Gia tăng nạn tảo hôn
Huyện Vân Hồ có 5 dân tộc anh em cùng sinh sống là Kinh, Mông, Thái, Mường, Dao, với dân số hơn 69.000 người (trong đó, đồng bào dân tộc Mông và Thái chiếm hơn 90%). Khoảng 10 năm trở lại đây, trên địa bàn huyện không còn tình trạng hôn nhân cận huyết, nhưng nạn tảo hôn vẫn xảy ra phổ biến.
Ông Sồng A Phư, Phó giám đốc Trung tâm Y tế huyện Vân Hồ cho biết: “Năm 2022, số vụ tảo hôn ở Vân Hồ tăng 6,25% so với năm 2021. 6 tháng đầu năm 2023, số vụ tảo hôn cũng đã tăng 12,6% so với cùng kỳ năm 2022. Theo số liệu thống kê, cứ 4 cặp kết hôn lại có 1 cặp tảo hôn. Độ tuổi tảo hôn đối với nam là 15-16, nữ 12-14 tuổi, chủ yếu tập trung ở hai nhóm người Mông là Mông Hoa (Mông Lềnh) và Mông Trắng (Mông Đơư)”.
    |
 |
Học sinh Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT Vân Hồ tham gia hội thi tuyên truyền chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
|
Theo ông Sồng A Phư, tỷ lệ mất cân bằng giới tính ở Vân Hồ cũng tăng cao, nguyên nhân do nhận thức của đồng bào còn hạn chế, vẫn còn quan niệm “trọng nam khinh nữ” nên bằng mọi cách phải đẻ được con trai. “Có nhiều trường hợp, khoảng cách giữa những lần sinh con quá ngắn, người mẹ không có thời gian nghỉ ngơi để chăm sóc sức khỏe giữa các lần sinh. Cùng với đó, do không có việc làm ổn định, kinh tế khó khăn nên nhiều gia đình đã bao năm vẫn không thể thoát nghèo”, ông Sồng A Phư nhấn mạnh.
Đến xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ, chúng tôi được chứng kiến nhiều cảnh đời là nạn nhân của tảo hôn. Hiện nay, xã Lóng Luông có 1.395 hộ với 6.793 nhân khẩu (trong đó, đồng bào dân tộc Mông chiếm hơn 80%). Theo số liệu thống kê, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2023, toàn xã đã có 38 cặp tảo hôn. Ông Mùa A Di, cán bộ tư pháp-hộ tịch xã Lóng Luông cho biết, từ năm 2020, số lượng cặp tảo hôn trên địa bàn gia tăng khiến việc làm giấy khai sinh cho trẻ gặp vướng mắc.
“Muốn khai sinh cho con, bố mẹ phải có giấy đăng ký kết hôn. Các cặp tảo hôn sẽ không đủ điều kiện để được cấp giấy đăng ký kết hôn, vì vậy chưa thể làm giấy khai sinh cho con. Những trường hợp này chỉ được cấp giấy chứng sinh và phải đợi đến khi bố mẹ đủ tuổi đăng ký kết hôn, điều này dẫn đến tình trạng khai sinh muộn, khai sinh quá hạn”, ông Mùa A Di nói.
Đừng đánh mất tương lai của chính mình
Đồng hành với ngành giáo dục huyện Vân Hồ từ khi thành lập huyện đến nay, hơn ai hết, ông Đỗ Công Bình, Phó trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Vân Hồ hiểu rõ những trường hợp tảo hôn là học sinh nơi đây. “Khi lấy vợ, lấy chồng sớm, các em không tiếp tục tới trường sẽ kéo theo rất nhiều hệ lụy. Các em đã tự đánh mất tương lai của chính mình. Cái đói, cái nghèo cứ thế đeo bám tạo thành một vòng luẩn quẩn không lối thoát”, ông Đỗ Công Bình bày tỏ.
Theo thống kê của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Vân Hồ, hơn 90% học sinh bỏ học do tảo hôn là các em gái. Năm học 2020-2021, huyện Vân Hồ có 11 em thôi học vì tảo hôn. Năm học 2021-2022, con số này giảm xuống còn 4 em. Tuy nhiên, trong năm học 2022-2023, số học sinh bỏ học do tảo hôn đã tăng gấp 3 lần so với năm học trước, trong đó, có đến 7 em chưa tốt nghiệp THCS. Cũng theo ông Đỗ Công Bình, công tác giáo dục-đào tạo ở vùng núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số là cả một chặng đường dài với rất nhiều khó khăn, vất vả. Việc bỏ học vì tảo hôn hay vì bất kỳ lý do gì khác cũng đều khiến trẻ thiệt thòi về cơ hội học tập, định hướng cho tương lai, ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi các chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước.
Đảng, Nhà nước ta đã và đang có nhiều chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên, qua đó thu hẹp khoảng cách giữa miền núi và miền xuôi. Tuy nhiên, khoảng cách đó chỉ có thể được thu hẹp khi đồng bào nâng cao nhận thức về mọi mặt, tích cực học tập, lao động sản xuất, xóa bỏ hủ tục, trong đó có vấn nạn tảo hôn. Cấp ủy, chính quyền cùng các đoàn thể địa phương cần đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền, vận động, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, thường xuyên bám, nắm cơ sở, bám sát thực tiễn để kịp thời phát hiện, xử lý, ngăn chặn, đẩy lùi nạn tảo hôn.
Bài và ảnh: NGUYỄN HIỀN
*Mời bạn đọc vào chuyên mục Xã hội xem các tin, bài liên quan.