Nằm trên cung đường nối liền TP Cao Bằng với thác Bản Giốc dọc theo Quốc lộ 3, Phúc Sen đã tận dụng được lợi thế để trở thành điểm du lịch hấp dẫn du khách. Đến đây, ai cũng thích thú vì được tận mắt chứng kiến người thợ làm ra những con dao và một số loại nông cụ với nhiều kiểu dáng, kích cỡ.
Nghề rèn dao và nông cụ ở Phúc Sen đã tồn tại hơn 300 năm. Tuy nhiên, khác với một số làng nghề truyền thống dần bị mai một theo thời gian thì nghề rèn ở Phúc Sen vẫn phát triển và mở rộng quy mô sản xuất.
    |
 |
| Người dân xã Phúc Sen bên lò rèn. |
Muốn rèn được một con dao hoàn chỉnh, những người thợ ở Phúc Sen phải qua nhiều công đoạn, trong đó có 4 công đoạn chính là: Cắt thép và dùng búa đập thành hình định trước, tôi thép, ram thép và mài thành phẩm. Cụ Lương Văn Tài, nghệ nhân đã có hơn 60 năm trong nghề, chia sẻ: “Để làm ra một con dao sắc, bảo đảm chất lượng, người Nùng ở đây có những bí quyết riêng. Theo đó, nguyên liệu rèn dao được lấy từ những miếng nhíp ô tô hỏng. Ở nhiều nơi, người thợ thường dùng than đá để nung thép thì ở Phúc Sen lại dùng than củi từ các loại gỗ cứng.
Để giữ được nhiệt trong quá trình nung, lò nung thép phải làm bằng đá, dùng rơm và trấu làm chất liệu xây lò. Nghề rèn thủ công ở Phúc Sen hầu như không có công thức mà chủ yếu nhờ cảm nhận tinh tế của đôi tai, đôi mắt cùng kinh nghiệm của người thợ”.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Thành Hải, Chủ tịch UBND huyện Quảng Hòa cho biết: “Làng nghề rèn dao và nông cụ ở Phúc Sen là làng nghề truyền thống cha truyền con nối đã có từ lâu đời. Làng nghề đã biết phát huy lợi thế về mặt vị trí địa lý để phát triển du lịch, buôn bán sản phẩm. Nhờ nghề rèn mà người dân địa phương có thu nhập ổn định, đời sống có nhiều cải thiện.
Tuy nhiên, mặc dù chất lượng tốt nhưng việc quảng bá các sản phẩm của làng nghề thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế. Để giới thiệu sản phẩm đến với người tiêu dùng, chính quyền địa phương và người dân đã và đang chủ động đưa sản phẩm tham dự các hội chợ trong cả nước, quảng bá trên các phương tiện truyền thông... từng bước xây dựng thương hiệu sản phẩm nghề rèn xã Phúc Sen".
Trải qua thời gian, với sự phát triển mạnh mẽ của các sản phẩm công nghiệp nhưng nghề rèn vẫn được đồng bào Nùng ở Phúc Sen gìn giữ, phát triển, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc.
Bài và ảnh: TRANG SAO