Ở Huế, Quảng Trị trở ra những làng quê phía Bắc khi Tết đến, tiết trời thường có mưa phùn, gió bấc và khá lạnh. Từ Nam đèo Hải Vân trở vào thì ấm áp hơn, còn Tây Nguyên lại nắng nóng. Những ngày cuối năm âm lịch, bà con người con xa quê hương lập nghiệp ở Gia Lai dù tất bật chuẩn bị mọi thứ, nhưng cũng dành riêng một quãng thời gian để “Tất niên”, gặp lại nhau hàn huyên, tổng kết…Tết vẫn đến trong hoài niệm của những người con quê hương, với đầy đủ nét văn hóa, ẩm thực truyền thống rất riêng của quê nhà.

 Niềm vui của những người con xa quê ở Gia Lai gặp nhau ngày giáp Tết.

Cùng như bao người con tha hương tụ hợp ở Gia Lai, hướng về quê hương, gia đình và đặc biệt là để giữ gìn nét văn hóa, truyền thống, ẩm thực đặc sắc và rất riêng của mình, những người con Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quãng Ngãi, Bình Định… xa quê ở đây đã thành lập và đưa vào hoạt động Hội đồng hương.

Hằng năm cứ mỗi dịp Tết đến, Xuân về và những ngày lễ lớn của dân tộc, của đất nước, ngày giải phóng quê hương… là dịp để bà con “đồng hương” gặp gỡ, hàn huyên, cùng nhau ôn lại truyền thống của quê hương, những tình cảm, những kỷ niệm khó phai mờ theo năm tháng. Hội đồng hương cũng là cầu nối để bà con chia sẻ cho nhau những kinh nghiệm trong lao động, sản xuất, dạy dỗ con cháu; tự nguyện đóng góp quỹ vốn để hỗ trợ người dân địa phương, và cả ở quê hương những lúc bão lũ, thiên tai; thăm chúc Tết các cụ cao tuổi, hỗ trợ giúp các hộ gia đình khó khăn để vươn lên, ổn định cuộc sống và tiếp sức để các cháu học giỏi, có thành tích cao trong học tập rèn luyện.

Ngày 31-1 (Ba mươi Tết), chúng tôi từ phố núi Pleiku (Gia Lai) đến vùng đất thủ phủ cà phê Ia Sao, huyện Ia Grai (Gia Lai) khoảnh chừng 30km, hai bên đường những vườn cà phê nở bông trắng xóa. Như một sự tình cờ hy hữu không hẹn mà gặp, tại nhà anh Lê Trang, ngoài gia chủ còn có vợ chồng anh Lê Huy Tịnh, Nguyễn Đức Uýnh, Lê Bá Chiến Tích... tất cả họ đều là những người con Quảng Trị vào Gia Lai lập nghiệp.

Khỏi phải nói niềm vui khi anh em đồng hương gặp lại. Không biết bao nhiêu câu chuyện về quê hương, gia đình, bạn bè, đặc biệt là những ký ức những ngày đón Tết, vui Xuân…họ “giành nhau” kể. Hình ảnh bà con, quê hương cứ tái hiện theo độ dài của thời gian, như những thước phim tự chiếu chậm, chập chờn trong tiềm thức, thực sự xúc động.

 Những người con Quảng Trị ở Gia Lai quây quần gió bánh chưng xanh để đón năm mới.

Tôi thấy bên khóe mắt của anh Lê Trang ngân ngấn. Cũng như bạn bè, những ký ức của anh ở làng quê ùa về. Anh chia sẻ: “Từ Triệu Trạch (Triệu Phong) gia đình anh vào Gia Lai lập nghiệp đã hơn 40 năm. Cứ ba, bốn năm là anh sắp xếp về quê đón Tết một lần. Vùng đất nơi anh sinh sống có khá nhiều người dân Quảng Trị vào đây lập nghiệp, nên hằng năm cứ đến mùa cà phê trỗ bông là bà con bắt đầu gặp nhau bàn chuyện chuẩn bị Tết Nguyên đán. Điều đặc biệt, đa số các món ăn ngày Tết đều mang nét văn hóa ẩm thực Quảng Trị và tự các gia đình làm lấy. Năm nay, không khí đón Tết sẽ khác hẳn, do ảnh hưởng lớn của dịch Covid-19. Tuy nhiên, bà con vẫn cố gắng để chuẩn bị mâm cỗ truyền thống tươm tất nhất để thắp hương nhớ về ông bà tổ tiên, vẫn có các món truyền thống và việc đón Tết sẻ tiết kiệm hơn.  

Chị Nguyễn Thúy ở phố núi Pleiku tâm sự: " Tôi ở Hoài Nhơn, Bình Định, gia đình lên đây lập nghiệp đã lâu lắm rồi. Trừ các năm về đón Tết ở quê, còn lại gia đình tôi vẫn giữ phong tục bữa cơm gia đình chiều 30, thức đêm chờ đón Giao thừa, cúng ông bà tổ tiên đầu năm mới.

Người dân Bình Định ăn Tết không thể thiếu bánh tét, bánh chưng như các vùng quê đất Việt. Nhưng nhiều loại bánh khác tự tay bà con làm cũng xuất hiện thường xuyên trên mâm cỗ ngày Tết như bánh in, bánh ít lá gai, bánh thuẫn, nem chua và mứt dừa...Anh em tôi, từ nhỏ đã được ba mẹ thường xuyên giới thiệu, hướng dẫn, bổ sung nét văn hóa, truyền thống quê hương và liên tục đưa về thăm bà con, làng xóm, nên chúng cũng rất tự hào về miền quê “xứ Nẫu”.

 Hội đồng hương Triệu Phong- Quảng Trị thăm, chúc Tết, tặng quà cho những gia đình khó khăn ở Gia Lai.

Tha hương, nên mỗi người con từ các vùng quê hội tự ở Gia Lai đã mang "văn hóa Tết" của quê mình, nhà mình để lập tụ. Vì thế nên bà con sinh sống ở Gia Lai vẫn luôn thể hiện bóng dáng quê nhà qua tình cảm, cuộc sống và hương vị Tết. Anh Lê Văn Hạnh, ở Vĩnh Giang, Vĩnh Linh, vào Gia Lai lập nghiệp từ năm 1987, hiện đang quyền Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải Gia Lai, chia sẻ: Xa quê đã lâu, nhưng trong tâm trí tôi lúc nào cũng nhớ về quê cha đất tổ, nhất là những ngày Tết đến.

Làm sao quên được lúc cả nhà ngồi gói bánh đòn, mần bánh bột lọc, bánh in… Mạ thì rửa lá, cha chuẩn bị nếp, đậu, thịt. Rồi cả cái không khí Tết se se lạnh, cả nhà ngồi quây quần bên nồi bánh, nghe ông mệ kể chuyện gia đình, dòng tộc, làng xóm. Nhớ cây mai trước ngõ bông vàng khoe trong nắng xuân, nhớ bữa cơm gia đình ngày đầu năm, nhớ cha mạ lúc nào cũng nói ăn no rồi các con ăn đi... Cái cảm giác nôn nao đến lạ thường, muốn về thật nhanh để cùng gia đình đón Tết, rồi đi thăm, chúc Tết bà con, bạn bè…”.

Cùng tâm trạng, ông Phạm Văn Bình ở Hội Phú (TP Pleiku) xúc động: Tôi sinh ra ở Long Yên, xã Bình Long, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, nhưng vào đây lập nghiệp đã hơn 20 năm rồi. Được ăn Tết trên chính nơi mình sinh ra thì không gì vui sướng bằng. Tiếng gà ở quê nhà nghe cũng khác nơi đất khách quê người, nồi bánh chưng mẹ nấu, món dưa kiệu (quê tôi nổi tiếng trồng kiệu) ba làm, nồi cá chị kho vào cái đêm năm cùng tháng tận bao giờ cũng ngon và rặt mùi hương quê. Đặc biệt, sống ở làng quê, được hít thở không khí đón giao thừa ở quê nó mang lại cho ta cái cảm giác thứ gì cũng ngon, cái gì cũng đẹp là thế.

Nhưng năm nay do dịch bệnh, nên gia đình tôi cũng ở lại đốn Tết ở Gia Lai. Tết đến, Xuân về, ước muốn của những người con xa quê là năm mới bình an cho mọi nhà, mọi người.

Bài, ảnh: LÊ QUANG HỒI