Không chỉ vậy, DQTV còn là lực lượng quan trọng trong tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, tham gia xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế, xã hội… Những hành động, việc làm của lực lượng “sao vuông” Quân khu 4 trở thành điểm tựa tin cậy đối với cấp ủy, chính quyền và nhân dân trong mọi tình huống.

Việc gì khó, dân quân có mặt

Trong các đợt thiên tai, bão lụt xảy ra trên địa bàn các tỉnh Quân khu 4, đến nơi đâu chúng tôi cũng bắt gặp cán bộ, chiến sĩ DQTV xung kích vào nơi gian khó nhất. Đặc biệt, trong các tình huống như: Phòng, chống và khắc phục hậu quả bão, lũ, sạt lở đất; chữa cháy nhà, cháy rừng; xử lý sự cố sập đổ công trình; tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ...; ở những nơi, những lúc nguy nan ấy, DQTV thường là lực lượng đầu tiên có mặt và cũng là bộ phận cuối cùng rút khỏi hiện trường khi công việc đã được giải quyết xong.

leftcenterrightdel
Lực lượng dân quân huyện Kỳ Sơn, Nghệ An giúp nhân dân khắc phục hậu quả lũ quét tháng 10 năm 2022.

Tôi còn nhớ, trong lần tác nghiệp tại “tâm lũ” huyện Kỳ Sơn, Nghệ An, tháng 10 năm 2022, giữa những đống đất đá, xen lẫn tài sản của nhân dân cheo leo bên những vách núi chực chờ sập đổ, bên những con suối nước chảy cuồn cuộn nhưng các chiến sĩ DQTV cùng cán bộ, chiến sĩ các đơn vị Quân đội không quản hiểm nguy tìm kiếm tài sản, dựng nhà cho nhân dân. Cảm động trước, sự hỗ trợ của lực lượng DQTV, bà  Lô Thị Tâm ở bản Hòa Sơn, xã Tà Cạ, huyện Kỳ Sơn nói: “Ngay khi lũ đổ về các chú dân quân đã có mặt giúp bà cháu tôi sơ tán đến nơi an toàn. Lũ đi qua, các chú dân quân là những người đầu tiên giúp gia đình khắc phục hậu quả”.

Trước đó, trong lần tác nghiệp công tác khắc phục hậu quả do cơn bão Naru, tháng 9 năm 2022 đi qua ở tỉnh Quảng Trị, khi nói về lực lượng DQTV, ông Lê Thanh Bình ở xã Gio Hải, huyện Gio Linh cho biết: "Mỗi lần có tin bão vào, các chiến sĩ dân quân lại đến giúp tôi và những gia đình có nhà bị xuống cấp chằng chống nhà cửa, rồi sửa lại những hư hỏng sau khi bão tan. Trong trận bão vừa qua, tôi đi sơ tán về thì thấy nhà sập mái. Các chú dân quân và bộ đội đã nhanh chóng giúp tôi lợp nhà và ổn định cuộc sống. Những gia đình neo đơn như tôi mà không có dân quân xã tận tình giúp đỡ thì không biết xoay xở thế nào trong những lúc khó khăn, hoạn nạn".

leftcenterrightdel
Dân quân thị trấn Cửa Việt, Quảng Trị giúp nhân dân chằng néo tàu thuyền chống bão. 

"Đâu cần, dân quân có. Việc gì khó, có dân quân" không chỉ là lời khen của cán bộ và nhân dân ở các địa phương thường xuyên xảy ra thiên tai, mà đó là thực tế tại hầu hết các xã, phường, thị trấn trên địa bàn các tỉnh Quân khu 4. Đồng chí Nguyễn Văn Bình, Chủ tịch UBND huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa, cho biết: “Địa phương có việc gì cần điều động lực lượng giải quyết thì cũng cần đến dân quân, nhất là những việc khó khăn, đột xuất, bất kể ngày đêm, mưa nắng... Ngoài nhiệm vụ trực sẵn sàng chiến đấu theo quy định, dân quân của các xã, thị trấn tham gia cùng Bộ đội Biên phòng, công an tuần tra, quản lý, bảo vệ biên giới, phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội, giữ gìn an ninh, trật tự, nhất là khi có sự kiện quan trọng, dịp lễ tết; tuyên truyền, vận động nhân dân và trực tiếp tuần tra bảo vệ rừng, tham gia xây dựng nông thôn mới... Đối với các tình huống phức tạp, nhạy cảm, nguy hiểm thì càng cần lực lượng dân quân làm nòng cốt ứng phó tại chỗ, mà phòng, chống thiên tai chỉ là một trong rất nhiều việc như vậy”.

leftcenterrightdel
Dân quân huyện Nghĩa Đàn, Nghệ An tham gia xây dựng nông thôn mới.  

Vai trò, trách nhiệm của lực lượng DQTV được thể hiện rất rõ trong tham gia xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế, xã hội của địa phương, đặc biệt là trong cuộc chiến phòng, chống dịch Covid-19. Đi đến các địa phương về đích trong phong trào xây dựng nông thôn mới, lãnh đạo và người dân địa phương đều đánh giá cao vai trò của lực lượng DQTV. Không chỉ tham gia vận động, tuyên truyền đồng bào, hỗ trợ ngày công, kinh phí xây dựng nông thôn mới mà rất nhiều chiến sĩ dân quân nêu gương đi đầu trong phong trào hiến đất, tài sản mở đường, xây dựng các công trình…

Nhiều đồng chí cán bộ địa phương tâm sự: DQTV thực sự là cánh tay đắc lực, lực lượng nòng cốt, xung kích tại chỗ, chỗ dựa vững chắc của cấp ủy, chính quyền cơ sở. Nếu không có DQTV thì chính quyền cơ sở rất khó để triển khai các công việc liên quan đến quốc phòng, an ninh, xử lý những tình huống khó khăn, đột xuất cần lực lượng lớn và làm việc hiệu quả.

Quan tâm, chăm lo để có dân quân mạnh

Những công việc nêu trên chỉ là một phần nhiệm vụ của lực lượng DQTV, còn công việc thường xuyên của DQTV là huấn luyện, trực sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ an toàn các mục tiêu ở cơ sở...

leftcenterrightdel
Tiểu đội dân quân thường trực Tén Tằn, Mường Lát, Thanh Hóa tham gia tuần tra biên giới. 

Theo Đại tá Đặng Xuân Thu, Trưởng phòng DQTV (Bộ Tham mưu Quân khu 4): “Để phát huy vai trò lực lượng DQTV trong xung kích thực hiện các nhiệm vụ, những năm qua, Bộ Tham mưu Quân khu luôn làm tốt công tác tham mưu cho Bộ tư lệnh Quân khu và các địa phương quan tâm, chăm lo, huấn luyện lực lượng DQTV để họ đáp ứng và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Cùng với quan tâm đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất, các cấp, các địa phương đặc biệt quan tâm nâng cao chất lượng huấn luyện, khả năng sẵn sàng chiến đấu cho DQTV. Ngoài huấn luyện quân sự, giáo dục chính trị theo đúng chương trình, kế hoạch, chúng tôi còn tiến hành huấn luyện bổ sung để DQTV sử dụng thành thạo nhiều loại công cụ hỗ trợ hiện đại được thành phố biên chế để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ đòi hỏi ngày càng cao".  

Được biết, công tác huấn luyện cho lực lượng DQTV trên địa bàn các tỉnh Quân khu 4 được các địa phương, đơn vị lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện thống nhất về nội dung, chương trình, thời gian, theo đúng phương châm “cơ bản, thiết thực, chất lượng”; kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị, pháp luật... Ngoài các nội dung chung, các địa phương tổ chức huấn luyện bổ sung những nội dung sát với đặc điểm tình hình địa bàn và trang bị được biên chế, bảo đảm cho DQTV có đủ khả năng xử lý tốt những tình huống, nhiệm vụ có thể xảy ra.

leftcenterrightdel

Dân quân huyện A Lưới, Thừa Thiên Huế hội thao kết thúc nội dung huấn luyện. 
leftcenterrightdel
Cấp ủy, chính quyền thị trấn Quán Hàu, huyện Quảng Ninh, Quảng Bình động viên dân quân mùa huấn luyện. 

Để xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ, đóng góp tích cực vào sự phát triển của địa phương, thời gian qua, trên địa bàn các tỉnh Quân khu 4 đã có nhiều mô hình, cách làm hiệu quả hỗ trợ dân quân, như: “Bữa cơm huấn luyện”; “Bát nước thao trường”, hỗ trợ thêm kinh phí cho dân quân trong mùa huấn luyện ở các địa phương; hay mô hình hỗ trợ xây dựng nhà ở cho dân quân có hoàn cảnh khó khăn ở tỉnh Hà Tĩnh; mô hình tạo việc làm ổn định bằng việc giao cho dân quân bảo vệ đồng ruộng, xây dựng các công trình phúc lợi ở tỉnh Thanh Hóa… Đặc biệt, việc phát triển đơn vị tự vệ trong các doanh nghiệp ngoài Nhà nước đạt được nhiều kết quả tích cực, cùng với xây dựng và tổ chức lực lượng dân quân biển hoạt động hiệu quả các địa phương ven biển, được các cấp ủy, chính quyền và nhân dân đánh giá cao, càng cho thấy vai trò quan trọng của lực lượng DQTV trong tình hình mới.

Từ những chủ trương giải pháp phù hợp của các cấp, các ngành và sự quan tâm chăm lo của các địa phương cùng sự nỗ lực không ngừng nghỉ, lực lượng DQTV các địa phương trên địa bàn Quân khu 4 luôn xung kích vào nơi khó khăn, hiểm nguy và luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trở thành điểm tựa của cấp ủy, chính quyền và nhân dân.

Bài, ảnh: NGỌC THĂNG