Tàu buồm Lê Quý Đôn neo tại cảng Lumut, Malaysia trong thời gian làm nhiệm vụ đối ngoại tại nước bạn. 

Đúng 1 giờ 30 phút sáng, mọi người trên tàu đang chìm vào giấc ngủ bỗng bị đánh thức bởi tiếng chuông báo động vang lên bất ngờ cùng khẩu lệnh yêu cầu mọi người tập hợp lên boong để thu và cuộn buồm. Mặt biển tối đen như mực, mưa táp mặt, gió giật cấp 5, cấp 6, tàu đang đi nghiêng khoảng 19 độ, không phải điều kiện lý tưởng để thao tác buồm. 

Vậy mà trên mặt boong chỉ mất vài phút đã thấy khá đông các thuỷ thủ và học viên xuất hiện trong ánh đèn loang loáng trên mặt boong, dáng người nghiêng ngả, cố gắng bám chặt sàn tàu trơn trượt vì nước mưa để di chuyển tới các vị trí tác nghiệp. Ai nấy đều chỉnh tề trong bộ trang bị gồm áo phao, dây và khoá bảo hiểm (đối với các thủy thủ thao tác trên các xà buồm) nhanh chóng chiếm lĩnh các vị trí được phân công nhanh chóng thực hiện nhiệm vụ. Khi những cánh buồm lần lượt được thu lên, tàu dần trở lại trạng thái tương đối thăng bằng và tiếp tục hành trình trên biển khi chuyển chạy bằng động cơ. Mọi người đều thở phào yên tâm vì dù con tàu lướt đi trong điều kiện sóng gió phức tạp nhưng đã ổn định hơn khi không còn ở chế độ buồm. 

Trời mưa khiến sàn tàu trơn trượt gây khó khăn rất nhiều cho các thuỷ thủ và học viên khi tác nghiệp buồm. 
Một trong những bài học đầu tiên của các học viên trên tàu buồm là học các kỹ năng kéo dây buồm.

Theo Trung tá Nguyễn Đức Hùng, Chỉ huy hành quân, do điều kiện thời tiết không thuận lợi để tiếp tục cơ động bằng buồm và đề phòng những sự cố bất trắc do thời tiết, nên quyết định thu buồm của Sở chỉ huy trên tàu 286-Lê Quý Đôn được đưa ra nhanh chóng ngay trong đêm hôm đó nhằm bảo đảm an toàn. Trung tá Hùng cho biết, đây cũng là dịp rèn luyện các kỹ năng đi buồm cần thiết cho các thủy thủ trên tàu, trong bất cứ hoàn cảnh, điều kiện thời tiết nào cũng sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ. Còn đối với các học viên, những bài học thực tế trong điều kiện khắc nghiệt như vậy sẽ là những trải nghiệm quý giá, giúp các đồng chí rèn luyện bản lĩnh và ý chí của những sĩ quan hải quân tương lai. 

Trải nghiệm hải trình hơn 2100 hải lý trên Tàu buồm 286-Lê Quý Đôn của Học viện Hải quân thực hiện nhiệm vụ huấn luyện đi biển đường dài cho học viên năm cuối, kết hợp thăm và giao lưu với Hải quân Malaysia, mới thấy quả đúng trên con tàu mang dáng hình kiều diễm với những cánh buồm trắng muốt được ví như “thiên nga trắng” trên biển không phải lúc nào cũng lãng mạn, nhẹ nhàng như vẻ ngoài bắt mắt thường thấy. 

“Mục tiêu của tàu buồm huấn luyện là rèn sức bền và kỹ năng làm thủ công của con người trong các điều kiện thời tiết, tránh bị phụ thuộc quá nhiều vào các phương tiện máy móc. Trong điều kiện thời tiết thuận lợi, gió, dòng ổn định không nói, lúc bất lợi mới là lúc thử thách nhiều nhất đối với trí lực của những người lính tàu buồm”, Đại uý Đoàn Tử Nguyên Ngọc, Phó thuyền trưởng Tàu 286-Lê Quý Đôn chia sẻ. Vì vậy thực hành sử dụng buồm là bài học nghiệp vụ cơ bản đầu tiên mà các học viên năm cuối của Học viện Hải quân phải trải qua. Không như trên giảng đường dưới mái trường Học viện, nơi bồi đắp những lý thuyết căn bản của nghề, trên tàu buồm-vẫn được ví như “giảng đường” giữa biển khơi, các học viên “học đi đôi với hành” dưới sự chỉ bảo, hướng dẫn của các cán bộ tàu và thuỷ thủ. 

 Huấn luyện chống cướp biển.
Tổ quân y thực hành tình huống huấn luyện cấp cứu người bị thương khi chống cướp biển. 

Huấn luyện như thật, lấy thực tế để huấn luyện và thực hành là chính, là mục tiêu mà các thầy giáo trên giảng đường cùng các thầy giáo “2 trong 1” – những người vừa là cán bộ, thuỷ thủ tàu dày dạn kinh nghiệm đi biển, vừa là thầy giáo dạy các bài học đi biển đầu tiên, rất chú trọng để rèn luyện cho các học viên trên suốt hải trình. Khi tàu ngang qua eo biển Malacca, một trong những tuyến hàng hải đông đúc và điểm nóng trên thế giới về nạn cướp biển, cũng là lúc các học viên được tham gia các giờ huấn luyện ban ngày và ban đêm chống cướp biển với các tình huống sát thực tiễn.

Tình huống giả định là thuyết phục không thành công cướp biển tránh xa tàu, các tổ vào vị trí chiến đấu. Khi Thuyền trưởng hô vang bằng tiếng Anh trên loa “Đây là tàu Hải quân nhân dân Việt Nam, yêu cầu không tiếp cận” cũng là lúc các vị trí chiến đấu đã sẵn sàng để ngăn chặn cướp biển lên tàu. Tổ chiến đấu nhanh chóng cơ động sang hai bên mạn, tổ quân y sẵn sàng cấp cứu nạn nhân, tổ sơ tán cũng sẵn sàng sơ tán các thành viên trên tàu…

Trực quan sát trong điều kiện thời tiết mưa gió, sóng lớn.  

Trong suốt hành trình, những ca trực đêm sóng gió yên ả không sao. Gặp lúc thời tiết bất lợi là cả một thử thách. Các đồng chí học viên bên trong mặc áo phao, bên ngoài là áo mưa, mưa quất rát mặt bám trụ tại các vị trí trực gác, quan sát mạn trên boong. Khắc nghiệt là vậy, nhưng ánh mắt không rời các mục tiêu quan sát trên biển.

Tay cầm bộ đàm vừa báo cáo chỉ huy vừa cố gắng chặn lại cảm giác khó chịu vì buồn nôn ít giây lại đầy lên cổ họng bởi sóng to khiến con tàu rung lắc mạnh thử thách sức trẻ của những học viên còn thiếu kinh nghiệm sóng gió. Vậy mà thượng sĩ Phan Mạnh Cường, học viên ngành Hàng hải cho hay, sóng gió sau một đôi lần sẽ quen, ngại nhất vẫn là những lần chỉ huy đoàn công tác, hay các sĩ quan, thuỷ thủ trên tàu bất ngờ kiểm tra ca gác và đặt ra những “đề bài” khó như yêu cầu phát hiện, xác định mục tiêu trên biển thật chính xác, hay xác định vị trí tàu bằng phương pháp thiên văn, địa văn…

 Giảng viên huấn luyện các học viên tại khoang máy tàu.
 Từng học viên bắt buộc phải thực hành thao tác sau khi được giảng viên hướng dẫn.

Đại tá Huỳnh Vĩnh Tuyến, Phó Giám đốc Học viện Hải quân, Trưởng đoàn công tác, với kinh nghiệm của một thầy giáo trên giảng đường nhiều chục năm, từng làm thuyền trưởng của những con tàu hải quân vươn khơi làm nhiệm vụ, nên ông luôn đặt ra những yêu cầu nhiệm vụ và huấn luyện cao đối với các học viên của mình. Không ít lần chúng tôi bắt gặp ánh mắt của thầy Tuyến ánh lên niềm vui khi quan sát các đồng chí học viên với sức trẻ và tinh thần làm việc hăng say, hoàn thành tốt các nhiệm vụ đối ngoại, chuyên môn và phục vụ hậu cần và nhất là những bài huấn luyện chuyên môn khó như thao tác buồm, huấn luyện chiến thuật... “Các bạn thấy học trò của chúng tôi có được không?” là câu ông thường hỏi các nhà báo trên tàu với vẻ đầy tự hào về các học viên được tôi rèn dưới mái trường Học viện. 

 Đại tá Huỳnh Vĩnh Tuyến tranh thủ chụp ảnh lưu niệm với các học viên trên hải trình.

“Nhiệm vụ thường xuyên và quan trọng hàng đầu của Tàu buồm 286-Lê Quý Đôn là huấn luyện đi biển đường dài cho học viên kết hợp thực hiện nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng. Sau 2 năm gián đoạn vì đại dịch Covid-19, việc khởi động lại nhiệm vụ bằng chuyến đi tới Lumut (Malaysia) mang ý nghĩa đặc biệt, cho thấy quyết tâm của chúng ta tiếp nối những hải trình hữu nghị, tạo thêm dấu ấn mới trong lòng bạn bè quốc tế về hình ảnh, đất nước con người Việt Nam yêu chuộng hoà bình, sẵn sàng hợp tác vì hoà bình, phát triển. Chúng tôi hy vọng những chuyến đi biển huấn luyện thực tế kết hợp làm nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng sẽ giúp các học viên trưởng thành hơn, trở thành những sĩ quan Hải quân toàn năng hơn trong thời kỳ hội nhập quốc tế”, Đại tá Huỳnh Vĩnh Tuyến nói.

(còn nữa)

Bài và ảnh: MỸ HẠNH