Đồng chí Nguyễn Tiến Thụ, sinh năm 1934, quê ở thôn Đình Cả, xã Nội Duệ, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Năm 1951, đồng chí công tác tại huyện bộ Việt Minh Tiên Du thì được cử tham gia Đội Thanh niên xung phong (TNXP) công tác Trung ương, làm Phân đội phó của Phân đội Tô Hiệu. Năm 1952 được điều đi phục vụ Chiến dịch Tây Bắc, tham gia mở đường từ Yên Bái lên Nghĩa Lộ.
Năm 1954, Đoàn TNXP Trung ương được thành lập theo chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Vũ Kỳ làm đoàn trưởng. Lúc này đồng chí Nguyễn Tiến Thụ được điều chuyển về đoàn vào Đội phá bom Đội 40 TNXP phục vụ cho Chiến dịch Điện Biên Phủ. Sau 5 ngày học tập, đồng chí được điều về ngã ba Cò Nòi cùng các Đại đội 401,403, 407 của Đội 40.
Ngã ba Cò Nòi là nơi giao nhau giữa Quốc lộ 13A (quốc lộ 37 hiện nay) và Quốc lộ 41 (quốc lộ 6 hiện nay), đây là một thung lũng hẹp, những ngày ác liệt nơi đây hứng chịu đến 300 quả bom các loại như bom phá, bom nổ chậm, bom bươm bướm, đây là những loại bom cực kỳ nguy hiểm và gây sát thương cao.
    |
 |
| Bộ đội và dân công mở đường từ Tuần Giáo vào Điện Biên Phủ. Ảnh: btctdbp-svhttdl.dienbien.gov.vn |
Rút kinh nghiệm từ những lần bom nổ, đồng chí Nguyễn Tiến Thụ bàn với anh em trong đội phá bom cần tháo một quả để nghiên cứu, xem xét và khẳng định là bom sát thương thì khi nổ bom sẽ hất mảnh theo mặt bằng mặt đất chứ không khoan xuống phía dưới. Sau khi nghiên cứu ra nguyên lý hoạt động của loại bom này, đồng chí đã tự mình tháo gỡ thử nghiệm và thành công. Việc phá bom bướm lại đơn giản chỉ lấy sào hoặc lấy dây cho móc vào quả bom tìm nơi an toàn chọc hoặc giật là bom nổ, những quả chọc hoặc giật mà không nổ là do chốt kim hỏa bị vướng hoặc lò xo giữ kim hỏa không hoạt động. Đồng chí Nguyễn Tiến Thụ cùng đồng đội quyết định kéo những quả bom không nổ vào một hố sâu 0,5m, cứ 10 đến 20 quả là cho bộc phá phá nổ.
|
 |
| Anh hùng LLVT nhân dân Nguyễn Tiến Thụ |
Ngày 16-3, trời vừa tối đội phá bom xuống các điểm phát hiện bom rơi xuống đó mà không nổ. Toàn đội chia làm 3 nhóm, nhóm đồng chí Nguyễn Tiến Thụ tìm phá quả bom bên lề đường, khi thấy mục tiêu thì dùng chiếc thuốn tròn 0,8mm, dài 4m (đây là dụng cụ tối ưu cho anh em phá bom nổ chậm) tìm đón đầu chọc xuống nghe thấy tiếng bom là đào, mọi người mang hết sức lực, cứ 30 phút lại thay người. Nhóm thứ hai đang đào đất xung quanh quả bom thì bất ngờ nổ dữ dội, cả nhóm đã anh dũng hy sinh. Nguyễn Tiến Thụ cùng đồng đội tìm nhặt những phần còn lại của đồng đội và chôn cất ngay tại sườn đồi ngã ba Cò Nòi. Biến đau thương thành hành động, hàng trăm TNXP lại lao vào cuộc chiến đấu thầm lặng tiếp tục làm nhiệm vụ thông đường ngay trong đêm.
Địch đánh phá Cò Nòi ác liệt nhưng xe vẫn tiến vào Điện Biên Phủ, địch tăng thêm hỏa lực mở thêm điểm mới, trong đó có đoạn đường ngầm Hát Lót, đoạn qua suối Hát Lót chỉ hơn 100m không thể làm cầu tạm được mà có làm thì cũng bị địch phá ngay. Đoạn qua suối này, Đại đội 404 dùng đá rải và xếp thành đường, nước suối ngập so với mặt đường khoảng 30cm đến 50cm.
|
 |
Các Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (từ trái qua phải) Cao Xuân Thọ, Trịnh Văn Huyền và Nguyễn Tiến Thụ. Ảnh: Qdnd.vn
|
Vào khoảng giữa tháng 3-1954, địch tăng cường đánh phá đoạn đường ngầm Hát Lót để ngăn chặn dân công vận chuyển lương thực vào mặt trận, đoạn đường này được Đại đội 404 phụ trách, đồng chí Thụ được cử sang làm Đại đội phó phụ trách phá bom trên tuyến đường ác liệt này, trong thời gian này đồng chí đã cùng với đồng đội có nhiều sáng kiến, tìm ra nguyên lý phá các loại bom đảm bảo giao thông thông suốt ở những “Toạ độ lửa”. Khó khăn lớn nhất là đồng chí đã nghiên cứu nguyên lý tháo được loại bom bươm bướm. Đồng chí đã sáng kiến đào một hố cá nhân, chui người xuống và dơ hai tay lên trên để tháo thử, nếu bom nổ thì chỉ cụt mất hai tay. Nhưng trong lần tháo thử đó, đồng chí Thụ đã tháo thành công loại bom bươm bướm, từ đó giảm thương vong cho đồng đội khi tiến hành phá bom. Ngoài ra, đồng chí còn sáng kiến khi có bom thì kéo tất cả vào một khu vực rồi cho bộc phá vào nổ, sẽ rất có hiệu quả và tránh thương vong cho đồng đội. Kết quả phá được 120 quả bom các loại, trong đó có 7 quả bom nổ chậm, 50 quả bom bươm bướm...
Năm 2014, nhân dịp kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã ký quyết định phong tặng và truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho 5 đồng chí TNXP, trong đó có đồng chí Nguyễn Tiến Thụ - người đã có nhiều sáng kiến, dũng cảm trong Chiến dịch Điện Biên Phủ và cùng đồng đội phá được 120 quả bom các loại (trực tiếp phá 7 quả bom nổ chậm và 50 quả bom bươm bướm), 4 lần bị bom nổ chậm vùi lấp nhưng sức sống kỳ diệu cùng ý chí đánh giặc kiên cường đã khiến người anh hùng không gục ngã và luôn chiến thắng.
ĐỨC THẮNG (lược trích)
1. Báo Quân đội nhân dân (qdnd.vn)
3. Bảo tàng chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ (btctdbp-svhttdl.dienbien.gov.vn)
3. Tạp chí Tuyên giáo (tuyengiao.vn)
* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chiến thắng Điện Biên Phủ - Mốc son lịch sử xem các tin, bài liên quan.