Trong quân đội, nhiệm vụ đổi mới căn bản, toàn diện công tác giảng dạy, huấn luyện nhằm xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” đòi hỏi phải mạnh dạn ứng dụng thành tựu khoa học-công nghệ tiên tiến, trong đó AI giữ vai trò đột phá.

Đội ngũ giảng viên trẻ của Trường Sĩ quan Lục quân 1 (SQLQ1) là lực lượng nòng cốt trực tiếp truyền đạt tri thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành phẩm chất, bản lĩnh cho học viên. Việc nâng cao kỹ năng sử dụng AI cho lực lượng này không chỉ đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy mà còn góp phần tạo bước đột phá trong chuyển đổi số giáo dục - đào tạo quân sự hiện nay.

Thực trạng ứng dụng AI trong giảng dạy ở Trường SQLQ1

Những năm gần đây, Trường SQLQ1 đã có nhiều nỗ lực trong việc đưa công nghệ thông tin vào công tác giảng dạy. Một số giảng viên trẻ bước đầu đã khai thác các công cụ AI hỗ trợ thiết kế giáo án điện tử, xây dựng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm, phân tích dữ liệu học tập, thậm chí mô phỏng các tình huống chiến thuật trong huấn luyện. AI giúp tiết kiệm thời gian soạn bài, tăng tính trực quan sinh động trong giảng dạy, đồng thời hỗ trợ người học tiếp cận kiến thức nhanh chóng, đa chiều.

Những ứng dụng như hệ thống kiểm tra tự động, công cụ tạo sơ đồ chiến thuật bằng AI, hay các phần mềm mô phỏng diễn tập ảo… đã mở ra nhiều hướng đi mới cho công tác giảng dạy. Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy vẫn còn không ít khó khăn, hạn chế. Một bộ phận giảng viên trẻ còn lúng túng trong thao tác, chưa biết cách tận dụng hết tính năng của AI. Có người sử dụng AI chủ yếu ở mức cơ bản như tra cứu thông tin, soạn thảo văn bản, trong khi việc ứng dụng ở tầm cao hơn (phân tích dữ liệu huấn luyện, thiết kế mô phỏng chiến đấu, tối ưu hóa tiến trình học tập) còn ít được khai thác.

Một lớp tập huấn công tác chuyển đổi số cho cán bộ, giảng viên của Trường Sĩ quan Lục quân 1. 

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên: Công tác bồi dưỡng chuyên sâu chưa nhiều: Phần lớn giảng viên chưa được tham gia các khóa đào tạo bài bản về AI trong lĩnh vực sư phạm quân sự. Tài liệu, giáo trình chuẩn hóa còn thiếu: Các học liệu về ứng dụng AI phục vụ giảng dạy quân sự chưa được hệ thống hóa đầy đủ. Tâm lý e dè trước công nghệ mới: Một số giảng viên còn quen với phương pháp dạy truyền thống, chưa mạnh dạn đổi mới. Hạ tầng số còn hạn chế: Dù đã được đầu tư nhưng hệ thống thiết bị, đường truyền, phần mềm chuyên dụng chưa thật sự đồng bộ, khiến việc ứng dụng AI đôi khi gặp trở ngại.

Yêu cầu đặt ra trong tình hình mới

Trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia và mục tiêu xây dựng Quân đội hiện đại, việc nâng cao kỹ năng ứng dụng AI cho đội ngũ giảng viên trẻ của Trường SQLQ1 là yêu cầu cấp thiết. AI không thay thế vai trò của người thầy nhưng sẽ là công cụ mạnh mẽ giúp giảng viên:

Thiết kế bài giảng trực quan, sinh động, giàu tính tương tác. Phân tích dữ liệu học tập để điều chỉnh phương pháp giảng dạy. Mô phỏng các tình huống huấn luyện, giúp học viên rèn luyện kỹ năng tư duy chiến thuật sát thực tế. Tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả nghiên cứu khoa học, đóng góp vào đổi mới công tác đào tạo sĩ quan. Đặc biệt, trong môi trường quân sự, việc ứng dụng AI phải luôn gắn với nhiệm vụ chính trị, yêu cầu bảo mật và định hướng giáo dục tư tưởng, rèn luyện phẩm chất quân nhân.

Một số giải pháp trọng tâm

Để đáp ứng yêu cầu trên, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó tập trung vào những nội dung sau:

1. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng AI: Tổ chức các khóa tập huấn, chuyên đề về ứng dụng AI trong giảng dạy, sát với nhu cầu thực tiễn của giảng viên trẻ. Mời chuyên gia trong và ngoài quân đội trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn khai thác hiệu quả các công cụ AI. Lồng ghép nội dung ứng dụng AI vào các chương trình đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ tin học, ngoại ngữ cho giảng viên.

2. Phát triển môi trường học tập số hóa, hạ tầng AI: Xây dựng thư viện số, học liệu số, cơ sở dữ liệu dùng chung phục vụ giảng dạy. Tăng cường đầu tư phòng học thông minh, phòng thực hành mô phỏng chiến thuật có tích hợp công nghệ AI. Từng bước chuẩn hóa nền tảng công nghệ, đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin trong quá trình sử dụng.

3. Khuyến khích sáng tạo, nghiên cứu ứng dụng AI: Tổ chức các cuộc thi thiết kế bài giảng, mô phỏng tình huống huấn luyện có ứng dụng AI. Đưa kết quả ứng dụng AI vào tiêu chí đánh giá, thi đua, khen thưởng giảng viên trẻ. Khuyến khích giảng viên nghiên cứu, viết bài khoa học, công bố kết quả ứng dụng AI trong giảng dạy quân sự.

 4. Tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm: Thiết lập quan hệ hợp tác với các học viện, trường đại học, viện nghiên cứu để học hỏi, trao đổi kinh nghiệm ứng dụng AI. Mời chuyên gia, nhà khoa học, kỹ sư công nghệ tham gia cố vấn, hướng dẫn trực tiếp. Phát huy tinh thần “học tập đồng nghiệp”, trong đó giảng viên am hiểu AI hỗ trợ, kèm cặp giảng viên còn hạn chế.

5. Kết hợp ứng dụng AI với nâng cao phẩm chất, bản lĩnh chính trị: Xác định AI chỉ là công cụ, giảng viên vẫn giữ vai trò trung tâm trong giáo dục, đào tạo. Gắn ứng dụng AI với nhiệm vụ rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức, tác phong quân nhân cho học viên. Quản lý chặt chẽ việc sử dụng AI, bảo đảm an toàn thông tin, không để lộ lọt dữ liệu bí mật quốc phòng.

Nâng cao kỹ năng sử dụng AI trong giảng dạy cho đội ngũ giảng viên trẻ ở Trường SQLQ1 là xu thế tất yếu, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện công tác giáo dục-đào tạo quân sự. Đây không chỉ là vấn đề chuyên môn mà còn là nhiệm vụ chính trị, góp phần trực tiếp vào việc xây dựng đội ngũ sĩ quan quân đội có bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ trí tuệ cao, năng lực chỉ huy đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Khi giảng viên trẻ làm chủ công nghệ AI, mỗi bài giảng sẽ trở thành một trải nghiệm học tập hiện đại, hấp dẫn, giàu tính thực tiễn. Đó cũng là minh chứng cho sự chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của thế hệ giảng viên trẻ trong thời đại số, góp phần khẳng định vị thế, uy tín của Trường SQLQ1 – cái nôi đào tạo sĩ quan lục quân hàng đầu của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Trung tá, ThS UÔNG THỊ CHUNG, Khoa khoa học tự nhiên, Trường SQLQ1

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.