18 năm qua, Liu Yau-li đã đưa nhiều đoàn khách du lịch nước ngoài đến Trung Quốc. Cô cũng chứng kiến sự phát triển toàn diện của hệ thống thanh toán kỹ thuật số của quốc gia 1,4 tỷ dân này. Liu Yau-li chia sẻ, cách đây 20 năm, người dân Trung Quốc vẫn có thói quen sử dụng tiền mặt trong hầu hết các giao dịch thường ngày. Nhưng ngày nay, từ siêu thị, quán cà phê, phương tiện giao thông công cộng đến cả sạp bán rau ở chợ hay người ăn xin trên đường phố cũng sử dụng mã QR. Giao dịch bằng tiền mặt giờ chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng giao dịch thanh toán ở quốc gia này.

 Ảnh minh họa: QQ

Theo Liu Yau-li, nếu du khách nước ngoài muốn tận hưởng chuyến du lịch thoải mái và thuận tiện ở Trung Quốc, họ nên tải xuống những ứng dụng thanh toán phổ biến, ví dụ như Alipay hay WeChat Pay. Không chỉ hỗ trợ thanh toán trong các giao dịch mua bán hàng hóa, chuyển tiền mà những ứng dụng này còn tích hợp tính năng thanh toán cước di động, cước taxi, đặt phòng khách sạn... cùng nhiều giao dịch khác.

Đối với Aloysius Low, một du khách Singapore, việc sử dụng các ứng dụng thanh toán điện tử tại Trung Quốc đã mang đến cho anh trải nghiệm thú vị. Trong suốt chuyến du lịch, anh gần như không động đến tiền mặt. Chỉ cần một lần quét, Aloysius Low có thể thanh toán tất cả mọi thứ, từ bữa ăn cho tới đồ tạp hóa mua ở siêu thị, hay thậm chí là trả tiền taxi, quyên góp từ thiện. Chàng trai này cũng giống như hầu hết người tiêu dùng Trung Quốc đều phải thừa nhận họ không thể sống thiếu các ứng dụng thanh toán trực tuyến, vốn đã len lỏi, kết nối và trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống thường ngày của người dân quốc gia này.

Theo trang Forbes, quá trình phổ cập thanh toán không dùng tiền mặt tại đất nước tỷ dân là một câu chuyện đầy thú vị. Trong vòng chưa đầy hai thập kỷ, quốc gia này đã chuyển đổi từ một xã hội ưu tiên sử dụng tiền mặt sang một xã hội có tỷ lệ thâm nhập thị trường thanh toán di động cao nhất trên thế giới. Tính đến năm 2024, có hơn 900 triệu người sử dụng thanh toán di động tại Trung Quốc.

Chưa dừng lại, Trung Quốc gần đây còn có thêm một bước tiến tới tương lai với phương thức thanh toán mới không cần thẻ hay điện thoại, mà chỉ cần quét lòng bàn tay. Theo CNN, nhờ hệ thống có tên gọi Weixin Palm Payment của Tencent, người dân tại Trung Quốc hiện có thể quét bàn tay để trả tiền tàu điện ngầm hoặc mua sắm ở cửa hàng tiện lợi. Khi đưa tay lên bộ phận cảm biến của máy quét, camera hồng ngoại sẽ phân tích từng dấu vân tay, mẫu tĩnh mạch dưới da rồi nhận dạng người dùng và xử lý thanh toán trong vòng vài giây. Thanh toán bằng lòng bàn tay đang ngày càng trở nên phổ biến nhờ sự tiện lợi, giúp mọi người có thể ra khỏi nhà mà không cần mang theo những vật dụng cần thiết.

Ngoài ra, quá trình chuyển đổi sang thanh toán không dùng tiền mặt của Trung Quốc còn mang theo nhiều lợi ích khác. Những giao dịch thanh toán trực tuyến giúp cơ quan thực thi pháp luật dễ dàng theo dõi các hoạt động bất hợp pháp như rửa tiền và trốn thuế, trái ngược với giao dịch tiền mặt không để lại dấu vết. Một xã hội ít sử dụng tiền mặt cũng có thể giúp giảm chi phí liên quan đến việc in ấn, lưu trữ và vận chuyển tiền tệ. Điều này giúp tiết kiệm cho chính phủ một khoản đáng kể và số tiền này có thể được đầu tư vào các lĩnh vực khác.

Mặc dù vậy, thanh toán không dùng tiền mặt vẫn tồn tại một số nhược điểm. Những người nghèo ở vùng sâu, vùng xa, người cao tuổi sẽ gặp khó khăn trong tiếp cận các phương thức thanh toán kỹ thuật số như tài khoản ngân hàng hoặc điện thoại thông minh. “Trung Quốc là một trong những quốc gia hàng đầu về sử dụng hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt, nhưng tỷ lệ này không phải 100%. Người Trung Quốc lớn tuổi vẫn thích dùng tiền mặt và một số người gặp khó khăn khi sử dụng phương thức thanh toán bằng điện thoại thông minh”, Sara Hsu, Phó giáo sư chuyên ngành quản lý chuỗi cung ứng tại Đại học Tennessee (Mỹ), cho biết.

Hơn nữa, trong trường hợp gặp sự cố kỹ thuật hoặc thảm họa, thiên tai, hệ thống thanh toán điện tử có thể bị gián đoạn, khiến người dân không thể chi trả cho các mặt hàng thiết yếu nếu không có tiền mặt. Chưa kể một nguy cơ phổ biến nữa là các vụ tấn công mạng. Tin tặc có thể đánh cắp dữ liệu cá nhân để thực hiện giao dịch trực tuyến, qua đó chiếm đoạt tài sản của nạn nhân. Một cuộc tấn công mạng vào hệ thống ngân hàng hoặc hệ thống thanh toán cũng có thể dẫn đến gián đoạn và hỗn loạn tài chính trên diện rộng.

Có thể thấy, việc thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt là xu hướng phổ biến hiện nay, nhưng để tiến tới mục tiêu loại bỏ hoàn toàn tiền mặt thì điều cần thiết là một lộ trình rõ ràng nhằm giải quyết những nguy cơ hiện hữu kể trên.

HÙNG HÀ

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.