Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Nguyên Huyền, Giám đốc Trung tâm phòng chống dịch (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) chia sẻ, bệnh do não mô cầu không phải là một bệnh hiếm gặp nhưng để lại hậu quả rất nghiêm trọng. Tuy nhiên, trên thực tế có rất nhiều người vẫn chưa hiểu tường tận về bệnh này nên chủ quan trong phòng, chống.

Để có thái độ đúng đối với căn bệnh này, chúng ta cần hiểu rõ bệnh do não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi vi khuẩn Neisseria meningitidis. Trên thế giới bệnh lưu hành gây dịch quanh năm còn tại Việt Nam bệnh dịch xảy ra lẻ tẻ quanh năm nhưng tập trung chủ yếu vào mùa đông - xuân.

Não mô cầu có 5 nhóm huyết thanh gây bệnh phổ biến là A, C, Y, W và B, cả 5 nhóm này đều có khả năng gây dịch. Bệnh do não mô cầu gây ra cũng rất đa dạng như nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não, viêm phổi, viêm khớp, viêm tai giữa, viêm nắp thanh môn… tuy nhiên bệnh viêm màng não là hay gặp nhất và để lại hậu quả nghiêm trọng nhất. Tại Việt Nam đã có ghi nhận lưu hành cả 5 nhóm kể trên. Đường lây truyền bệnh là từ người - người, lây qua đường hô hấp. Thanh niên là nguồn lây truyền mầm bệnh cho cộng đồng và thường xảy ra ở nơi tập trung đông người (nhà trẻ, trường học, ký túc xá, doanh trại,..). Các nghiên cứu cho thấy 5-25% người lành mang trùng ở mũi, hầu, họng.

Tiêm vaccine phòng não mô cầu tại Hệ thống tiêm chủng VNVC. Ảnh: VNVC cung cấp 

Bệnh do não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính thường khó chẩn đoán sớm và tiến triển nhanh. Các triệu chứng thường xuất hiện đột ngột: Không điển hình: Sốt, buồn nôn hoặc nôn, chán ăn, đau họng; Đặc trưng: Phát ban xuất huyết, cứng cổ, sợ ánh sáng; Muộn: Hôn mê, mê sảng, co giật mất ý thức; có thể tử vong.

Bệnh có thể chữa khỏi được hoàn toàn nếu phát hiện sớm, điều trị kịp thời và đúng phác đồ. Tuy nhiên do tính chất diễn biến nhanh và nguy hiểm, người bệnh có thể tử vong trong vòng 24 giờ nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Vậy làm thế nào để phòng bệnh? Theo khuyến cáo từ Bộ Y tế, để phòng bệnh cho trẻ em và người lớn cần thực hiện tốt vệ sinh cá nhân và nơi ở. Đeo khẩu trang khi tiếp xúc hoặc chăm sóc người bệnh. Dự phòng bằng thuốc. Quan trọng nhất là tiêm vắc xin đây là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất, ngăn ngừa mắc bệnh, ngăn ngừa diễn tiến bệnh nặng và giảm tỷ lệ tử vong. Hiện nay ở Việt Nam đã có đủ các loại vắc xin phòng 5 nhóm huyết thanh não mô cầu phổ biến gây bệnh. Các vắc xin này đã được chứng minh phòng bệnh an toàn, hiệu quả trong việc tạo miễn dịch bền vững, giảm tỷ lệ mắc bệnh, tử vong cũng như hạn chế tình trạng người lành mang trùng, yếu tố then chốt giúp kiểm soát dịch trong cộng đồng.

Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC, các vắc xin não mô cầu không có khả năng bảo vệ chéo giữa các nhóm huyết thanh khác nhau, nên dù đã được chủng ngừa nhóm B vẫn hoàn toàn có thể nhiễm nhóm A, C, Y và W. Do đó, điều quan trọng nhất là cần phòng ngừa đủ với các loại nhóm huyết thanh não mô cầu kể trên để có sự bảo vệ toàn diện. Việc lựa chọn loại vắc xin và lịch tiêm cần căn cứ vào lịch sử tiêm chủng, tình hình dịch tễ, độ tuổi và nhu cầu của từng người. Để phòng bệnh do não mô cầu khuẩn, các chuyên gia y tế khuyến cáo, trẻ từ 2 tháng tuổi và người lớn, nhất là người mắc các bệnh lý mạn tính cần tiêm vắc xin phòng ngừa sớm.