Quân sự thế giới hôm nay (17-12): Trung Quốc đã sẵn sàng vận hành máy bay vận tải quân sự Y-30?

* Máy bay vận tải quân sự Y-30 của Trung Quốc đã sẵn sàng hoạt động?

Một đoạn video đăng tải mới đây được cho là ghi lại hình ảnh máy bay vận tải quân sự tầm trung Y-30 của Trung Quốc thực hiện chuyến bay đầu tiên. Sự kiện này đánh dấu bước tiến quan trọng của một chương trình phát triển đã được nhắc đến trong nhiều năm qua.

Y-30 được phát triển để lấp khoảng trống năng lực giữa máy bay vận tải tầm trung Y-9 và máy bay vận tải chiến lược Y-20 trong biên chế Không quân Trung Quốc. Với tải trọng dự kiến khoảng 30 tấn và cấu hình 4 động cơ turboprop, mẫu máy bay này được xem là đối thủ tiềm năng của C-130J và cao hơn là Airbus A400M Atlas. Mục tiêu của Y-30 là mở rộng năng lực vận tải chiến thuật, đáp ứng yêu cầu vận chuyển các phương tiện và trang bị ngày càng nặng, đặc biệt là các phương tiện bánh lốp hiện đại của lực lượng lục quân.

Y-30 được phát triển để lấp đầy khoảng trống năng lực giữa máy bay vận tải tầm trung Y-9 và máy bay vận tải chiến lược Y-20. Ảnh: X/David Wang và SecretProjects/Lancer21

Theo các thông tin hiện có, sự ra đời của Y-30 gắn liền với quá trình hiện đại hóa đội bay vận tải của Trung Quốc, vốn trong nhiều thập kỷ dựa trên các biến thể của Y-8, dòng máy bay phát triển từ Antonov An-12. Dù Y-9 đã được nâng cấp mạnh về hệ thống điện tử, động cơ và kết cấu, kích thước khoang hàng vẫn là hạn chế đáng kể khi nhu cầu vận chuyển các loại phương tiện cồng kềnh gia tăng. Trong bối cảnh đó, Y-30 được định hướng là một thiết kế thân rộng hơn so với Y-8, Y-9 và cả C-130, cho phép mang những loại hàng hóa khó bố trí trong các khoang hẹp.

Y-30 từng được công chúng biết đến tại Triển lãm Hàng không Trung Quốc diễn ra tháng 11-2014, khi một mô hình máy bay vận tải tầm trung chưa từng công bố khi đó được trưng bày. Mô hình này có cấu hình cánh cao, đuôi chữ T, 4 động cơ turboprop với cánh quạt 6 lá và bộ càng đáp chính gắn thân. Tuy nhiên, ở thời điểm đó, máy bay mới chỉ ở giai đoạn ý tưởng, chưa có thông số kỹ thuật cuối cùng và vẫn tồn tại nhiều hướng phát triển khác nhau.

Về mặt thông số, các nguồn tin thường nhắc đến khối lượng cất cánh tối đa khoảng 80 tấn, đưa Y-30 lên nhóm trên của phân khúc vận tải tầm trung toàn cầu. Tải trọng khoảng 30 tấn được coi là điểm khác biệt chính, cao hơn đáng kể so với Y-9 và C-130J (khoảng 19–21 tấn), nhưng vẫn thấp hơn A400M với tải trọng tối đa khoảng 37 tấn. Các ước tính khác cho thấy Y-30 có thể đạt tốc độ tối đa 600-700 km/giờ, tầm bay 6.000-7.000km khi mang tải, quãng đường cất hạ cánh ngắn khoảng 800m và khả năng chở hơn 110 binh sĩ.

* Thales ra mắt Sonar 76Nano

Tập đoàn Thales thông báo đã phát triển Sonar 76Nano, một hệ thống phát hiện âm thanh thu nhỏ nhằm chuyển các nhiệm vụ cốt lõi của tác chiến chống ngầm và giám sát đáy biển sang các nền tảng không người lái. Theo Thales, hệ thống này đã hoàn tất quá trình từ ý tưởng đến nguyên mẫu nâng cao chỉ trong vòng 10 tháng và sẽ được trình diễn công khai vào cuối tháng này.

Về cấu hình phần cứng, Sonar 76Nano được phát triển dựa trên dòng Sonar 2076 của Hải quân Hoàng gia Anh, với phần tiếp xúc nước được ghép thành các tấm dạng mô-đun để có thể bố trí quanh thân phương tiện. Các tấm này có kích thước 75cmx75cm, có thể sắp xếp thành mảng tối đa 48 tấm trên mạn trái, mạn phải và mũi của một phương tiện lặn không người lái (UUV) cỡ lớn. Cách tiếp cận này cho phép hệ thống mở rộng linh hoạt, thay vì bị giới hạn trong một cấu hình cố định.

Sonar Thales 76Nano là hệ thống sonar mô-đun dành cho UUV nhằm mở rộng khả năng nhận thức tình huống cho tàu ngầm. Ảnh: Thales Group

Thiết kế mô-đun mang lại ý nghĩa chiến thuật quan trọng, khi cho phép các lực lượng hải quân lựa chọn quy mô năng lực theo từng loại phương tiện. UUV cỡ lớn có thể mang nhiều tấm hơn để tăng độ nhạy và độ chính xác phương vị, trong khi các UUV nhỏ hơn vẫn có thể lắp cấu hình rút gọn cho nhiệm vụ trinh sát và bảo đảm an toàn. Theo các đánh giá kỹ thuật, một cấu hình lớn của 76Nano có thể đạt hiệu năng phát hiện của một tàu ngầm diesel-điện trong môi trường ven bờ phức tạp và đạt khoảng 2/3 năng lực sonar của tàu ngầm tấn công hạt nhân trong điều kiện ngoài khơi.

Về tiến độ chương trình, Thales cho biết đã đầu tư hơn 2 triệu bảng Anh kể từ đầu năm 2025 để hoàn tất thiết kế, chế tạo và thử nghiệm, đồng thời đang nghiên cứu các phương án sản xuất.

* Bỉ sắp triển khai UAV MQ-9B SkyGuardian đầu tiên ở Địa Trung Hải?

Bỉ đang chuẩn bị triển khai hoạt động đầu tiên đối với UAV MQ-9B SkyGuardian ở Địa Trung Hải vào năm 2026, phục vụ các nhiệm vụ trinh sát, giám sát và thu thập thông tin tình báo (ISR) theo Kế hoạch tác chiến quốc gia năm 2026. Nhiệm vụ này tập trung theo dõi các hoạt động hàng hải trái phép, bao gồm các tuyến di cư bất hợp pháp và hoạt động buôn lậu vũ khí, đồng thời hỗ trợ công tác phối hợp với các cơ quan chức năng trong nước và đối tác.

Theo quan chức quốc phòng nước này, việc triển khai MQ-9B xuất phát từ những lo ngại ngày càng gia tăng liên quan đến an ninh. Nhiệm vụ này nhằm nâng cao nhận thức tình huống trên biển, hỗ trợ chia sẻ thông tin và phối hợp hành động, nhưng không phải là một chiến dịch tác chiến, mà thuần túy là hoạt động giám sát và thu thập thông tin. Đây cũng là lần đầu tiên MQ-9B được Bỉ sử dụng trong một nhiệm vụ kể từ khi loại UAV này được tiếp nhận và đưa vào biên chế.

Bỉ đã đặt mua 4 UAV MQ-9B, kèm theo các tùy chọn mở rộng, trong khi kế hoạch song song đề cập đến tổng cộng 6 chiếc sẽ được bàn giao trước năm 2028. Tổng giá trị chương trình vào khoảng 500 triệu Euro, bao gồm máy bay, trạm điều khiển mặt đất, hệ thống thông tin vệ tinh, các đơn vị hỗ trợ cơ động, buồng mô phỏng và gói bảo đảm kỹ thuật dài hạn.

Bỉ cũng đang chuẩn bị khuôn khổ pháp lý và kỹ thuật cho cấu hình vũ trang trong tương lai, trong đó tên lửa Brimstone và Hellfire được xác định là hai loại vũ khí ứng viên. Ảnh: Army Recognition

MQ-9B có sải cánh gần 24m, trọng lượng cất cánh tối đa 5.670kg, sử dụng động cơ tua-bin cánh quạt Honeywell TPE331-10 công suất 900 mã lực, cho phép bay liên tục vượt 40 giờ và hoạt động ở độ cao lên tới khoảng 12,2km. Hệ thống cảm biến của máy bay bao gồm radar và các tổ hợp quang-điện tử, cùng các tùy chọn phục vụ giám sát hàng hải, thu thập thông tin tình báo tín hiệu, tác chiến điện tử và tiếp sóng thông tin liên lạc.

TRẦN HOÀI (tổng hợp)