Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, nhưng theo Hiệp định Geneva đất nước ta tạm thời bị chia cách làm 2 miền. Trước yêu cầu nhiệm vụ đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất Tổ quốc, ngày 20-9-1954, Trung đoàn 38 được thành lập theo nghị quyết của Liên khu ủy 5. Trung đoàn 38, tiền thân là Trung đoàn 84 (còn gọi là Trung đoàn 84 mới) gồm Tiểu đoàn 69 của Trung đoàn 84 cũ (một trung đoàn hoạt động địch hậu của Tỉnh đội Đắk Lắk), Tiểu đoàn 88 của Tỉnh đội Khánh Hòa và Tiểu đoàn 375 của Tỉnh đội Phú Yên.

Sau khi hoàn thành nhiệm vụ chuyển quân ra Bắc tập kết theo thỏa thuận của Hiệp định Geneva, ngày 14-6-1955, Bộ Quốc phòng ra quyết định thành lập Sư đoàn 324, trực thuộc Bộ Tổng tư lệnh. Theo đó Trung đoàn 84 được điều động về Sư đoàn 324 và được đổi tên thành Trung đoàn 90. Tháng 1-1957, Tổng Quân ủy và Bộ Tổng tư lệnh chuyển Sư đoàn 324 về trực thuộc Quân khu 4. Sau hơn 10 năm nằm trong đội hình Sư đoàn 324 làm nhiệm vụ xây dựng chính quy bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa và làm tròn nhiệm vụ quốc tế ở Lào. Đầu năm 1967, Trung đoàn trực thuộc Mặt trận Đường 9-Bắc Quảng Trị. Đến mùa xuân Mậu Thân 1968, Trung đoàn lại trực thuộc Quân khu Trị - Thiên. Tháng 12-1968, Trung đoàn được điều động vào chiến trường Khu 5, trực thuộc Mặt trận 4 - Quảng Đà và đổi tên thành Trung đoàn 38. Tháng 11-1971. Bộ tư lệnh Quân khu 5 điều Trung đoàn về đội hình Sư đoàn 711, tháng 6-1973, Trung đoàn lại được điều động về đội hình Sư đoàn 2 cho đến nay.

leftcenterrightdel
Chiến sĩ mới năm 2023 tự hào tuyên thệ dưới lá cờ Quyết thắng. 

Dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý của Nhà nước mà trực tiếp là Bộ Quốc phòng, sự yêu thương đùm bọc của nhân dân, từ một trung đoàn với lực lượng là các đơn vị bộ đội địa phương đã lớn mạnh không ngừng trở thành một trung đoàn chủ lực, liên tục cơ động, chiến đấu với nhiều đối tượng địch, trên khắp chiến trường ba nước Đông Dương, góp phần to lớn vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm tròn nghĩa vụ quốc tế.

Trung đoàn đã lập nên nhiều chiến công vang dội ở các địa bàn như: Mường Khao, Đầu Mầu, Cù Đinh, Ba De, Gio An, Hòn Chiêng, Cấm Dơi, Quế Sơn… xây dựng và không ngừng vun đắp nên truyền thống “Cơ động, tiến công dũng mãnh, chốt giữ kiên cường” và được Nhà nước tuyên dương danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân vào ngày 3-6-1976. Vinh dự ấy thuộc về lớp lớp các thế hệ cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn. Từ thế hệ cán bộ, chiến sĩ đầu tiên là con em nhân dân các tỉnh Nam Trung bộ, Trung đoàn đã đón nhận nhiều thế hệ, với biết bao lớp cán bộ, chiến sĩ từ khắp mọi miền Tổ quốc, trong đó phần lớn là từ Khu 4 và Khu 5 đã đem tuổi trẻ, mồ hôi, công sức, nước mắt và cả máu xương để hiến dâng cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây và sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc hiện nay.

Trải qua 69 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, trong đó có hơn 30 năm chiến đấu liên tục với nhiều đối tượng tác chiến khác nhau, dù chiến đấu độc lập hay trong đội hình chiến đấu của Sư đoàn, của Mặt trận hay làm nhiệm vụ quốc tế, chiến đấu các trận then chốt có ý nghĩa chiến dịch, chiến đấu tiến công, phòng ngự hay chốt giữ kết hợp với cơ động, hoặc vây lấn, lớp lớp cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn đều mưu trí, dũng cảm, càng đánh càng trưởng thành, lập nên nhiều chiến công xuất sắc.

leftcenterrightdel

 Trung đoàn 38 huấn luyện cho bộ đội mang đạn cơ động tiếp cận mục tiêu.

Trung đoàn đã tham gia 9 chiến dịch lớn đánh 1945 trận, loại khỏi vòng chiến đấu 34.913 tên địch, diệt 27.628 tên, bắt 7.285 tên, đánh thiệt hại nặng 2 liên đoàn biệt động bảo an, 2 sở chỉ huy trung đoàn, 8 sở chỉ huy tiểu đoàn, diệt gọn 6 tiểu đoàn (có 2 tiểu đoàn Mỹ), 51 đại đội (có 6 đại đội Mỹ), thu 3.848 súng các loại, 105 xe quân sự, hơn 300 máy thông tin, phá hủy 130 xe quân sự, bắn rơi 117 máy bay và phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh của địch. Với những thành tích nổi bất trên đội ngũ cán bộ, chiến sĩ của trung đoàn đã được Đảng, Nhà nước, Quân đội tặng thưởng 1258 Huân chương giải phóng các loại, 64 Dũng sĩ diệt máy bay, 26 Dũng sĩ diệt xe cơ giới, 7 Dũng sĩ đánh giao thông, 1865 Dũng sĩ quyết thắng các loại.

69 năm qua, Trung đoàn 38 đã không ngừng trưởng thành, lớn mạnh, vun đắp, tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của đơn vị. Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, trung đoàn làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu tại khu vực miền Trung -Tây Nguyên, đóng quân tại thị trấn Đắk Pơ, huyện Đắk Pơ, tỉnh Gia Lai. Với tinh thần cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu cao, trong những năm qua, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ của Trung 38 đã không ngại khó khăn gian khổ, miệt mài huấn luyện trên thao trường, bám dân, hiệp đồng chặt chẽ với các đơn vị bạn, địa phương có liên quan nắm chắc các hoạt động, quản lý chặt chẽ địa bàn được giao.

leftcenterrightdel
 Trung đoàn 38 khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc tại Hội nghị Quân chính năm 2023.

Cùng với nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn 38 luôn nêu cao tinh thần tự lực, tự cường “vượt nắng, thắng mưa”, không quản ngày đêm, tích cực học tập, nghiên cứu, khai thác sử dụng thành thạo các loại khí tài trang bị mới, chất lượng huấn luyện từng bước được nâng lên; tham gia hội thao, hội thi do Quân khu tổ chức đều đạt điểm giỏi và có giải cao. Đồng thời, chủ động hiệp đồng, phối hợp với cấp ủy chính quyền địa phương và các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn phòng, chống có hiệu quả âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch; tổ chức hành quân dã ngoại làm công tác dân vận, tham gia giúp nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, xóa đói, giảm nghèo. Bằng những việc làm thiết thực của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn trong những năm qua đã góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh.

Đặc biệt, trong đợt bùng phát của đại dịch Covid-19 lần thứ 4, hưởng ứng lời kêu gọi của Tỉnh ủy, HĐND, UBND, MTTQ Việt Nam tỉnh Gia Lai, quán triệt tinh thần “chống dịch như chống giặc”, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, tương thân, tương ái, chủ động cùng cấp ủy, chính quyền địa phương tham gia phòng, chống dịch với nhiều việc làm hiệu quả, sáng tạo, mang ý nghĩa thiết thực, qua đó làm cho hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ, tiếp tục được tỏa sáng trong lòng nhân dân.

Với tinh thần đoàn kết, nỗ lực phấn đấu vươn lên, trong những năm qua, nhiều năm liền Đảng bộ Trung đoàn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, Trung đoàn đạt danh hiệu “Đơn vị Quyết thắng”, “Đơn vị huấn luyện giỏi”, đơn vị vững mạnh toàn diện, “mẫu mực, tiêu biểu”. Đặc biệt tổng kết Phong trào Thi đua Quyết thắng năm 2022, Trung đoàn được tặng danh hiệu "Đơn vị quyết thắng" nhiều đơn vị được tặng danh hiệu "Đơn vị tiên tiến"; 26 đồng chí được tặng danh hiệu "Chiến sĩ thi đua" và hàng trăm tập thể, cá nhân được các cấp khen thưởng.

Trong những năm tới, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta đang đứng trư­ớc những thời cơ, vận hội mới song cũng gặp rất nhiều khó khăn thách thức. Để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 38 cần thường xuyên tổ chức quán triệt sâu sắc và triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng; tiếp tục đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả các khâu đột phá theo Nghị quyết của Đảng ủy Sư đoàn về lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ năm 2023. Chú trọng chăm lo xây dựng Trung đoàn vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu. Xây dựng cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần cảnh giác sẵn sàng chiến đấu cao.

Chủ động nghiên cứu, đánh giá tình hình, xử lý kịp thời, chính xác các tình huống tác chiến, không để bị động, bất ngờ, lỡ thời cơ. Tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện. Kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện với giáo dục chính trị, xây dựng chính quy, chấp hành kỷ luật. Xây dựng Trung đoàn theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Quản lý khai thác có hiệu quả các loại vũ khí trang bị kỹ thuật, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Đẩy mạnh các phong trào thi đua quyết thắng thành cao trào cách mạng. Thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động“Quản lý khai thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và an toàn giao thông” và phong trào thi đua “Ngành hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”.

Bài, ảnh: Trung tá NGÔ TUẤN ANH, Chính ủy Trung đoàn 38, Sư đoàn 2, Quân khu 5

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.