Xác định đây là một trong những nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, được Đảng, Nhà nước giao phó, những năm qua, EVN luôn nâng cao trách nhiệm, nỗ lực thực hiện thành công nhiều dự án đưa điện về nông thôn, miền núi, hải đảo. Dòng điện đã đánh thức tiềm năng của các địa phương, góp phần giữ vững chủ quyền, an ninh quốc gia.
Bài 1: Đặt mục tiêu an sinh xã hội lên trên lợi ích doanh nghiệp
Trong điều kiện của một nước đang phát triển, phải đối diện với rất nhiều rào cản về công nghệ, nguồn vốn, trình độ quản lý, tỷ lệ 100% số xã có điện, số hộ dân có điện đạt hơn 99,47%; trong đó, 99,18% số hộ nông dân có điện có thể xem như là một thành quả “thần kỳ” của EVN. Theo đánh giá của các tổ chức quốc tế, mức độ phủ điện đến các hộ dân vùng sâu, vùng xa, vùng hải đảo của Việt Nam là thành tựu mà không nhiều quốc gia trên thế giới đạt được.
Điện "vượt núi, cưỡi sóng" thắp sáng mọi miền Tổ quốc
Trở lại xã Phìn Ngan (Bát Xát, Lào Cai) hôm nay, chúng tôi không còn thấy bóng dáng của vùng miền núi nghèo xác xơ. Chủ tịch UBND xã Phìn Ngan Tần Láo Tả cho biết: "Cuối năm 2007, điện về với các thôn, bản của xã. Ước mong có điện từ bao đời nay của người dân Phìn Ngan trở thành hiện thực. Từ khi có điện, đời sống của hơn 600 hộ dân sinh sống với hơn 2.500 nhân khẩu là người dân tộc Dao từng bước được nâng cao. Điện về không chỉ mang theo ánh sáng văn hóa, các thông tin thời sự được cập nhật tốt hơn mà người dân còn có thể thay đổi tập quán sản xuất. Nhiều bà con xã Phìn Ngan đã thực sự thoát nghèo. Hiện nay, trên địa bàn có nhiều mô hình kinh tế được hưởng lợi từ điện, đem lại hiệu quả cao cho các hộ dân".
Nhiều năm qua, theo chân những người thợ điện, vượt qua những con đường dốc đứng, chông chênh, gập ghềnh, điện đã về thắp sáng khắp các thôn, bản hẻo lánh xa xôi của các tỉnh: Lào Cai, Điện Biên, Lai Châu, Hà Giang, Lạng Sơn, Trà Vinh, Hậu Giang, Cà Mau, Kiên Giang… Điện không chỉ về với núi mà còn vượt sóng, vươn xa ra đảo. Bắt đầu từ đảo Cát Hải (Hải Phòng) vào năm 1991, hành trình vượt sóng đưa điện ra đảo của EVN đã đến với các huyện đảo của mọi miền Tổ quốc, như: Cô Tô (Quảng Ninh), Lý Sơn (Quảng Ngãi), Phú Quốc (Kiên Giang), huyện đảo Trường Sa (Khánh Hòa)... Đến nay, 11/12 huyện đảo, 100% số xã đảo trên toàn quốc đã có điện.
Báo cáo của EVN cho biết, hiện nay, mức độ phủ điện của Việt Nam cao hơn một số nước trong khu vực. EVN đã cấp điện đến 100% số xã. Số hộ dân có điện, sử dụng điện tăng từ 97,31%, tương ứng 19 triệu hộ (năm 2010) lên 99,47%, tương ứng 27,41 triệu hộ (tháng 6-2019). Trong đó, số hộ dân nông thôn có điện sử dụng tăng từ 96,29%, tương ứng 13,26 triệu hộ (năm 2010) lên 99,18%, tương ứng 16,98 triệu hộ (tháng 6-2019).
Việc đầu tư phát triển điện khí hóa nông thôn trong 10 năm qua đã thay đổi đáng kể tình hình cung cấp điện về vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo. Theo Phó tổng giám đốc EVN Võ Quang Lâm: 10 năm trước, ở nhiều vùng nông thôn, hệ thống lưới điện ở tình trạng xập xệ, cột tre, cột gỗ, dây dẫn nhỏ, chắp vá. Tới nay, tình trạng trên không còn, lưới điện được chỉnh trang, các hộ dân được cung cấp điện ổn định, an toàn. Trước đây có nhiều mô hình quản lý điện nông thôn không đủ khả năng chuyên môn, như: Ban điện xã, tổ điện dân lập, tư nhân đầu tư… thì tới nay đã có hơn 92% xã do ngành điện quản lý bán điện trực tiếp. Theo đó, người dân được mua điện theo đúng giá quy định của Chính phủ và hưởng các dịch vụ điện trực tiếp do ngành điện cung cấp mà không phải chịu giá điện cao như trước đây (4.000-6.000 đồng/kWh). “Từ chương trình hiện đại hóa lưới điện nông thôn, nguồn điện ổn định, chất lượng, an toàn, người dân nông thôn có điều kiện áp dụng thành tựu khoa học công nghệ, thúc đẩy sản xuất phát triển, đồng thời mở rộng ngành nghề kinh doanh dịch vụ, tiến tới xóa đói, giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới”, ông Võ Quang Lâm nhấn mạnh.
Kỳ tích ngành điện
EVN được Đảng và Chính phủ giao nhiệm vụ giữ vai trò chính trong việc đáp ứng đủ điện cho phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, đẩy mạnh điện khí hóa nông thôn, góp phần giữ vững an ninh, quốc phòng. Theo đánh giá của Bộ Công Thương, thời gian qua, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn nhưng EVN đã nỗ lực cố gắng và hoàn thành kế hoạch Nhà nước giao. EVN đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giữ vai trò chủ đạo cung cấp điện cho khu vực nông thôn, miền núi, hải đảo, nâng cao chất lượng cung cấp đáp ứng nhu cầu điện phục vụ phát triển sản xuất nông nghiệp và đời sống của nông dân, nông thôn.
Hành trình điện khí hóa nông thôn của EVN cũng được không ít chuyên gia quốc tế ghi nhận và đánh giá rất cao. Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, ông Ousmane Dione cho rằng, điện khí hóa nông thôn của Việt Nam là một kỳ tích. Tỷ lệ tiếp cận điện của Việt Nam tăng từ 14% vào năm 1993 lên tới hơn 99% vào năm 2018. Như vậy, trong vòng 25 năm đã có thêm hơn 14 triệu hộ gia đình hay 60 triệu người dân được hòa lưới điện quốc gia. “Việt Nam là một câu chuyện thành công trên toàn cầu về phát triển ngành năng lượng trong vài thập kỷ vừa qua”, ông Ousmane Dione nhấn mạnh.
Nhìn lại chặng đường bền bỉ đưa điện thắp sáng đến những nơi xa nhất, sâu nhất của Tổ quốc, Trưởng ban Quản lý đầu tư EVN Lê Thành Chung nhấn mạnh: "Điện khí hóa nông thôn luôn là vấn đề đầy thách thức đối với EVN. Thực tế tại nhiều vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới bà con sống thưa thớt, có dự án kéo điện cả chục ki-lô-mét chỉ cho vài chục hộ sử dụng. Hóa đơn tiền điện/hộ gia đình nhiều khi chưa tới 20.000 đồng, mà để thu được tiền, nhân viên điện lực phải đi nửa ngày mới tới nơi thì việc cân đối hiệu quả kinh tế với ngành điện thật khó khăn. Đưa điện đến những vùng phụ tải không tập trung, sản lượng điện tiêu thụ thấp, tổn thất lớn, suất đầu tư xây dựng lưới điện cao… đồng nghĩa với việc hiệu quả kinh tế trong đầu tư không cao. Tuy nhiên, EVN vẫn nỗ lực thực hiện thành công nhiều dự án, mang lại hiệu quả xã hội lớn, được người dân ghi nhận”.
Điện về mang theo ánh sáng văn hóa, giải phóng sức lao động. Điện góp phần để các địa phương phát huy những tiềm năng thúc đẩy kinh tế phát triển, giúp người dân có thêm nhiều việc làm, tăng thu nhập. Nhiều nhà đã có ti vi, tủ lạnh, internet và cuộc sống nhờ thế cũng khá lên. Đặc biệt, điện là yếu tố không thể thiếu để phát triển các cơ sở hạ tầng và dịch vụ hậu cần nghề biển, hệ thống thông tin liên lạc, tìm kiếm cứu nạn trong chiến lược phát triển kinh tế biển, gắn kết với nhiệm vụ bảo đảm quốc phòng, an ninh. “Có điện đã thay đổi toàn diện bộ mặt các vùng trong phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Những hiệu quả xã hội này không thể đo đếm đơn thuần bằng tiền. Chính vì vậy, những năm qua, EVN luôn nâng cao trách nhiệm, đặt mục tiêu an sinh xã hội lên trên lợi ích doanh nghiệp, nỗ lực vượt mọi khó khăn để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao phó”, Chủ tịch Hội đồng thành viên EVN Dương Quang Thành khẳng định.
GIA MINH - VŨ DUNG
(còn nữa)