Nguồn tin cảnh sát trên đảo Lê-xbốt cho biết, 45 người Pa-ki-xtan đã được đưa lên một chiếc phà của Thổ Nhĩ Kỳ, 3 người trong số này cố tình nhảy xuống biển, nhưng sau đó đã được lực lượng bảo vệ bờ biển đưa trở lại phương tiện này. Theo thông tin mới nhất, chuyến phà này đã cập cảng của Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, nỗi lo sợ bị trục xuất đã khiến một số nhóm nhỏ người di cư tại các lán trại tị nạn có những hành động liều lĩnh, như việc khoảng 150 người di cư đã trốn khỏi một trại tị nạn trên đảo Xa-mốt (Hy Lạp) nhưng sau đó được thuyết phục quay trở lại. Hồi tuần trước, một vụ việc tương tự cũng đã xảy ra trên đảo Ki-ốt. Bên cạnh đó, hàng chục người di cư trên đảo Xa-mốt và Lê-xbốt còn tuyên bố tuyệt thực để phản đối việc bị trục xuất về Thổ Nhĩ Kỳ. Họ yêu cầu mở trở lại lộ trình Ban-căng bị đóng hồi tháng trước. Khoảng 30 người di cư đã tụ tập tại cảng Lê-xbốt hô các khẩu hiệu nhằm phản đối hoạt động trục xuất người tị nạn.

Người di cư chuẩn bị vượt biển đến Hy Lạp. Ảnh: AFP 

Theo thỏa thuận EU-Thổ Nhĩ Kỳ về giải quyết cuộc khủng hoảng người tị nạn, người tị nạn vào Hy Lạp bất hợp pháp sẽ bị đưa trở lại Thổ Nhĩ Kỳ. Với mỗi trường hợp người Xy-ri bị đưa về Thổ Nhĩ Kỳ, EU sẽ phải tiếp nhận lại một trường hợp tương ứng từ Thổ Nhĩ Kỳ. Số người tị nạn tối đa có thể trao đổi là 72.000 người, trong đó Đức sẽ tiếp nhận nhiều nhất là 16.000 người. Ngay khi thỏa thuận có hiệu lực, 202 người di cư tại đảo Lê-xbốt và Ki-ốt của Hy Lạp-chủ yếu là người Pa-ki-xtan-đã được đưa trở lại Thổ Nhĩ Kỳ. Đổi lại, khoảng vài chục người Xy-ri từ Thổ Nhĩ Kỳ đã được đưa tới Đức, Phần Lan và Hà Lan theo diện hợp pháp trong hai ngày 4 và 5-4. Tuy nhiên, sau đó việc thực thi thỏa thuận này đã bị đình trệ, chủ yếu do sự gia tăng số lượng đơn xin tị nạn ở Hy Lạp vào giờ chót.

Ngoài cơ chế "một đổi một", EU phải hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ 6 tỷ ơ-rô để cải thiện điều kiện sống cho khoảng 2,7 triệu người tị nạn Xy-ri đang ở nước này, đẩy nhanh tiến trình đàm phán về vấn đề Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập EU, miễn thị thực đi lại cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ vào khu vực Schengen của EU vào cuối tháng 6 tới. Phát biểu hôm 7-4, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ R.Tay-íp Ét-đô-gan (Recep Tayyip Erdogan) cho biết, nước này sẽ chỉ tiếp tục thực hiện thỏa thuận di cư nếu EU đáp ứng 3 điều kiện họ đã đưa ra. Ông Ét-đô-gan cho biết, trong một bài phát biểu tại Dinh Tổng thống ở thủ đô An-ca-ra: “Có những điều kiện rõ ràng. Nếu Liên minh châu Âu không thực hiện các bước cần thiết, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không tuân thủ thỏa thuận”.

Trong khi đó, đề xuất mới của Ủy ban châu Âu (EC) về phân bổ người tị nạn tiếp tục gây chia rẽ nội bộ khối. Ngày 7-4, Phó chủ tịch EC P.Tim-mơ-men  (Frans Timmermans) và Ủy viên phụ trách di cư của EU Đ.A-ra-mô-pâu-lốt (Dimitris Avramopoulos) đã công bố gói đề xuất mới của EC về việc cải cách hệ thống tiếp nhận người tị nạn của EU. Phó chủ tịch EC P.Tim-mơ-men cho rằng, hệ thống tiếp nhận người tị nạn theo quy tắc Dublin, được áp dụng từ trước đến nay trong EU, trong đó quy định những quốc gia đầu tiên người tị nạn đặt chân đến phải có trách nhiệm tiếp nhận, đã trở nên lỗi thời và bộc lộ nhiều bất cập khi đương đầu với cuộc khủng hoảng người di cư trong thời gian qua. I-ta-li-a và Hy Lạp là hai nước chịu sức ép quá tải do dòng người di cư luôn đổ đến hai nước này đầu tiên.

Chính sự bất hợp lý của hệ thống Dublin đã tạo ra nhiều mâu thuẫn lớn trong nội bộ EU thời gian qua. Vì vậy, EU cần một hệ thống bền vững trong tương lai dựa trên những nguyên tắc chung, phân bổ người tị nạn có hiệu quả hơn và nâng cao trách nhiệm hơn nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng di cư được coi là lớn nhất kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai. Tuy nhiên, gói đề xuất mới nhằm tăng cường kiểm soát khu vực biên giới bên ngoài quốc gia liên quan tới nạn di cư, khủng bố, đã gây nên phản ứng tức thời từ phía Cộng hòa Séc.

Theo số liệu thống kê mới nhất, hơn 1,2 triệu người di cư chủ yếu đến từ Xy-ri đã tới "lục địa già" trong năm 2015. Rất nhiều cuộc họp cũng như giải pháp được đưa ra, song cho tới nay châu Âu vẫn lúng túng trong việc đối phó với cuộc khủng hoảng khi không thể tìm được tiếng nói chung giữa các quốc gia thành viên.

NGỌC THƯ