Căn cứ Hoa Lư nằm trong cụm cứ điểm Lộc Ninh, án ngữ trên Đường số 13, cách biên giới Việt Nam-Campuchia 20km, do Trung đoàn thiết giáp số 1, Tiểu đoàn 2 (Chiến đoàn 9) và Tiểu đoàn biên phòng 74 của ngụy đóng giữ.
Ngày 1-4-1972, Chiến dịch Nguyễn Huệ mở màn. Sáng 5-4, Sư đoàn 9 sử dụng một bộ phận của Trung đoàn 1 và một bộ phận của Trung đoàn 2 cắt đứt Đường số 13, chiếm cầu Cần Lê, cô lập hoàn toàn địch ở Lộc Ninh với thị xã An Lộc. Trong tình thế nguy cấp, chỉ huy Chiến đoàn 9 của địch điều Trung đoàn thiết giáp số 1 và Tiểu đoàn 74 biên phòng từ Hoa Lư về ứng cứu Lộc Ninh.
    |
 |
| Đồng chí Trần Văn Trà triển khai kế hoạch tác chiến trong chiến dịch Nguyễn Huệ năm 1972 ở Bình Long. Nguồn: Bảo tàng Bình Phước |
Cánh quân cứu viện này đã lọt vào tử địa mà Trung đoàn 3 phục sẵn. 9 giờ 35 phút ngày 5-4, sau một hồi pháo binh địch bắn phá dọc Đường số 13, quân địch từ Lộc Tấn cơ động xuống, tiến vào trận địa chốt chặn của Tiểu đoàn 7 (Trung đoàn 3). Các khẩu ĐKZ cùng súng B41 đồng loạt khai hỏa. Hai xe tăng M41 đi đầu của địch trúng đạn bốc cháy, những chiếc đi sau có bộ binh đi cùng dừng lại, dùng pháo trên xe và pháo cối phía sau bắn phá mãnh liệt vào trận địa chốt của Trung đoàn.
Trận đánh diễn ra quyết liệt, các chiến sĩ lợi dụng gốc cây, hào thoát nước ẩn nấp và vận động tiếp cận, dùng B40, B41, ĐKZ bắn xe tăng địch. Đến 12 giờ trưa, xe tăng, thiết giáp địch lại tiến vào. Cuộc chiến đấu của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 3 với địch kéo dài đến cuối giờ chiều mới kết thúc. Địch bỏ lại tại trận địa 16 xe tăng, thiết giáp và hàng trăm tên tử trận.
Sáng 6-4, pháo cối của Sư đoàn 5 và hỏa lực trên các hướng tiến công làm cho trận địa pháo của địch tại cụm cứ điểm Lộc Ninh bị hư hại gần hết. Chúng điều quân tăng viện về Lộc Ninh. 9 giờ 30 phút, xe tăng, thiết giáp địch vào gần sở chỉ huy tiền phương Trung đoàn 3 của ta, nhưng 1 xe tăng và 3 xe thiết giáp đi đầu đội hình bị bộ đội tiêu diệt. Hoảng sợ trước khí thế tấn công của quân ta, địch cho xe chạy qua cầu nhưng bị sụp lao xuống suối làm đội hình phía sau không thể vượt qua. Trước tình hình trên, quân ta tràn lên tiến công, địch trên xe hoảng hốt bỏ chạy đến đoạn suối lầy và trống thì bị máy bay địch nhầm với “Việt cộng” nên thả bom vào giữa đội hình, gây nhiều thương vong.
Nhờ sử dụng lực lượng hợp lý, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức chiến thuật, thủ đoạn chiến đấu, đánh địch phản kích, truy kích địch rút chạy; phát huy tinh thần dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, kiên cường, vừa chiến đấu vừa thu vũ khí địch để đánh địch, Trung đoàn 3 đã tiêu diệt và bắt 950 tên địch từ Hoa Lư về ứng cứu Lộc Ninh, trong đó có tên trung đoàn trưởng Trung đoàn thiết giáp số 1 của địch. Sau chiến thắng này, Trung đoàn 3 được mang danh hiệu “Đoàn Hoa Lư”.
Thượng tá VŨ TIẾN TOẠI, Phó tham mưu trưởng Sư đoàn 9, Quân đoàn 4 (theo Lịch sử Trung đoàn 3-Đoàn Hoa Lư (Sư đoàn 9) 1965-2005, NXB Quân đội nhân dân)