Có hàng triệu người không có bất cứ giấy tờ tùy thân gì

Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an cho rằng, đóng góp ý kiến của đại biểu Quốc hội rất quan trọng trong việc hoàn thiện dự án luật này.

Mục tiêu xây dựng luật là để tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân, doanh nghiệp, bảo vệ nhân dân, không ai bị xâm phạm về đời tư cá nhân, dữ liệu cá nhân.

Hiện nay công an các cấp và địa phương vẫn đang làm căn cước cho người dân, qua thống kê dân số có nhiều người không có giấy tờ, không có căn cước, không hộ khẩu. “Đây là một con số rất đáng buồn”, Bộ trưởng Tô Lâm nói. 

Bộ trưởng Tô Lâm, cho biết: Từ trước đến giờ, chúng ta nói hệ thống quản trị rất chặt chẽ từ Trung ương đến địa phương, nhưng bỏ lọt rất nhiều, con số này lên đến hàng triệu người, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.

“Có những người chưa bao giờ đi ra khỏi nhà mình, làng mình, bản mình, chủ yếu là người yếu thế, người già không nơi nương tựa, người ốm đau bệnh tật kéo dài, người tàn tật. Họ chỉ quanh quẩn trong ngôi nhà của họ, không có nhu cầu kết nối xã hội, chưa từng đi đâu, chưa từng được chụp ảnh. Có những cụ già đến chụp ảnh làm căn cước công dân, các cụ nói tôi 70 tuổi rồi, chưa bao giờ được chụp một cái ảnh. Đó là những câu chuyện thực tế khi đi vào vùng sâu, vùng xa”, Bộ trưởng Tô Lâm nói.

leftcenterrightdel
 Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an: Hàng triệu người không có bất cứ giấy tờ tùy thân gì.

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, ngay tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh cũng có hàng trăm ngàn người không có giấy tờ gì. Họ là những người từ nhiều vùng trên cả nước đến các thành phố lớn vì cuộc sống, để kiếm sống đã hàng chục năm nay. Từ cậu bé đi đánh giày, lớn lên trưởng thành ở Hà Nội, những người bán hàng rong, đi làm thuê, làm mướn. Họ cũng phát triển lên, có gia đình, sinh con đẻ cái. Các cháu sinh ra vẫn theo bố mẹ, không có hộ khẩu, không có giấy tờ, không được đi học. Cháu không có giấy khai sinh làm sao đi học được? Lớn lên lại tiếp tục đánh giày, lại đi vào cuộc sống khó khăn như vậy.

“Nếu chúng ta không đưa vào quản lý, tạo điều kiện cho họ thì sẽ rất bất cập. Đại dịch Covid-19 đã bộc lộ điều đó. Trong đại dịch, chúng ta nói “ai ở đâu ở yên đó”, nhưng bản thân những người này làm gì có địa điểm sinh sống cố định”, Bộ trưởng Tô Lâm phát biểu. 

Sử dụng thẻ căn cước có bị theo dõi?

Đề cập lý do của việc đổi tên từ Luật Căn cước công dân thành Luật Căn cước, Bộ trưởng Tô Lâm cho rằng, việc sửa lại tên gọi nhằm bảo đảm tính chính xác và bao hàm hơn. Thẻ căn cước không phải là giấy chứng nhận công dân. Có những trường hợp bị tước quyền công dân nhưng vẫn có căn cước và sở hữu tài sản. Vì vậy, cách gọi là căn cước công dân sẽ không chính xác.

Việc đưa tên gọi là căn cước để nhằm xác định những thông tin cơ bản như “anh là ai”, tên tuổi, nguồn gốc…; sử dụng căn cước để thực hiện các giao dịch, thủ tục hành chính.

Thông tin thêm về quá trình làm căn cước công dân cho người dân và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Bộ trưởng Tô Lâm cho hay, đã có 19/63 tỉnh đã hoàn thành cấp căn cước đạt tỉ lệ 100%. Mặc dù quá trình thực hiện không tránh khỏi sai sót, nhưng hệ thống cơ sở dữ liệu sẽ được cập nhật thường xuyên, bảo đảm tinh thần “đúng, đủ, sạch, sống”, tức cập nhật liên tục. Trường hợp xã nào không cập nhật khi kiểm tra là không được, cập nhật là kiểm soát hoạt động cơ sở, luôn có biến động thường xuyên, liên tục.

Về lợi ích của việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, tới đây sẽ không phải thực hiện tổng điều tra dân số, tiết kiệm cho Nhà nước 1.500 tỉ đồng. Chi phí xây dựng hệ thống là khoảng 3.000 tỉ đồng, nhưng mang lại lợi ích lớn là kết nối với các ngành khác và phục vụ cho nhân dân trong nhiều thủ tục hành chính, với con số tiết kiệm là hàng trăm nghìn tỉ đồng.

Theo đó, căn cước sẽ tích hợp kết nối với bảo hiểm y tế, giấy phép lái xe, sản xuất văn bằng chứng chỉ, in thẻ bảo hiểm y tế, sao y, chứng thực công chứng… đều mang lại lợi ích rất lớn. Đơn cử như căn cước tích hợp với sổ bảo hiểm y tế, sổ khám sức khỏe, để biết được tình trạng sức khỏe nhân dân, giúp tính toán được các địa phương cần bao nhiêu bác sĩ, hệ thống y tế, chống gian lận trục lợi bảo hiểm y tế…

Bộ trưởng Tô Lâm cho biết thêm, thẻ căn cước có tiến bộ hơn do ứng dụng công nghệ mới. Trực tiếp cầm một thẻ căn cước trên tay, Bộ trưởng Tô Lâm nói, mã số trên thẻ có thể sử dụng trong việc đi máy bay cả ở trong nước và quốc tế, tiến tới không cần sử dụng hộ chiếu, người dân chỉ cần thị thực, quẹt thẻ căn cước là có thể di chuyển.

"Thẻ căn cước của công dân hiện nay mà Việt Nam sử dụng là một trong số ít các nước có tích hợp QR với nhiều thông tin. Bộ Công an cũng tính toán đưa công nghệ sinh học vào quản lý, tránh trường hợp những người phẫu thuật thẩm mỹ, thay đổi nhận dạng hoặc không có dấu vân tay", Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định.

Bộ trưởng Tô Lâm cũng bác bỏ các quan điểm cho rằng người dân sử dụng thẻ này sẽ bị theo dõi, do trên thẻ không có sóng, không có tín hiệu, nên không thể có chức năng “theo dõi”.

Bộ trưởng Tô Lâm cũng khẳng định mã số định danh trên thẻ được cấp là vĩnh viễn, việc cấp mới thẻ là của cơ quan nhà nước nhưng với thẻ cấp lại, cấp đổi người dân sẽ phải mất chi phí để nâng cao trách nhiệm bảo quản, giữ gìn thẻ. Việc sử dụng thẻ căn cước cũng sẽ được quy định rõ, sẽ không cơ quan, đơn vị nào có quyền giữ thẻ của người dân, mà chỉ được sử dụng thông tin trong căn cước, ngoại trừ các cơ quan công an phục vụ cho điều tra.

NGUYỄN THẢO