bước khởi đầu trên con đường hòa giải nội bộ, vì một mục tiêu chung là thành lập một nhà nước Palestine độc lập. Thách thức thực sự vẫn còn ở phía trước, đặc biệt là những bất đồng giữa Hamas và Fatah về cách thức giải quyết cuộc xung đột Palestine - Israel, cũng như những trở ngại từ phía Israel...
VĂN DUYÊN (tổng hợp)