Tại Ngự xạ đài, các học sinh Trường THCS Cổ Loa đã nai nịt gọn gàng. Các em khoác lên mình bộ đồ quân chầu mô phỏng binh sĩ thời Âu Lạc, eo đeo thắt lưng đỏ, đầu buộc dải khăn đỏ, sẵn sàng đứng tại điểm chuẩn bị bắn. Sau khi được hướng dẫn viên chỉ cho cách lắp tên, các em chăm chú điều chỉnh tư thế, nghiêng đầu ngắm bắn. Những mũi tên lao đi vun vút cắm vào bia, có những mũi tên đi gần đến hồng tâm và nhận được các tràng pháo tay tán thưởng của bạn bè. Sau trải nghiệm của mình, học sinh Nguyễn Minh Anh chia sẻ: “Theo em, để bắn nỏ trúng đích cần khéo léo, kiên nhẫn, dẻo dai và cả tâm lý tỉnh táo, vững vàng. Khi tham quan Ngự xạ đài và được tập bắn nỏ, em dễ hình dung hơn về cuộc sống của binh sĩ thời An Dương Vương”.
    |
 |
| Học sinh tập làm binh sĩ thời An Dương Vương tại Ngự xạ đài. |
Trải nghiệm bắn nỏ tại khu Ngự xạ đài nằm trong chương trình giáo dục di sản “Tìm hiểu lịch sử Khu di tích Cổ Loa” với nhiều hoạt động như: Lễ dâng hương kết hợp kết nạp Đội, lễ báo công; cùng thuyết minh viên tìm hiểu lịch sử, kiến trúc tại Khu di tích Cổ Loa; tìm kiếm thông tin trên hệ thống pano tại khu di tích và trả lời phiếu khám phá. Ngoài trải nghiệm bắn nỏ, tại khu di tích còn có những trải nghiệm đặc trưng khá hấp dẫn khác như làm bỏng Chủ (tương truyền bỏng làng Chủ là một loại lương thực đặc biệt dành cho quân đội thời An Dương Vương, có đặc tính gọn nhẹ, để được lâu, bảo quản dễ dàng và dùng lúc nào cũng được. Đây là đồ lễ không thể thiếu trong lễ hội Cổ Loa mồng 6 tháng Giêng hằng năm dâng lên để tưởng nhớ công ơn của đức vua), đóng oản xôi lá mít, in tranh dân gian, lắp ghép tranh di tích, đúc hiện vật thời Âu Lạc, tập làm nông dân nhí, nhảy sạp, ném còn... Ông Hoàng Công Huy cho biết: “Chương trình giáo dục di sản “Tìm hiểu lịch sử Khu di tích Cổ Loa” đã thu hút hàng nghìn lượt học sinh các trường trong và ngoài thành phố Hà Nội tham gia. Tới đây, những trải nghiệm này sẽ được đưa vào các tour phục vụ du khách”.
Ngự xạ đài còn có tên là gò Pháo Đài, Bãi Nhãn hay khu Đền Thạch (đền Đá) là một gò đất cao, nằm ở phía Đông Bắc thành Nội Cổ Loa. Tương truyền, xưa kia nơi đây là địa điểm Vua An Dương Vương thường hay ra xem thử bắn nỏ thần, tại Ngự xạ đài, nhà vua đã cho Cao Lỗ bắn thử 5 phát nỏ trước khi khẳng định công lao và tài nghệ của ông. 5 mũi tên đó đã phóng đi, rơi xuống 5 địa điểm khác nhau gồm Uy Nỗ, Hạ Nỗ, Lương Nỗ, Cường Nỗ, Kính Nỗ. Hiện nay, Ngự xạ đài là gò đất cao do UBND xã Cổ Loa quản lý. Nhằm phát huy giá trị Di tích quốc gia đặc biệt Cổ Loa, đồng thời trang bị thêm kiến thức về văn hóa, lịch sử dân tộc thông qua các hoạt động trải nghiệm cho học sinh, năm 2022, Ban Quản lý Khu di tích Cổ Loa đã xây dựng khu trải nghiệm hoạt động bắn nỏ mang tên Ngự xạ đài. Mặc dù cả nỏ và mũi tên được thiết kế khá đơn giản, chỉ mô phỏng phần nào các truyền thuyết lịch sử nhưng những bài học của lịch sử trở nên hấp dẫn, dễ hiểu, dễ thuộc hơn qua các giờ trải nghiệm học mà chơi, chơi mà học cho học sinh, sinh viên.
Bài và ảnh: TRỊNH HUÂN