Chuyên mục bao gồm các bài viết về những đóng góp to lớn và câu chuyện, kỷ niệm sâu sắc với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, qua đó nhằm tuyên truyền, tôn vinh và tri ân công lao, cống hiến đặc biệt xuất sắc của Đại tướng với sự nghiệp cách mạng của Đảng, dân tộc, quân đội và phong trào cách mạng thế giới. Báo Quân đội nhân dân trân trọng kính mời sự cộng tác, góp ý cho chuyên mục của các cộng tác viên và bạn đọc.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp - hội tụ và tỏa sáng văn hóa quân sự Việt Nam

Trên những chặng đường hoạt động cách mạng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã để lại những dấu ấn đặc sắc, gắn liền cuộc đời với sự nghiệp cách mạng, hòa vào âm thanh: “Đảng quang vinh, Bác Hồ vĩ đại, nhân dân Việt Nam anh hùng”. Năm tháng qua đi, nhưng những chiến công vang dội của vị Đại tướng huyền thoại vẫn còn sống mãi với non sông đất nước, với các thế hệ người dân Việt Nam yêu nước; trở thành nét đẹp ngời sáng văn hóa quân sự Việt Nam.

Bài 1: Những nét đặc trưng văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp

 Nền tảng và dấu ấn văn hóa quân sự

Đại tướng Võ Nguyên Giáp là tấm gương mẫu mực về phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, thương yêu quân nhân, gần gũi cán bộ và chiến sĩ. Cuộc đời binh nghiệp, cầm quân của Đại tướng gắn chặt với các chiến trường ác liệt, thường xuyên đối mặt với hiểm nguy, thách thức. Ở hoàn cảnh nào, Đại tướng cũng vững tin, bền chí thi gan, đấu lý, đấu trí với nhiều chính trị gia, các danh tướng sừng sỏ của những đội quân xâm lược nhà nghề, hùng mạnh nhất nhì thế giới là thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và khi thật cần thiết, sẵn sàng đấu súng, giành thắng lợi.

Mưu lược, bản lĩnh, trí tuệ, cách ứng xử và những chiến công vang dội đã đưa ông bước lên bậc cao của hàng tướng lĩnh tài ba, đức độ, mẫu mực, trở thành vĩ nhân-Đại tướng huyền thoại của dân tộc Việt Nam và thế giới, để lại những dấu ấn đặc sắc trong thế kỷ XX và là một trong những vĩ nhân có nhiều ảnh hưởng nhất trong thế kỷ XXI. Những chiến công đặc biệt xuất sắc của Đại tướng đã dệt nên bản sắc văn hóa, soi sáng tầm nghệ thuật quân sự, kết tinh thành tư tưởng-đọng lại ở giá trị văn hóa quân sự nhân văn của chiến tranh nhân dân Việt Nam; thể hiện rõ nhất cái tâm, cái tầm người cách mạng trọn đời đi theo Đảng; giá trị chân-thiện-mỹ của văn hóa đạo đức-chính trị-quân sự thời đại Hồ Chí Minh.

Được Đảng, Bác Hồ và nhân dân “chọn mặt gửi vàng”, tin tưởng giao cho trọng trách lớn: Trực tiếp phụ trách xây dựng, chỉ huy lực lượng vũ trang cách mạng, cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân kiên quyết đấu tranh chống lại quân xâm lược, thực hiện sứ mệnh cao cả, thiêng liêng: Giải phóng dân tộc, đem lại cuộc sống hòa bình, độc lập, tự do, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Trên mọi cương vị, trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, Đại tướng đều thể hiện rõ nghị lực phi thường, ý chí quyết tâm sắt đá, một lòng một dạ trung kiên phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, cả đời tận tâm, tận lực với công việc, đau đáu với thực thi nhiệm vụ; dồn sức phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân ủy thác.

Sự lớn mạnh, trưởng thành của quân đội và những chiến công lừng danh, vang dội của quân và dân ta đã khẳng định tài năng xuất chúng của vị tướng tài ba, đức độ, văn võ song toàn, đã chỉ huy Quân đội nhân dân làm nên những thắng lợi vẻ vang, đem lại danh tiếng, lợi thế và sức mạnh quyền uy cho dân tộc trong các cuộc đối đầu lịch sử; mở ra con đường phát triển của cách mạng Việt Nam; từ đó tác động, tạo ra bước ngoặc chuyển biến lớn đối với lịch sử các dân tộc thuộc địa. Tầm vóc, bản lĩnh, trí tuệ, mưu lược và nghệ thuật cầm quân, thu phục nhân tâm, cùng những cống hiến đặc biệt xuất sắc của Đại tướng cho dân tộc đã cô đúc, kết tinh, tạo nên giá trị và bản sắc văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp gắn chặt với thời đại Hồ Chí Minh.

Những nét đặc trưng văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Là nét đẹp độc đáo của văn hóa quân sự Việt Nam hiện đại, văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp là sự kết tinh giá trị văn hóa chính trị, nghệ thuật quân sự Việt Nam được thâu thái, kết hợp nhuần nhuyễn, chặt chẽ với giá trị văn hóa quân sự của thời đại trên cơ sở, nền tảng văn hóa-đạo đức của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam; truyền thống, bản sắc, giá trị và ý nghĩa của văn hóa đánh giặc giữ nước, được tích lũy từ hàng ngàn năm của dân tộc anh hùng.

leftcenterrightdel
  Đại tướng Võ Nguyên Giáp quan sát trận địa tại Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954. Ảnh tư liệu.

Với tư cách là một lĩnh vực văn hóa đặc thù của một con người cụ thể, văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp là những dấu ấn sáng tạo; đậm tính nhân văn quân sự gắn liền với tên tuổi, cuộc đời, sự nghiệp, toàn bộ hoạt động cách mạng cùng những chiến công xuất sắc của người Anh cả của Quân đội ta với tầm nhìn nhất quán, vừa thể hiện tính đồng nhất, vừa có bản sắc, nét riêng; không tách rời sự cụ thể hóa quan điểm, đường lối chính trị-văn hóa của Đảng; sự uyên bác, sâu sắc, cách đối nhân xử thế nhân văn, tạo ra “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, làm cho mọi hoạt động quân sự hòa đồng, quyện chặt với các hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, ngoại giao để hướng tới thực hiện mục tiêu: Giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Điều đó thể hiện ở các nội dung:

Thứ nhất: Văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp kết tinh giá trị sáng tạo và nhân văn trong tổ chức và xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, tận trung với Đảng, trọn hiếu với dân.

Từ trong điều kiện, hoàn cảnh lịch sử đặc biệt, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân đã ra đời với 34 chiến sĩ cùng vũ khí thô sơ, từng bước trở thành Quân đội nhân dân cách mạng mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc, có tổ chức, lực lượng chính quy, tinh nhuệ, đánh bại hai đội quân xâm lược nhà nghề là thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Quá trình xây dựng, trưởng thành, chiến đấu và chiến thắng của Quân đội ta đặt dưới sự chỉ huy trực tiếp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Bộ chỉ huy mặt trận. Điều đó không những khẳng định ông là vị tướng có tài thao lược, mưu trí, sáng tạo; một nhà tổ chức quân sự tài năng, một người chỉ huy kiệt xuất mà còn là người đầu tiên chuyển hóa tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh thành hiện thực sinh động. Ông không những chỉ đạo xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và cán bộ, mà còn là người giỏi chỉ huy, định hướng, chỉ đạo các mặt bảo đảm điều kiện cho sự trưởng thành, phát triển, chiến thắng của Quân đội ta; làm cho sự giác ngộ chính trị, tuyệt đối trung thành của cán bộ, chiến sĩ trở nên tự giác, biến thành sức mạnh nội sinh và bản lĩnh “thắng không kiêu, bại không nản, dù gian lao khổ hạnh cũng không sờn lòng; vào sống ra chết cũng không nản chí”; quyết chiến, quyết thắng, tận trung với Đảng, trọn hiếu với dân, vì nhân dân phục vụ.

Thứ hai: Văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp kết tinh những giá trị sáng tạo và nhân văn về tinh thần đoàn kết chiến đấu, khắc phục khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ; làm cho sức mạnh chiến đấu của quân đội tăng lên không ngừng, càng đánh càng thắng.

Vượt ra ngoài hoạt động quân sự thuần túy, nét đặc sắc trong văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp thể hiện cô đọng ở tinh thần đoàn kết chiến đấu, sự gắn bó keo sơn, mật thiết, quân với dân như cá với nước, cùng chung sức, đồng lòng để chống thù trong giặc ngoài của Bộ đội Cụ Hồ. Đó là hiện thân của sức mạnh lòng người không thế lực nào có thể cản phá, chia tách tình đoàn kết gắn bó của 54 dân tộc anh em trong một mặt trận thống nhất, tình đồng chí, đồng đội như anh em ruột thịt một nhà, sự gắn bó mật thiết quân với dân một ý chí, tình hữu nghị, đoàn kết chung một chiến hào chiến đấu của Quân đội ta với quân đội và nhân dân ba nước Đông Dương.

Mỗi mệnh lệnh, chỉ thị chiến đấu của Đại tướng được cán bộ, chiến sĩ hào hứng đón nhận với toàn bộ niềm tin chiến thắng; nhờ đó, ý chí, nghị lực, sức mạnh chiến đấu được lan tỏa và nhân lên gấp bội. Điều ấy không bao giờ có được ở quân đội của thực dân, đế quốc. Với nhãn quan khoa học, tư duy chính trị-quân sự sắc sảo và tài thao lược của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã tự chịu trách nhiệm trước Đảng và dân tộc về những quyết định thay đổi chiến lược, chiến thuật và cách đánh của mình nhằm bảo đảm giành được thắng lợi lớn nhất, giảm tối đa thiệt hại xương máu, công sức của bộ đội, nhân dân và xương máu bên phía quân thù.

Thứ ba: Văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp kết tinh giá trị sáng tạo và nhân văn về nghệ thuật quân sự.

Văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp là sự phát triển về chất nghệ thuật chiến tranh nhân dân; xây dựng lực lượng vũ trang ba thứ quân; kết hợp chiến tranh du kích với chiến tranh chính quy ở trình độ cao, cách đánh độc đáo, tài tình. Giá trị sáng tạo và nhân văn trong văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã vượt tầm quốc gia, mang tầm vóc thời đại. Cốt lõi sắc thái nghệ thuật quân sự trong văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp là “giành thắng lợi tối đa và giảm tối thiểu xương máu của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân”.

Tiến bước dưới quân kỳ, thực hiện sự lãnh đạo của Đảng và mệnh lệnh của Bác Hồ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã hóa thân vào dân tộc, xuất sắc kế thừa, phát huy và nâng tầm vóc nghệ thuật chiến tranh nhân dân Việt Nam lên tầm cao mới-chiến tranh toàn dân, toàn diện, của dân, do dân và vì dân. Các quyết định, mệnh lệnh chiến đấu của Đại tướng đều chứa đựng tư tưởng nhân văn quân sự sâu sắc, lấp lánh ánh sáng văn hóa quân sự của Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi, Quang Trung... thể hiện linh hoạt, mềm dẻo và vô cùng hiệu quả: Khi thì “đánh chắc, tiến chắc”; khi thì “thần tốc, thần tốc hơn nữa; táo bạo, táo bạo hơn nữa” buộc “địch phải đối phó trong thế bị động” và “ta chiến đấu trong thế chủ động” tấn công, giành thắng lợi hoàn toàn. Đây là một nét độc đáo trong tư duy quân sự, thể hiện sâu sắc giá trị nhân đạo, nhân văn cao cả, sắc thái riêng biệt trong văn hóa quân sự Đại tướng Võ Nguyên Giáp, tôn vinh giá trị văn hóa quân sự dân tộc Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh.

(còn nữa)

Thiếu tướng, PGS, TS NGUYỄN BÁ DƯƠNG