QĐND - Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) vừa đề xuất ba phương án trong kỳ thi quốc gia vừa để xét tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) vừa để xét trúng tuyển đại học, cao đẳng. Tôi thật sự hoan nghênh ý tưởng này. Năm 2007, tôi đã nêu điều này trên Báo Quân đội nhân dân. Hôm nay, tôi viết cụ thể hơn để các nhà quản lý và chuyên gia giáo dục tham khảo.

Tôi đồng ý với ý kiến của đa số hiệu trưởng các trường đại học là lựa chọn phương án hai, nghĩa là học sinh phải thi 5 môn gồm Toán, Ngữ văn, các môn tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh vật), các môn xã hội (Địa lý, Lịch sử) và Ngoại ngữ. Tôi thấy, nhiều ý kiến đưa ra có vẻ băn khoăn về tính nghiêm minh của kỳ thi. Tôi xin đề xuất, kỳ thi này nhất thiết phải đạt được hai mục tiêu là: Kết quả thi vừa sử dụng để xét tốt nghiệp THPT vừa dùng để xét trúng tuyển đại học, cao đẳng. Hơn nữa, phải đạt mục đích dễ thực hiện, tiết kiệm, công bằng, nghiêm minh, khách quan, chính xác và hiệu quả.

Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 92 (Quân khu 4) phối hợp với Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện A Lưới (Thừa Thiên-Huế) tổ chức lớp học cho bà con dân tộc thiểu số trên địa bàn. Ảnh: Hoàng Gia Minh

Về môn thi, như tôi đã trình bày là lựa chọn phương án hai. Nếu học sinh không học trọn vẹn môn Ngoại ngữ thì thay thế bằng môn Tin học hoặc môn Giáo dục công dân.

Về nội dung đề thi nên chia làm 3 mức độ có 30% là dễ, 40% là trung bình, 30% là khó. Ở kỳ thi năm 2014-2015, các môn thi chung trong một đề, môn thi tự nhiên thì các câu hỏi thi giữa các môn là độc lập, riêng rẽ với 30% câu hỏi thi là môn Sinh vật, 30% môn Vật lý và 40% môn Hóa học. Môn thi xã hội thì câu hỏi thi chia đều cho hai môn Lịch sử và Địa lý. Kỳ thi năm 2015-2016, nên phân chia 20% số câu hỏi được tích hợp giữa các môn trong môn thi xã hội và môn thi tự nhiên. Từ kỳ thi năm học 2016-2017 trở đi, sự tích hợp giữa các môn học trong môn thi có thể đạt tới 40%, còn 20% chia đều cho mỗi môn trong môn thi tự nhiên là phù hợp.

Về tổ chức kỳ thi: Đây là khâu đặc biệt quan trọng trước kỳ vọng của xã hội, của các em về hiệu quả, tính công bằng của kỳ thi. Tôi đề nghị, địa điểm thi tập trung tại các trung tâm tỉnh lỵ của các tỉnh hoặc các thành phố. Việc tập trung lên danh sách thi do Sở GD-ĐT các tỉnh, thành phố thực hiện. Về người coi thi, nhất thiết phải do các trường đại học, cao đẳng trực tiếp đến coi thi. Những năm 80 của thế kỷ XX, chúng ta tổ chức kỳ thi đại học, cao đẳng như vậy rất tốt, rất hiệu quả được cả xã hội công nhận thì tại sao hiện nay chúng ta không làm được. Người coi thi là những giảng viên, sinh viên các trường đại học, cao đẳng. Mỗi tỉnh có thể có nhiều trường đại học, cao đẳng đến coi thi. Có thể một hội đồng thi có hai trường cùng coi thi. Nên chăng, chỉ có giảng viên các trường công lập mới làm giám sát kỳ thi. Việc sắp xếp sinh viên, giảng viên các trường ngoài công lập làm giám thị 1 hoặc 2 là dựa vào thực tế. Giáo viên các trường THPT và lực lượng an ninh địa phương bảo đảm công tác an ninh vòng ngoài. Chi phí cho việc đi lại của các trường không tốn kém so với trước đây. Đó là do kỳ thi mới hạn chế được 25% số hồ sơ đăng ký dự thi ảo, giảm được tiền thuê địa điểm phòng thi ảo, tiết kiệm được trên 20% số lượng cán bộ coi thi ảo. Lãnh đạo các tỉnh, thành phố tập trung chỉ đạo các ban ngành liên quan ưu tiên cho kỳ thi chất lượng.

Việc chấm thi là do Bộ GD-ĐT chỉ đạo. Cán bộ chấm thi môn tự luận cần vừa là giảng viên các trường đại học, cao đẳng, vừa là giáo viên có kinh nghiệm của các trường THPT.

Về công nhận kết quả thi: Học sinh phải đạt tối thiểu 15 điểm, không có điểm liệt dưới 1 điểm mới được xét tốt nghiệp THPT. Không thể cứ học xong lớp 12 là công nhận kết quả tốt nghiệp ngay. Dù chỉ 15 điểm mà nghiêm túc cũng có giá trị. Kết quả thi nhất thiết được sử dụng để xét tuyển vào đại học, cao đẳng, không cần tổ chức kỳ thi riêng rẽ (trừ môn năng khiếu). Có như vậy, tính quyết tâm của xã hội mới cao, tránh lãng phí và hậu quả tiêu cực cho xã hội. Các trường đại học, phải yêu cầu học sinh đăng ký nguyện vọng vào trường đại học, cao đẳng từ tháng hai hằng năm theo chỉ tiêu tuyển sinh của Bộ GD-ĐT. Điều này vừa thỏa mãn nguyện vọng của học sinh, tránh những xáo trộn tâm lý học sinh, khả năng tuyển sinh của các trường, gây mất thời gian và công sức. Việc đăng ký nguyện vọng cần đơn giản, công khai, minh bạch. Đối với những em không đạt 15 điểm thì năm sau sẽ được thi lại. Những em đã tốt nghiệp nếu có nguyện vọng thi lại thì vẫn được giải quyết nhưng chỉ để xét tuyển vào đại học, cao đẳng.

Với những đề xuất trên, tôi thấy chúng ta thực hiện hoàn toàn khả thi và đạt được mục tiêu cao nhất của kỳ thi. Nếu chúng ta không mạnh dạn làm thì không biết đến bao giờ đất nước ta mới tiết kiệm thời gian, tiền bạc vì các kỳ thi mà lẽ ra số tiền đó để đầu tư cho các em .

Tiến sĩ HUYỀN QUANG

Bài 1: Gánh nặng năm học mới
Bài 2: Chọn khâu đột phá từ các nhà giáo