Rừng phòng hộ Quốc lộ 14, đoạn qua tỉnh Đắc Nông có ý nghĩa hết sức quan trọng, ngoài bảo vệ tuyến đường huyết mạch, còn có vai trò tạo cảnh quan môi trường sinh thái. Thế nhưng, cánh rừng này đang bị triệt hạ, biến thành khu định cư và vùng sản xuất...

Ngang nhiên phá rừng

Chúng tôi đi dọc Quốc lộ 14, đoạn từ xã Thuận An, huyện Đắc Mil đến xã Trường Xuân, huyện Đắc Song. Những cánh rừng hai bên đường ở khu vực này đang dần biến mất, thay vào đó là hàng trăm căn nhà xây, nhà tạm đã mọc lên và rất nhiều điểm, cây cà phê đã được trồng tới vài năm tuổi.

Dấu vết phá rừng mới nhất là hàng chục cây thông gần 30 năm tuổi bị đốn hạ nằm ngổn ngang, nhựa từ vết cắt vẫn còn rỉ ra. Lãnh đạo Công ty Lâm nghiệp Trường Xuân cho rằng: Rừng phòng hộ Quốc lộ 14 bị chặt phá không hẳn là do người dân thiếu hiểu biết pháp luật, hay do chủ rừng thiếu trách nhiệm, mà là vì lợi nhuận. Chỉ trong một đêm cưa cắt vài chục cây thông bám dọc mặt đường, dựng căn nhà tạm lấn chiếm vài trăm mét vuông đất, là có thể chuyển nhượng được cả trăm triệu đồng(!). Vì lợi nhuận, “lâm tặc” bất chấp pháp luật, không những ngang nhiên đốn hạ những cây thông vài chục năm tuổi, mà còn công khai đưa máy vào san ủi đất rừng; sẵn sàng chống trả lại lực lượng chức năng.

Anh Trần Quyết Tâm, Giám đốc Công ty Lâm nghiệp Trường Xuân cho biết: “Khi phát hiện 80 cây thông tại lô 5, khoảnh 4, tiểu khu 1699 bị đốn hạ, ngay trong đêm 10, rạng sáng 11-2-2009, lực lượng quản lý bảo vệ rừng mật phục phát hiện 3 đối tượng bịt mặt dùng cưa xăng cắt thông. Khi bảo vệ truy bắt đã bị các đối tượng dùng cưa và kiếm tấn công lại rồi tẩu thoát. Như vậy, chỉ trong hai đêm nhóm “lâm tặc” này đã cắt hạ 83 cây thông trên diện tích đất gần một nghìn mét vuông, nếu thành đất thổ cư sẽ có giá cả tỉ đồng”. Anh Phạm Thanh Sơn, Tổ trưởng Tổ Quản lý bảo vệ rừng Công ty Lâm nghiệp Trường Xuân, người bị “lâm tặc” tấn công vào đêm 10 rạng sáng 11-2, bức xúc kể: “Gay go lắm, lực lượng chức năng của công ty túc trực bám rừng kể cả ngày lễ, Tết, nhưng lâm tặc chẳng sợ, thậm chí khi bị truy đuổi chúng sẵn sàng tấn công lại. Mới đây, anh Tâm - Giám đốc công ty cũng đã bị “lâm tặc” tấn công gây thương tích.”

Xây công trình chiếm đất

Hơn 500 ha rừng thông phòng hộ, tạo cảnh quan Quốc lộ 14 đoạn qua huyện Đắc Song của tỉnh Đắc Nông là do Lâm trường Đắc Nông và Lâm trường Đắc Rung trồng, quản lý từ năm 1978, đến năm 2005 bàn giao cho UBND huyện Đắc Song. Từ tháng 12-2007 đến nay, diện tích rừng trên được giao cho Công ty Lâm nghiệp Trường Xuân và Công ty Lâm nghiệp Đắc Song bảo vệ. Từ năm 2003 đến 2007, do sự buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm của chủ rừng, nên hơn một trăm héc-ta rừng ven Quốc lộ 14 đã bị đốn hạ biến thành đất thổ cư, đất trồng cây công nghiệp. Các “điểm nóng” phá rừng là địa bàn xã Nâm N’Jang và Trường Xuân.

Tại Báo cáo số 14/BC-UBND ngày 16-2-2009 của UBND huyện Đắc Song “Về việc xử lý các hộ lấn chiếm rừng và đất rừng xây dựng nhà, lều quán trái phép dọc Quốc lộ 14 thuộc địa bàn huyện Đắc Song” đã thống kê được ở các xã này có 163 căn nhà, 41 lều quán xây dựng trái phép với diện tích 9.450m2, trong đó có 69 căn nhà xây kiên cố trên diện tích 3.700m2. Ngoài ra, diện tích đất rừng bị lấn chiếm sản xuất lên tới gần 100ha, trong đó có 53,3ha cà phê và hơn 46ha cây ngắn ngày. Được biết, ngày 12 và 13-11-2008, UBND huyện Đắc Song đã tổ chức cưỡng chế tháo dỡ 38 lều bạt của 30 hộ xây dựng trái phép. Tuy nhiên, theo phản ánh của Công ty Lâm nghiệp Trường Xuân và Công ty Lâm nghiệp Đắc Song thì đến nay phần lớn số này đã tái lấn chiếm đất rừng.

Kiến nghị

Việc xử lý tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng phòng hộ Quốc lộ 14, nhất là với số hộ đã xây dựng nhà ở kiên cố, vượt quá tầm của chính quyền huyện và các công ty lâm nghiệp, nên UBND huyện Đắc Song đã phải xin ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh Đắc Nông.

Anh Lưu Văn Vích, Phó trưởng Phòng Kế hoạch Công ty Lâm nghiệp Đắc Song cho biết: “Lâm tặc” tham gia phá rừng phòng hộ cảnh quan Quốc lộ 14 không chỉ có người địa phương mà còn có khá nhiều đối tượng từ các tỉnh khác đến với mục đích chiếm đất để chuyển nhượng trái phép, nên không từ bất cứ thủ đoạn nào. Khi đã dựng được nhà tạm, việc xây dựng nhà kiên cố diễn ra công khai. Trong khi đó, việc cưỡng chế, tháo dỡ và di dời lại không hề đơn giản. Theo chúng tôi, muốn giữ được rừng phòng hộ Quốc lộ 14, cần xử lý nghiêm, giải quyết dứt điểm số hộ vi phạm. Phải kiên quyết giải tỏa cho được 69 căn nhà kiên cố xây dựng trái phép. Thu hồi và hủy bỏ ngay giấy chứng nhận đã được cấp trái phép. Kiểm điểm nghiêm túc và phải đưa ra truy tố trước pháp luật những cán bộ biến chất, tiếp tay cho những hành vi phá rừng, xây nhà trái phép. Nếu xử lý không nghiêm sẽ gây ra tiền lệ xấu, việc bảo vệ gần 400ha rừng thông phòng hộ còn lại ven Quốc lộ này sẽ trở nên khó khăn hơn.

Bài và ảnh: Kiều Bình Định