Politico dẫn nguồn tin từ hai quan chức Pháp am hiểu vấn đề xác nhận rằng Paris sẽ không tham gia vào sáng kiến mua vũ khí từ Mỹ để viện trợ cho Ukraine. Lý do được đưa ra là Tổng thống Emmanuel Macron từ lâu đã theo đuổi chiến lược châu Âu tự chủ về năng lực công nghiệp quốc phòng thông qua mua sắm nội địa, thay vì phụ thuộc vào nguồn cung từ bên ngoài.

Vả lại, trong bối cảnh buộc phải thực hiện chính sách cắt giảm ngân sách ở các lĩnh vực khác nhằm kiểm soát mức thâm hụt ngân sách vốn đang ở mức cao kỷ lục, việc Pháp tham gia kế hoạch của Mỹ là khó khả thi. Hơn nữa, Chính phủ Pháp hiện đang nỗ lực tăng chi tiêu quốc phòng trong nước nên việc rót tiền cho các kế hoạch chi tiêu tốn kém như vậy là không phù hợp.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong chuyến thị sát binh lính nước này huấn luyện trên hệ thống tên lửa phòng không Patriot tại một địa điểm không được tiết lộ ở Đức, ngày 11-6-2024. Ảnh: Reuters

Trong khi đó, quốc gia đầu tàu kinh tế châu Âu là Đức cũng tỏ ra không mấy mặn mà. Với năng lực sản xuất quân sự của quốc gia này, Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho rằng việc mua vũ khí Mỹ chỉ là một trong số ít lựa chọn để có thể nhanh chóng trang bị thêm vũ khí cho Ukraine trong bối cảnh hiện nay. Còn Thủ tướng Cộng hòa Séc Petr Fiala thẳng thừng tuyên bố nước này sẽ không tham gia sáng kiến trên.

Một số quốc gia châu Âu khác tỏ ra quan tâm tới kế hoạch của Mỹ nhưng cũng cho thấy thái độ thận trọng. Ngoại trưởng Đan Mạch Lars Lokke Rasmussen ngày 15-7 cho biết, nước này không có các hệ thống như hệ thống Patriot trong kế hoạch cung cấp vũ khí mà Tổng thống Donald Trump tuyên bố, vì vậy ông cho rằng “nếu chúng tôi muốn tham gia thì sẽ là bằng tiền, nhưng chúng tôi cần làm rõ các chi tiết”. Còn Ngoại trưởng Hà Lan Caspar Veldkamp nói rằng, nước này đang xem xét kế hoạch mua vũ khí từ Mỹ cho Ukraine “với thái độ tích cực”.

Về phần mình, Bộ Quốc phòng Phần Lan khẳng định Helsinki “sẽ tiếp tục hỗ trợ vật chất cho Ukraine", nhưng một số chi tiết liên quan đến sáng kiến của Mỹ vẫn chưa rõ ràng và Phần Lan cần thêm thông tin trước khi đưa ra quan điểm cụ thể.

Cho đến nay, mặc dù Tổng thống Donald Trump đã thông báo về kế hoạch bán vũ khí cho châu Âu để viện trợ cho Ukraine, nhưng chi tiết cụ thể vẫn đang được đàm phán và hoàn thiện. Kế hoạch này vẫn còn nhiều điểm chưa được làm sáng tỏ, từ số lượng và chủng loại vũ khí dự kiến chuyển giao, tiến độ triển khai, cho đến cơ chế tài chính cụ thể để chi trả cho một thương vụ quốc phòng quy mô lớn như vậy.

Bộ trưởng Ngoại giao của một số nước châu Âu ủng hộ sáng kiến của Tổng thống Donald Trump cho rằng, giờ là lúc phải bàn bạc nghiêm túc về cơ chế tài chính để mua vũ khí từ Mỹ. Họ đã đề cập khả năng sẽ phải hợp tác theo nhóm để cùng đặt hàng các hệ thống phòng không của Washington để viện trợ Ukraine.

Một số quan chức Mỹ ám chỉ rằng các nước châu Âu có thể trích từ chính kho vũ khí của họ để viện trợ khẩn cấp cho Ukraine, sau đó mua lại vũ khí từ Mỹ để bù đắp. Dù vậy, một số quốc gia liên quan khẳng định họ chưa hề nhận được yêu cầu cụ thể hay hướng dẫn rõ ràng liên quan đến vấn đề này. Tuy nhiên, nhu cầu phòng thủ an ninh của các nước châu Âu ngày càng gia tăng trong bối cảnh có nhiều thách thức an ninh đang nổi nên, đề xuất trên là khó chấp nhận với nhiều nước châu Âu. Rõ ràng cách thức này nếu được thực hiện có thể giúp tăng tốc độ viện trợ cho Ukraine nhưng cũng sẽ tạo ra khoảng trống phòng thủ tạm thời cho các nước viện trợ.

Tuy nhiên, đến nay, Mỹ vẫn tỏ ra lạc quan với việc sẽ nhận được sự ủng hộ của châu Âu đối với kế hoạch đầy tính toán của mình. Đại diện thường trực của Mỹ tại Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Matthew Whitaker ngày 15-6 tuyên bố, châu Âu không có khả năng tự sản xuất các hệ thống vũ khí cần thiết cho hoạt động quân sự ở Ukraine và Washington mới là nhà cung cấp vũ khí hàng đầu cho những hoạt động này. 

Trong khi đó, Nhật báo The New York Times dẫn lời các quan chức tiết lộ gần như toàn bộ số vũ khí mà các quốc gia thành viên NATO mua của Mỹ theo thỏa thuận mới để viện trợ Ukraine đã sẵn sàng xuất kho ngay lập tức. Theo báo này, lô vũ khí gửi tới Ukraine bao gồm hệ thống phòng không Patriot, tên lửa và đạn dược, với phần lớn đã được lưu trữ trong các kho hoặc vừa mới sản xuất.

XUÂN PHONG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.