Lần đầu tiên tôi được gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi tôi vừa được giao nhiệm vụ làm Cục trưởng Cục Đối ngoại (Bộ Quốc phòng). Nối tiếp truyền thống của các thế hệ đi trước, chúng tôi đến chào các đồng chí Bộ trưởng, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng qua các thời kỳ, trong đó có Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Liên lạc với đồng chí thư ký của Đại tướng, tôi rất vui mừng được biết Đại tướng đồng ý tiếp. Ngày hẹn đến, tôi mặc quân phục chỉnh tề và có mặt tại cửa nhà Đại tướng trước 5 phút. Thấy Đại tướng ra đón, tôi giơ tay chào theo điều lệnh. “Cháu vào đây! Có phải ở quân doanh đâu mà nghiêm túc thế”, Đại tướng Võ Nguyên Giáp tươi cười nói với tôi bằng giọng miền Trung ấm áp.

Cán bộ, sĩ quan Cục Đối ngoại (Bộ Quốc phòng) đến thăm và chúc Tết Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhân dịp Xuân Bính Tuất 2006. Ảnh: HIẾU MINH

Nghe tôi tự giới thiệu là Cục trưởng Cục Đối ngoại, Đại tướng hỏi thăm sức khỏe và hỏi năm 1975 tôi chiến đấu ở chiến trường nào. Tôi trình bày vắn tắt: “Lúc đó cháu thuộc Trung đoàn 148, Sư đoàn 316, được giao nhiệm vụ đánh hướng chủ yếu vào căn cứ thiết giáp và pháo binh của Sư đoàn bộ binh 23 ngụy tại thị xã Buôn Ma Thuột”. Đại tướng cười và nói: “Tốt lắm! Chiến đấu có ác liệt lắm không?”. Tôi nhanh chóng trình bày tiếp: “Đơn vị cháu mở cửa từ 4 giờ sáng nhưng mìn không quét được hết hàng rào, địch phản ứng rất quyết liệt và dữ dội bằng đạn pháo, đạn xe tăng. Trước tình thế đó, chúng cháu nhanh chóng bố trí một bộ phận hỏa lực ĐKZ, B40, B41 tiếp tục bắn vào trước cửa mở để thu hút hỏa lực địch, còn một đội hình khác bí mật vượt cổng chính của địch đánh vào trung tâm. Chính vì vậy mà địch bị bất ngờ”. Đại tướng khen nghi binh chiến thuật thế là tốt, đỡ tổn hại xương máu của bộ đội.

Lần gặp đầu tiên ấy, tôi muốn nán lại thật lâu nhưng do công việc và sức khỏe của Đại tướng nên đành xin phép ra về. Tiễn tôi ở cửa, Đại tướng căn dặn: “Giờ làm đối ngoại thì cháu phải chuyển trạng thái. Đối ngoại phải vừa nguyên tắc, vừa mềm dẻo”.

 Cán bộ, sĩ quan Cục Đối ngoại (Bộ Quốc phòng) đến thăm, chúc Tết Đại tướng Võ Nguyên Giáp và phu nhân nhân dịp Xuân Ất Dậu 2005. Ảnh: HIẾU MINH 

Lần thứ hai tôi được gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp là lúc chuẩn bị cho chuyến thăm Hoa Kỳ của Đại tướng Phạm Văn Trà, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, để đáp lại lời mời và chuyến thăm Việt Nam trước đó của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ. Nhận được chỉ thị của Bộ trưởng Phạm Văn Trà về mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ, nội dung của chuyến thăm, tôi xin phép đến báo cáo và xin ý kiến của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tôi vừa bước vào cửa, Đại tướng đã vẫy tay và nói: “Ngồi xuống đây đã!”. Tôi xúc động thưa: “Thưa bác, Bộ trưởng Phạm Văn Trà chỉ thị cho cháu đến xin ý kiến của bác trước chuyến thăm Hoa Kỳ”. Rồi tôi nhanh chóng báo cáo một cách rành rọt, ngắn gọn từng vấn đề, từ tình hình thế giới, tình hình các nước lớn, tình hình khu vực... đến mục đích, yêu cầu của chuyến thăm. Nghe xong, Đại tướng gật đầu nói: “Thăm Hoa Kỳ lúc này là cần thiết và đúng lúc. Bác chỉ nhắc cần báo cáo với Bộ trưởng Phạm Văn Trà là “đấu tranh và hợp tác, hợp tác và đấu tranh”. Lời căn dặn ấy của Đại tướng là điều mà tôi luôn tâm niệm suốt quãng đời gắn bó với công tác đối ngoại và quả thực đến tận bây giờ vẫn là hành trang không thể thiếu đối với các thế hệ làm ngoại giao nói chung, đối ngoại quốc phòng nói riêng.

Năm 2004, nhân dịp kỷ niệm 40 năm Ngày thành lập Cục Đối ngoại, một lần nữa tôi lại đến thăm Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Vừa gặp, Đại tướng đã mở lời: “Bác nghe chú thư ký nói năm nay Cục Đối ngoại tròn 40 tuổi phải không? Công việc có tiến bộ không?”. Nghe tôi báo cáo rằng anh em trong đơn vị đã làm được nhiều việc tốt, Đại tướng bảo “để bác viết mấy dòng chúc Cục Đối ngoại”, trong đó có đoạn: “... Chúc Cục Đối ngoại (Bộ Quốc phòng) nỗ lực học tập và công tác, đạt những thành tích ngày càng lớn, xứng đáng là Cục Đối ngoại của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng”.

70 năm sau Chiến thắng Điện Biên Phủ, hình ảnh vị Đại tướng-Bí thư Đảng ủy kiêm Chỉ huy trưởng Mặt trận Điện Biên Phủ dung dị, gần gũi vẫn để lại những ấn tượng khó quên trong ký ức của tôi và có lẽ của tất cả những ai có vinh dự được gặp, trò chuyện với Đại tướng. Nhớ về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhớ về Chiến dịch Điện Biên Phủ năm nào, chúng tôi như càng thêm vững bước trước những khó khăn, thử thách, nguyện tiếp tục góp sức mình cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Trung tướng PHẠM THANH LÂN, Nguyên Cục trưởng Cục Đối ngoại, Bộ Quốc phòng

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chiến thắng Điện Biên Phủ - Mốc son lịch sử xem các tin, bài liên quan.