Từng là điểm nóng về vi phạm lâm luật, tuy nhiên gần đây số vụ việc cũng như mức độ vi phạm đã giảm. Để đạt được những kết quả này, VQG Yók Đôn đã triển khai nhiều giải pháp, trong đó có việc giao khoán quản lý, bảo vệ rừng cho người dân thuộc cộng đồng các thôn, buôn trong vùng đệm. 

Ông Nguyễn Hữu Tạo, Phó hạt trưởng Hạt Kiểm lâm VQG Yók Đôn cho biết: "Lâm phần của vườn trải rộng trên địa bàn 7 xã thuộc 4 huyện của tỉnh Đắc Lắc và Đắc Nông. Dân cư sinh sống trong vùng đệm khoảng 50.000 người, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, kinh tế phụ thuộc vào nông nghiệp. Trong khi đó, điều kiện khí hậu khắc nghiệt, đất đai cằn cỗi, năng suất cây trồng thấp, trình độ canh tác còn lạc hậu. Đặc biệt, người dân còn có thói quen vào rừng để hái lượm, săn bắt... phục vụ cuộc sống hằng ngày. Năm 2014, lực lượng chức năng VQG Yók Đôn đã phát hiện và xử lý 1.400 vụ việc vi phạm pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng".

 Người dân nhận giao khoán tham gia tuần tra quản lý, bảo vệ rừng.

Trước tình hình đó, cùng với triển khai đồng bộ nhiều biện pháp nhằm thực hiện chính sách về hỗ trợ nhân dân phát triển kinh tế, nâng cao đời sống, VQG Yók Đôn đã triển khai việc giao khoán, quản lý, bảo vệ rừng cho cộng đồng nhân dân vùng đệm. Đến nay, vườn đã giao khoán 17.500ha rừng cho 19 cộng đồng thôn, buôn vùng đệm, với hơn 2.300 hộ dân nhận giao khoán thuộc hai huyện biên giới Buôn Đôn và Ea Súp (Đắc Lắc). Từ năm 2019 đến nay, VQG Yók Đôn đã chi trả gần 17,5 tỷ đồng cho 19 cộng đồng thôn, buôn.

Buôn Ea Pri, xã Ea Wer, huyện Buôn Đôn có 46 hộ gia đình được giao khoán gần 3.000ha rừng. Những hộ gia đình nhận giao khoán đa phần là đồng bào DTTS có hoàn cảnh khó khăn. Theo quy định giao khoán, đại diện các hộ gia đình trong buôn theo lịch phân công sẽ tham gia cùng lực lượng Kiểm lâm của Trạm Kiểm lâm số 2 (VQG Yók Đôn) tổ chức tuần tra, bảo vệ rừng, bảo vệ đa dạng sinh học; kịp thời phát hiện và báo cho lực lượng chức năng các hoạt động xâm hại rừng; tham gia các hoạt động phòng, chống cháy rừng như phát dọn thảm thực vật, tạo đường băng cản lửa...

Theo ông Bùi Chí Linh, Trạm phó Trạm Kiểm lâm số 2, trạm được giao quản lý 5 buôn nhận giao khoán. Để phân công cụ thể nhiệm vụ cho từng buôn và bảo vệ an toàn các khu vực rừng được giao khoán, đơn vị đã chủ động phân chia lịch tuần tra theo từng mốc thời gian, như mỗi buôn sẽ luân phiên phụ trách một tuần, chia thành từng tốp, từng tổ đi tuần tra với lực lượng Kiểm lâm. 

Năm 2021 vừa qua, tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, hoạt động tuần tra quản lý, bảo vệ rừng cũng được lồng ghép thêm nội dung tuyên truyền về phòng, chống dịch. Trước khi tiến hành tuần tra rừng, cán bộ trạm Kiểm lâm sẽ phổ biến những nội dung quan trọng liên quan đến công tác quản lý, bảo vệ rừng, đặc biệt là những văn bản, chính sách mới ban hành cho các lực lượng. 

Anh Y Koan Aroh, Trưởng buôn Ea Pri cho biết: "Việc giao khoán rừng cho cộng đồng buôn đã mang lại hiệu quả, góp phần thay đổi nhận thức của bà con trong buôn. Đơn cử như trước đây trong buôn nếu có ai đó xâm hại rừng thì bà con cũng không quan tâm, không tố giác. Nhưng từ khi tham gia nhận giao khoán rừng, bà con đã có ý thức bảo vệ để rừng không bị xâm hại, nhất là khi việc bảo vệ rừng đem lại thu nhập. Hằng năm cộng đồng buôn Ea Pri nhận được 115 triệu đồng từ việc nhận khoán bảo vệ rừng (bình quân 2,5 triệu đồng/hộ/năm), tạo thêm sinh kế để bà con ổn định đời sống".

Là một trong những hộ gia đình nhận giao khoán rừng của buôn Ea Pri, anh Y Khương Hra chia sẻ: "Khi chưa nhận giao khoán, trong buôn có nhiều người vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng, nhưng từ khi buôn nhận giao khoán, chúng tôi đã có nhận thức đúng về rừng, hiểu về tầm quan trọng của rừng đối với con người...".

Thời gian qua, cùng với chính sách giao khoán quản lý, bảo vệ rừng, VQG Yók Đôn còn đẩy mạnh nhiều hoạt động hỗ trợ nhân dân vùng đệm, như đầu tư xây dựng các đập nước để phục vụ tưới tiêu; hỗ trợ các thôn, buôn để gây dựng quỹ phúc lợi; tặng giống cây trồng, vật nuôi cho hộ nghèo... Những việc làm này đã mang lại hiệu quả thiết thực, giúp bà con thay đổi nếp nghĩ, cách làm, từng bước bỏ thói quen đi rừng, không còn vi phạm lâm luật và tích cực cùng cộng đồng quản lý, bảo vệ rừng.

Bài và ảnh: BÌNH ĐỊNH - NGỌC LÂN