Ông Lành kể tiếp: "Trước đó, tôi làm lính bảo vệ kho đạn của Sư đoàn 10, Quân đoàn 3, nhưng bảo vệ tuyến ngoài nên “cơ duyên” được chỉ huy điều qua làm trinh sát cho Tiểu đoàn 18 thông tin. Ngày 10-3-1975, trước khi đánh sân bay Phượng Hoàng (xã Tân Cảnh, huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum) chúng tôi nhận nhiệm vụ mở đường".

Cựu chiến binh Hà Ngọc Lành (bên phải) và chiếc địa bàn thu được của địch. 

Chuyến trinh sát đặc biệt đó do đồng chí Bùi Văn Nụ (quê huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ), Tiểu đoàn phó Tiểu đoàn 18 chỉ huy. Toàn đội giữ đúng khoảng cách, lợi dụng địa hình, địa vật cơ động. Khi gần đến núi Hàm Rồng (Gia Lai) thì bất ngờ có tiếng súng nổ vang, hai chiến sĩ đi trước trúng đạn hy sinh. Đồng chí Nụ ra hiệu mọi người ẩn nấp, chờ thời cơ tiêu diệt địch. Một lúc sau, toán biệt kích địch lầm lũi đi tới. Khi tên biệt kích với khuôn mặt đen đúa, cầm súng AR16 lọt vào vòng ngắm khẩu AK của ông Lành, thì cũng là lúc đồng chí Nụ ra lệnh nổ súng. Ông Lành nín thở bóp cò khiến tên địch ngã vật xuống. Từ nhiều hướng, các chiến sĩ trinh sát của ta đang ẩn mình ở các gốc cây, mô đất đồng loạt nổ súng và ném lựu đạn, 5 tên địch bị diệt tại chỗ, số còn lại tháo chạy.

Tiếng súng dứt, mọi người đến kiểm tra thì phát hiện có một tên chỉ huy đội biệt kích, trên mình mang theo một chiếc địa bàn. Ông Lành liền thu chiếc địa bàn vì nó rất cần cho bộ phận trinh sát đi rừng. Sau đó, theo lệnh của đồng chí Nụ, cả đội không truy quét địch mà nán lại an táng hai đồng đội ở chỗ cây kơ nia cao nhất khu vực đó. Xong xuôi, mọi người tiếp tục lên đường làm nhiệm vụ... Khi lên đến dốc núi thì cả đoàn lại chạm mặt quân địch. Ông Lành cho biết: "Tuy lực lượng ta ít hơn nhưng nhờ cán bộ, chiến sĩ đều là những tay súng thiện chiến và có kinh nghiệm nên đã lợi dụng địa hình, địa vật tiêu diệt được nhiều tên địch. Khi trời xẩm tối, số địch còn lại hoảng sợ rút lui".

Từ hôm đó, chiếc địa bàn đã theo ông Lành trải qua nhiều trận chiến đấu. Nó là một “trợ thủ” đắc lực giúp ông và đồng đội hành quân vượt núi, băng rừng. Sau đó, chiếc địa bàn lại tiếp tục cùng ông trên hành trình đi tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ của đoàn cựu chiến binh tình nguyện huyện Đồng Phú (Bình Phước).

Bài và ảnh: DUY HIẾN